11. Llojet e të dhënave

Transcription

1 52 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika 11. Llojet e të dhënave Në Excel mund të shkruhen të dhëna të tipave të ndryshëm. Deklarimi i tipit te të dhënave lidhet me qelitë e fletës punuese. Kështu, në grupe të caktuara të qelive në një fletë punuese tipat e të dhënave mund të jenë të ndryshme. Pasi qelitë të jenë zgjedhur, tipi i të dhënave që shkruhen brenda tyre deklarohet duke e zgjedhur njërin nga nënopsionet në opsionin Number të dritares Formal Cells, e cila shihet në fig. 86. Në kornizën e opsionit Number ofrohen kategori të ndryshme të formateve për paraqitjen e të dhënave në tabelat e fletës punuese. Mes të tjerash, aty vërehen kategoritë: Number, Currency, Date, Time etj., përmes së cilave mund të përcaktohen formatet për paraqitje të numrave, të hollave, datës, kohës etj. Fig. 86. Opsioni General në dritaren Format Cells. Nëse duam të shkruajmë vetëm numra, pas zgjedhjes të qelive në kornizën mbi të cilën shkruan Category: të dritares Format Cells duhet të zgjidhet opsioni Number, ashtu siç shihet në fig. 87. Fig. 87. Zgjidhja e opsionit Number për qelitë e zgjedhura.

2 Informatika Programet aplikative Excel-i 53 Pastaj, në opsionet që gjenden në të djathtë të dritares Category: përcaktohen nënopsionet: Numri i vendeve pas pikës dhjetore (korniza para së cilës shkruan Decimal places:). Shfrytëzimi i presjes si ndarës për grupimet nga 3 shifra te numrat e mëdhenj (opsioni Use 1000 separator (, )). Mënyra e paraqitjes së numrave negativë (korniza mbi të cilën shkruan Negative numbers :), me opsionet që numrat negativë të paraqiten si zakonisht me parashenjë, me ngjyrë të kuqe e pa parashenjë dhe më ngjyrë të kuqe e me parashenjë. Le të marrim, p.sh., për qelitë e zgjedhura që shihet në fig. 87, se janë zgjedhur opsionet: - 2 vende pas pikës dhjetore, - të shfrytëzohet ndarësi me presje dhe - numrat negative të paraqiten në mënyrë standarde. Nëse në këto qeli shkruhen vlerat: në tabelë ato do të duken si në fig. 88. Fig. 88. Paraqitja e të dhënave numerike në bazë të formatit të zgjedhur. Prej këtu shihet se gjatë paraqitjes në qelitë e veçanta çdo numër ka dy vende pas pikës dhjetore (sepse ashtu e kemi përcaktuar me opsionin e zgjedhur), pavarësisht nga ajo se gjatë shkrimit të tyre numrat kanë pasur më shumë, më pak ose asnjë shifër pas pikës dhjetore. Nëse numri ka më shumë shifra pas pikës dhjetore, në qelinë përkatëse kompjuteri i paraqet vetëm dy shifra, duke e rrumbullakuar numrin. Nëse numri ka më pak shifra pas pikës dhjetore ose nuk ka asnjë shifër, gjatë paraqitjes në qelinë përkatëse numri i shifrave të përcaktuara me format plotësohet me zero. Ne shembullin e numrave të përmendur më sipër, të cilët kanë më shumë shifra pas pikës dhjetore, p.sh., siç është numri 1345,6759 në qeli është paraqitur si 1.345,68, sepse gjatë paraqitjes me dy vende pas pikës dhjetore është rrumbullakuar. Rregullat për rrumbullakimin janë: nëse shifra e parë, që nuk shihet, është më e madhe se 4, shifra e fundit, që shihet, do të rritet për 1, përndryshe ajo nuk ndryshohet. Kjo do të thotë se, meqë shifra e tretë pas pikës dhjetore është 5 (kjo është shifra e parë që nuk shihet në qeli), shifra

3 54 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika e fundit që shihet rritet për 1 dhe e merr vlerën 8 (shifra 7 rritet për 1). Por, këtu duhet pasur kujdes sepse ka ndryshuar vetëm dukja e numrave në ekran, kurse vlerat përkatëse në kompjuter nuk ndryshojnë nga ato që janë futur përmes tastierës. Kjo do të thotë se, në shembullin konkret, në memorien e kompjuterit e kemi numrin 1345,6759 dhe jo numrin e rrumbullakuar 1.345,68, gjë që shprehjet gjatë llogaritjeve të ndryshme (në llogaritje marrin pjesë vlerat e pa rrumbullakuara). Numri i vendeve pas pikës dhjetore mund të rritet ose të zvogëlohet në mënyrë iteraktive, duke i klikuar pullat që shihen majtas, të cilat gjenden në shiritin Home / Number. Përdorimi i tyre ka efekt vetëm te pjesa e qelive të zgjedhura. Siç u pa në shembullin e numrave të dhënë më sipër, gjatë paraqitjes së numrave të mëdhenj, shifrat mund të grupohen në grupe treshifërshe. Nëse përdorimi i presjes nuk është deklaruar gjatë zgjedhjes së formatit, ajo mund të insertohet te qelitë e zgjedhura me klikimin e pullës që shihet majtas, e cila gjendet në shiritin Home / Number Të hollat (paratë) Numrat të cilët kanë të bëjnë me të holla (para) mund të paraqiten edhe me simbolin përkatës të hollave. Për këtë qëllim në dritaren Format Cells duhet të zgjidhet formati Currency, kurse në kornizën mbi të cilën është shënuar teksti Symbol: zgjidhet simboli përkatës, p.sh., ashtu siç është dhënë në fig. 89. Fig. 89. Zgjedhja e formatit Currency dhe e simbolit për të hollat. Në opsionet që ofrohen në menynë rënëse te korniza Symbol:, figurojnë të hollat e shumë shteteve, përfshirë edhe Lek shqiptar. Formati Currency mund t'u shtohet qelive të zgjedhura edhe duke e klikuar pullën përkatëse në shiritin Home / Number, e cila shihet majtas Data Nëse në dritaren Format Cells zgjidhet formati Date, në dy kornizat përcjellëse duhet të përcaktohet edhe mënyra e shkrimit të saj (korniza mbi të cilën shkruan Type:) dhe vendi (korniza mbi të cilën shkruan Locale (location) :), ashtu siç shihet në fig. 90.

4 Informatika Programet aplikative Excel-i 55 Fig. 90. Zgjedhja e formatit për datë Përqindja Numrat mund të merren se paraqesin përqindje dhe të paraqiten me simbolin për përqindje të shkruar pas tyre. Për këtë qëllim, te korniza Format Cells duhet të zgjidhet formati Percentage. Kështu, p.sh., nëse pasi në qelitë e zgjedhura të jetë deklaruar formati në fjalë dhe nëse në qeli shkruhen numrat: në ekran, me dy vende pas pikës dhjetore, do të duken si në fig. 91. Fig. 91. Formati i numrave në përqindje.

5 56 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Këtu duhet pasur kujdes që së pari të deklarohet formati Percentage dhe pastaj të shënohen vlerat përkatëse. Nëse, së pari shkruhen vlerat dhe pastaj deklarohet formati, gjatë paraqitjes së tyre në ekran kompjuteri vlerat do t'i shumëzojë me 100. Kështu, p.sh., nëse numrat nga shembulli i mësipërm së pari shkruhen si numra të zakonshëm dhe pastaj me procedurën e formatizimit për qelitë përkatëse deklarohet formati Percentage, numrat në fjalë do të duken ashtu siç shihet në fig. 92. Nëse duam që numrat në qelitë e zgjedhura të paraqiten ne përqindje, formati përkatës zgjidhet edhe përmes klikimit të pullës që shihet majtas, e cila gjendet në shiritin për formatizim. Fig. 92. Deklarimi i formatit Percentage pas shkrimit të numrave Tekste Nëse në qeli dëshirojmë të shkruajmë çfarëdo të dhënash, formati i tyre duhet të deklarohet i tipit Text. Me deklarimin e tillë në qelitë në fjalë edhe numrat do të merren si tekste, me çka eliminohet mundësia që kompjuteri ato t'i nënkuptojë si numra. Kjo ka rëndësi, p.sh., në rastet kur shkruajmë zero para numrit, sepse, nëse qelitë nuk janë deklaruar të tipit Text, kompjuteri zerot nuk do t'i paraqesë në ekran. 12. Llogaritjet Të dhënat e vendosura në fletën punuese mund të shfrytëzohen për llogaritje të ndryshme duke shfrytëzuar shprehje të ndryshme aritmetike Shprehjet aritmetike Në Excel, si operatorë aritmetikorë elementarë shfrytëzohen: mbledhja + zbritja - shumëzimi * pjesëtimi / fuqizimi ^ Shprehjet aritmetike, përkatësisht formulat e ndryshme llogaritëse, formohen si kombinim i operatorëve dhe i adresave të qelive me të dhëna. Kështu, p.sh., nëse duam që te tabela e produkteve t'i mbledhim dy vlerat e para në kolonën D (55 dhe 35), duhet ta shfrytëzojmë formulën: D10 + D11.

6 Informatika Programet aplikative Excel-i 57 Nënkuptohet se formula në fjalë duhet të shkruhet në një qeli të caktuar, ku edhe pas mbledhjes do të vendoset rezultati. Kështu, p.sh., nëse rezultatin duam ta vendosim në rreshtin e 14 të kolonës së njëjtë, në qelinë përkatëse e shkruajmë formulën në fjalë duke e shënuar para saj simbolin e barazimit (=), ashtu siç shihet në fig. 93. Fig. 93. Shkrimi i formulave në fletën punuese. Siç mund të shihet edhe në figurën e dhënë, gjatë shkrimit të formulës kompjuteri i fut nën korniza me ngjyra të ndryshme qelitë, vlerat e të cilave shfrytëzohen në formulë. Në këtë mënyrë menjëherë vërehen gabimet eventuale. Pasi të përfundojë shkrimi i formulës, me shtypjen në tastierë të tastit Enter, përkatësisht me largimin nga qelia ku shkruhet formula, ekzekutohet formula e shkruar dhe në të paraqitet rezultati (5), ashtu siç shihet në fig. 94. Fig. 94. Rezultati i mbledhjes se dy vlerave.

7 58 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Pasi në fushën ku u shkrua formula të paraqitet rezultati, formula =D10 + D11 edhe më tutje shihet në shiritin e formulës (shih në fig. 94), i cili gjendet menjëherë mbi tabelë, kurse adresa e pozitës aktuale të kursorit (D14) shihet në kornizën e emrit e cila shihet majtë shiritit të formulës. Nëse duam që ta zbresim vlerën e parë të kolonës në fjalë (3) nga vlera e fundit (5) e saj dhe rezultatin ta vendosim në qelinë D16 (rreshti i 16 në kolonën D), në fushën e kësaj qelie shkruajmë: = D14-D4. Pas përfundimit të shkrimit të formulës si rezultat do të fitohet numri 2 dhe në ekran do ta kemi pamjen e dhënë në fig. 95. Fig. 95. Rezultati i zbritjes së dy vlerave. Nëse duam që në qeli ta shohim rishtas formulën, në tastierë duhet të shtypet pulla F2, ose qelia me mi të klikohet dy herë. Si rezultat në këtë rast do ta kemi pamjen e dhënë në fig. 96. Formulat mund të korrigjohen në qelitë ku janë shkruar ose edhe te shiriti i formulës pasi paraprakisht të jemi pozicionuar te qelia përkatëse. Fig. 96 Riparaqitja e formulave në fletën punuese.

8 Informatika Programet aplikative Excel-i 59 Formulat mund te përmbajnë edhe operatorë të tjerë aritmetikorë nga grumbulli i operatorëve që u përmendën më sipër. Kështu, p.sh., nëse duam që t'i mbledhim vlerat e qelive D5, D8 e D10, dhe shumën e fituar ta shumëzojmë me 2, formulën përkatëse në qelinë D17 e shkruajmë kështu: = (D5+D8+D10)*2 gjë që në kompjuter do të duket si në fig. 97. Fig. 97 Shumëzimi i vlerës së shumës Për pjesëtimin e shumës në fjalë, formula përkatëse duhet të shkruhet: =(D5+D8+D10)/2. Në shprehjet aritmetike mund të përdoret edhe operatori i fuqizimit ^. Kështu, p.sh., nëse e duam shumën e katrorit të vlerës në qelinë D6 dhe të kubit të vlerës në qelinë D9, formula përkatëse e shkruar në qelinë C20 do të duket: =D6^2+D9^3, gjë që në fletën punuese duket si në fig. 98. Fig. 98 Shfrytëzimi i operatorit për fuqizim

9 60 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Në formulë mund të përfshihen edhe adresat e qelive, vlerat e të cilave janë llogaritur me ndonjë shprehje. Kështu, p.sh., në qelinë B20 mund ta shkruajmë shprehjen: =D7-3*D4+2*D14, ashtu siç është paraqitur në fig. 99. Fig. 99 Shfrytëzimi në llogaritje i qelive me vlera të llogaritura Radha e ekzekutimit të operatorëve Gjatë ekzekutimit të operacioneve që paraqiten brenda shprehjeve aritmetike, radha e ekzekutimit te operatorëve të veçantë është: 1. ^ 2. * / gjë që duhet nënkuptuar se fuqizimi ka prioritet më të lartë (ekzekutohet së pari). Kështu, p.sh., shprehja: =B4+A2^2-C5+2*D2+2, ekzekutohet duke e llogaritur së pari vlerën e fuqizimit (A2^2), pastaj vlerën e shumëzimit (2*D2). Më tutje llogaritja vazhdon me mbledhjen e parë (në të cilën merr pjesë edhe rezultati i fuqizimit), zbritjen dhe dy mbledhjet e fundit. Prej këtu shihet se operacionet e rangut të njëjtë, p.sh., siç janë në shprehjen e sipërme mbledhjet dhe zbritja, kryhen duke shkuar prej anës së majtë kah ana e djathtë e shprehjes, Kurse, p.sh., gjatë ekzekutimit të shprehjes: =A3+B1/D3^3-12, së pari kryhet fuqizimi, meqë ka prioritet me të madh, pastaj pjesëtimi dhe në fund mbledhja dhe zbritja (sepse mbledhja paraqitet e para kur shkohet prej anës së majtë kah ana e djathtë e shprehjes). Nëse në formula paraqiten kllapat, gjatë ekzekutimit te tyre përparësi kanë pjesët e shënuara brenda kllapave. Kështu, p.sh., shprehja vijuese: -3*(A4+B2)-B1*3, ekzekutohet duke e llogaritur fillimisht vlerën e pjesës së shprehjes e cila është shënuar brenda kllapave (A4+B2). Pastaj, llogaritja vazhdon me fuqizimin (B1^3), shumëzimin dhe përfundon me zbritjen. Nëse ne shprehje paraqiten më shumë kllapa, edhe për kllapat vlen radha e ekzekutimit duke shkuar prej anës së majtë të shprehjes. Nëse brenda kllapave përfshihen shprehje të shënuara gjithashtu brenda kllapave, përparësi në ekzekutim kanë kllapat e brendshme.

10 Informatika Programet aplikative Excel-i Paraqitja e të gjitha formulave Në rastet kur nuk mund të zbulohen gabimet gjate llogaritjeve të ndryshme, të gjitha formulat e shfrytëzuara mund te paraqiten njëkohësisht në fletën punuese. Për këtë qëllim duhet te zgjidhet nënopsioni Show Formulas, i nënopsionit Formulas, ashtu siç shihet në fig Fig Zgjedhja e nënopsionit Show Formulas. Si rezultat, p.sh., te fleta punuese me produktet do të paraqiten të gjitha formulat e shfrytëzuara, ashtu siç shihet në fig Fig. 101 Paraqitja e njëkohshme e te gjitha formulave. Në këtë rast, kompjuteri do t'i ndryshojë dimensionet e kolonave në fletën punuese. Për ta eliminuar paraqitjen e të gjithave formulave në fletën punuese, nënkuptohet se zgjidhet edhe njëherë Show Formulas (shih fig. 100) Emërimi i qelive Me qëllim të lehtësimit të operimit me vlerat e qelive të veçanta, qelive mund t'u shoqërohen emra, ose, siç thuhet ndryshe, vlerat e tyre mund të ruhen në variablat përkatëse. Kështu, p.sh., nëse duam që qelinë D6 ta quajmë me emrin Sasia, këtë duhet ta bëjmë në dritaren New Name, duke e shkruar emrin ne kornizën Name përkatëse, ashtu siç shihet në fig. 102.

11 62 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Fig Dritarja New Name. Kjo dritare fitohet duke e zgjedhur opsionin Define Name në menynë Defined Names të opsionit Formulas në menynë kryesore, ashtu siç shihet në fig Fig. 103 Nënopsioni Define Names i opsionit Formulas në menynë kryesore Pas kësaj, emri Sasia i qelisë me adresë D6 mund të shfrytëzohet për llogaritje te ndryshme si një variabël. Kështu, p.sh., nëse në qelinë me adresë B20 e shkruajmë shprehjen: =2*Sasia, në të do të fitohet numri 24 si rezultat i shumëzimit me 2 i numrit 12 (i cili është i vendosur në qelinë D6). Në shprehje mund të shfrytëzohen njëkohësisht variabla dhe adresa të qelive. Kështu, p.sh., mund të shkruajmë edhe shprehje të kësaj forme: =2*D6+Sasia*D7. Por, kompjuteri do ta pranojë si të saktë edhe shprehjen: =2*D6+D5*D7, përkundër asaj se lokacioni me adresën D6 është quajtur me emrin Sasia. Duke i emëruar qelitë me emra që përputhen me variablat që i shfrytëzojmë në llogaritjet tona, shkrimi i formulave lehtësohet mjaft, përkatësisht eliminohet mundësia e gabimit gjatë zëvendësimit të variablave me adresa të qelive Kopjimi i formulave Me kopjimin e përmbajtjeve të qelive, përveç vlerave numerike, do te kopjohen edhe formulat e shkruara brenda tyre. Por, gjatë vendosjes së kopjeve në qelitë e reja, adresat e qelive të cilat përfshihen në formula do të ndryshohen automatikisht mbështetur në ligjshmërinë e adresave të formulave të kopjuara. Kjo

12 Informatika Programet aplikative Excel-i 63 ndodh tek adresat e zakonshme, të cilat njihen edhe si adresa relative. Por, duke shfrytëzuar adresa absolute, përkatësisht një formë të veçantë të shkrimit të adresave, eliminohet mundësia e ndryshimit të tyre gjatë kopjimit Adresat relative Për të treguar si kopjohet qelia, vlera e së cilës llogaritet me një shprehje aritmetike, le ta marrim shembull qelinë F12 te tabela e produkteve, vlera e së cilës llogaritet me shprehjen: =F4+F5+F6+F7+F8+F9+F1O+F11, gjë që shihet edhe në fig Si rezultat në këtë qeli do të fitohet numri 32.00, i cili e paraqet shumën e vlerave të shënuara në kolonën F. Fig Pamja e formulës për llogaritje të vlerës ne qelinë F12. Nëse kopjohet formula duke e kopjuar përmbajtjen e qelisë F12 dhe përcillet në qelinë G14, me shtypje në tastierë te tastit F2, do të shohim se formula e kopjuar merr formën: =G6+G7+G8+G9+G10+G11+G12+G13, gjë që shihet edhe në fig Fig. 105 Pamja e formulës se kopjuar.

13 64 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Nëse qelitë adresat e të cilave paraqiten në formulën e re janë deklaruar si fusha numerike, meqë në kolonën G nuk ka asnjë vlerë, kompjuteri do t'i marrë si 0 dhe rezultati i shumës së llogaritur me shprehjen e re do të jetë 0. Por, nëse në qelitë e kolonës G ka vlera numerike, të shkruara para kopjimit të formulës ose pas kopjimit të saj, në qelinë G14 do të fitohet shuma e qelive të cilat përfshihen në shprehje. Nga kjo që u dha më sipër shihet se te formula e kopjuar është ruajtur ligjshmëria e llogaritjes, por ashtu siç është zhvendosur formula e kopjuar në një qeli te re për dy rreshta dhe kolona, janë ndryshuar edhe adresat brenda saj. Meqë adresat lidhen me pozitën e qelisë në të cilën formula kopjohet, ato paraqesin adresa relative. Gjatë kopjimit të qelive nuk kopjohen edhe emrat (variablat) të cilët mund t'u jenë shoqëruar atyre, p.sh., ashtu siç iu shoqërua më parë emri Sasia i qelisë D Adresat absolute Shpesh nevojitet të ruhet e pandryshueshme formula që kopjohet, përkatësisht të mos ndryshohen adresat e qelive, vlerat e të cilave shfrytëzohen gjatë llogaritjes, ose, siç thuhet - të ruhen adresat absolute të qelive. Për këtë qëllim adresat duhet të shkruhen ashtu që para shkronjës së kolonës dhe numrit të rreshtit të shënohet simboli $. Kështu, p.sh., shprehja e shfrytëzuar në qelinë F12 gjatë mbledhjes së vlerave të kolonës F, të tabelës së mësipërme, duhet të shkruhet: =$F$4+$F$5+$F$6+$F$7+$F$8+$F$9+$F$10+$F$11. Nëse kopjohet kjo shprehje, duke e kopjuar përmbajtje e qelisë F12 dhe kopja përcillet në qelinë G14, ajo nuk do të ndryshojë (shih fig. 106), gjë qe mund të shihet me shtypjen e tastit F2 në tastierë. Fig. 106 Pamja e shprehjes së kopjuar me adresa absolute. Në këtë rast, rezultati në të dy qelitë do të jetë 32.00, sepse edhe te qelia G14 shuma llogaritet duke i shfrytëzuar vlerat në qelitë e kolonës F. Simboli $ mund të shkruhet në formulë edhe duke e shfrytëzuar në tastierë tastin F4. Ky simbol do t'i shtohet vetëm një anëtari të formulës, nëse para se të shtypet tasti F4 me kursor pozicionohemi tek anëtari në fjalë. Por, që simboli $ të shtohet në të gjithë anëtarët e formulës me shtypjen e tastit F4, pasi të kalohet në modin për editim të saj përmes tastit F2, formula duhet të zgjidhet, p.sh., duke e lëvizur miun me tast të shtypur Adresa të përziera Brenda një shprehje e njëkohësisht mund të shfrytëzohen adresat absolute dhe adresat relative, përkatësisht adresa të përziera, gjë që kryesisht edhe përdoret në praktikë. Në këtë mënyrë, në tërë procesin llogaritës, disa të dhëna janë fikse, përkatësisht siç thuhet - konstante, të vendosura në qeli të caktuara (qelitë

14 Informatika Programet aplikative Excel-i 65 të cilat janë shënuar me adresa absolute). P.sh., le të marrim se shprehja që u përdor më sipër ne qelinë me adresë F12 shkruhet: =$F$4+F5+F6+$F$7+F8+$F$9+$F$10+$F$11, gjë që shihet edhe në fig. 107 dhe si rezultat e jep vlerën 32. Fig. 107 Shkrimi i shprehjes me adresa të përziera. Pas kopjimit të shprehjes në fjalë dhe përcjelljes së saj në qelinë me adresë F12, shprehja e kopjuar do të duket: =$F$4+G7+G8+$F$7+G10+$F$9+$F$10+$F$11, gjë që shihet edhe në fig Fig Pamja e shprehjes së kopjuar në të cilën përfshihen adresa të përziera. Meqë 3 vlerat që merren prej kolonës F janë zero, rezultati i shumës në këtë rast do të jetë 10.90, e jo 32 si në rastin paraprak, sepse shuma llogaritet duke i shfrytëzuar vetëm disa vlera të kolonës F.

15 66 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Formimi i kolonave me vlera të llogaritura Të dhënat e shkruara në fletën punuese mund të shfrytëzohen për llogaritjen e vlerave të reja në kolona të veçanta. P.sh., nëse duam që te tabela e produkteve, në kolonën G, t'i llogarisim vlerat e dyfishta të qelive përkatëse në kolonën F, gjatë llogaritjes duhet t'i shfrytëzojmë shprehjet: Në qelinë G4: = 2*F4 Në qelinë G5: = 2*F5... Në qelinë D11: = 2*F11 Nëse njëkohësisht kopjohet edhe formula për llogaritjen e shumës, prej qelisë F12 në qelinë G12, të cilën e kemi përmendur më parë, përfundimisht do ta kemi pamjen e dhënë në fig Kur tabela ka më shumë të dhëna, formulat për llogaritje të vlerave të reja nuk shkruhen përmes tastierës, por pasi të shkruhet njëra prej tyre të tjerat kopjohen. Kështu, p.sh., pasi të shkruhet formula në qelinë e parë G4 të kolonës se re: =2*F4, Fig. 109 Shtimi i kolonës së re me vlera. ajo kopjohet (p.sh. përmes shkurtesës Ctrl+C) dhe kopja përcillet prej qelisë G5 deri në qetinë G11, duke e zgjedhur fillimisht hapësirën në fjalë. Për këtë qëllim, pas pozicionimit në qelinë G5, në tastierë e shtypim tastin Shift dhe duke e mbajtur të shtypur, me shigjetë ose me kursor të miut lëvizim deri te qelia G11. Si rezultat zgjidhet hapësira në fjalë, ashtu siç shihet në fig. 110.

16 Informatika Programet aplikative Excel-i 67 Fig. 110 Hapësira e zgjedhur në kolonën G. Nëse pas zgjedhjet shtypet tasti Enter, tabelës do t'i shtohet automatikisht kolona G me vlerat e dyfishuara të kolonës F. Ngjashëm veprohet edhe nëse vlerat e kolonës së re llogariten përmes çfarëdo shprehjeje aritmetike. Kështu, p.sh., nëse duam që në kolonën e re t'i kemi vlerat të cilave u është shtuar tatimi prej 15%, shprehja përkatëse në qelinë e parë E4 do të jetë: =D4*1.15. Pastaj, përmes procedurës së përmendur më sipër, ligjshmëria e kësaj shprehjeje kopjohet edhe në qelitë e tjera të kolonës G. Në fund, si rezultat do të fitohet pamja e tabelës e dhënë në fig Fig Shtimi i kolonës me vlera të cilave u është shtuar tatimi. Këtu, si edhe më parë, në qelinë G12 është kopjuar shprehja në qelinë F12 për llogaritjen e shumës së kolonës. Praktikohet që vlerat e llogaritura të paraqiten me numër të njëjtë shifrash pas pikës dhjetore. Nëse, p.sh., në shembullin e mësipërm duam që vlerat e llogaritura të kenë dy shifra pas pikës dhjetore, duhet t'i

17 68 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika zgjedhim qelitë në fjalë dhe përmes procedurës së shpjeguar më parë e përcaktojmë numrin e vendeve pas pikës dhjetore. Te tabela në fjalë, interesant mund të jetë shtimi edhe i një kolone të re dhe modifikimi i kolonës G. P.sh., në kolonën G t'i llogarisim vlerat e tatimit, kurse në kolonën H ta llogarisim totalin me tatim. Për këtë qëllim, në qelinë e parë me vlera G4 të kolonës G e shkruajmë shprehjen: =F4*0.15, kurse në qelinë e parë me vlera H4 të kolonës H e shkruajmë shprehjen: = F4+G4 Pas shtimit të kolonave të reja dhe shkrimit të teksteve përkatëse, tabela do ta ketë pamjen e dhënë në fig Fig Pamja e tabelës së produkteve e modifikuar. 13. Funksionet Në kuadër të Excel-it ekziston një numër i madh funksionesh të gatshme, përmes së cilave kryhen llogaritje të ndryshme. Për thirrjen e tyre shfrytëzohen emrat përkatës dhe argumentet që shënohen brenda kllapave Lista e funksioneve Lista e grupeve të caktuara të funksioneve, ose edhe e të gjitha funksioneve merret duke e klikuar pullën Insert Function (shih majtas), e cila gjendet para shiritit të formulave. Si rezultat në ekran hapet dritarja përkatëse, ashtu siç shihet në fig. 113.

18 Informatika Programet aplikative Excel-i 69 Fig Dritarja Insert Function. Në dritare figurojnë 3 korniza. Korniza e parë mbi të cilën figuron teksti Search for a function:, përdoret për kërkim të funksioneve. Te kjo kornizë duhet të shkruhet teksti në anglisht ashtu që kompjuteri të mund ta gjejë funksionin ose grupin e funksioneve që ne na interesojnë. Korniza e dytë, para së cilës figuron teksti Or select a category:, shfrytëzohet për zgjedhjen te kategorisë së funksioneve. Nëse klikohet pulla që gjendet në fund të kësaj kornize, do të fitohet lista e kategorive në të cilat janë grupuar funksionet, ashtu siç shihet në fig Fig Lista e kategorive të funksioneve. Këtu, mes të tjerash dallohen kategoritë e funksioneve financiare, për punë me datë dhe kohë, statistikore, tekstuale etj. Pas zgjedhjes së kategorisë, lista e funksioneve përkatëse paraqitet në kornizën e tretë të dritares në fjalë, mbi të cilën shkruan Select a function :. Por, nëse në këtë listë zgjidhet opsioni All, në kornizën e tretë do të paraqitet lista e të gjithë funksioneve, e cila është mjaft e madhe. Pas pozicionimit në njërin prej funksioneve në kornizën e tretë, shpjegimet plotësuese lidhur me përdorimin e tij mund të merren nëse klikohet mbi tekstin Help on this function. i cili gjendet në fund të

19 70 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika dritares. Kështu, p.sh., nëse jemi pozicionuar te funksioni AVERAGE, do të fitohet teksti shpjegues, ashtu siç shihet në fig Në dritare janë dhënë shpjegime të detajuar rreth mundësive të funksionit AVERAGE dhe mënyrës së shfrytëzimit të tij. Fig. 115 Tekst shpjegues për funksionin AVERAGE Shembuj të shfrytëzimit të funksioneve Këtu, sa për njohuri elementare, do të shpjegohet shfrytëzimi i disa funksioneve. Në pjesën vijuese, gjatë shpjegimit të procedurës së përdorimit të funksioneve të ndryshme do të shfrytëzohet tabela me produkte, e cila në formë të zgjeruar shihet në fig Llogaritja e shumës Funksioni i cili përdoret më shpesh në Excel është ai për llogaritjen e shumës së vlerave numerike në një grumbull të caktuar qelish, qofshin ato rreshta, kolona, ose edhe pjesë të caktuara të sipërfaqes me vlera. Më parë u shpjegua llogaritja e shumës së kolonës mbi të cilën figuron teksti Totali, duke e shfrytëzuar shprehjen: = F4+F5+F6+F7+F8+F9+F10+F11, Por, përmes funksionit SUM, shprehja në fjalë shkruhet më thjeshtë: =SUM(D4:D10). gjë që në fletën punuese duket si ne fig. 116.

20 Informatika Programet aplikative Excel-i 71 Fig Llogaritja e shumës së kolonës F. Këtu, përmes kornizës që e vizaton kompjuteri, duket qartë kolona që është përfshirë me shprehjen për llogaritje të shumës. Nëse duam që ta llogarisim shumën e vlerave në rreshtin e fundit të tabelës, shprehja përkatëse, p.sh., në qelinë I12 duhet të shkruhet: = SUM(E12:H12) gjë që në fletën punuese duket si në fig Fig Llogaritja e shumës në rreshtin e 12. Shuma mund te llogaritet edhe duke i mbledhur vlerat e qelive të cilat shtrihen në dy ose në më shumë kolona. P.sh., nëse duam t'i mbledhim vlerat në dy kolonat e fundit dhe rezultatin ta vendosim në qelinë H14, funksioni shkruhet: = SUM(F4:G11), gjë që në praktik duket ashtu siç është dhënë në fig. 118.

21 72 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Fig Llogaritja e shumës së dy kolonave së tabelës. Plotësisht njëlloj mund të veprohet edhe gjatë llogaritjes së shumës në dy ose në më shumë rreshta. Kështu, p.sh., për llogaritjen e shumës së rreshtave 5, 6 dhe 7, funksioni në fjalë duhet të shkruhet: =SUM(G5:H7). Në shumë mund të përfshihen edhe qelitë të cilat nuk janë fqinje. Kështu, p.sh., përmes funksionit: =SUM(E4:E11,G4:G11), do të mblidhen vlerat e qelive, të cilat gjenden në kolonën D dhe në kolonën G, gjë që më qartë shihet në Fig Fig llogaritja e shumes së dy kolonave që nuk janë fqinje. Grupet e qelive që mblidhen mund të jenë të shpërndara në hapësirën me vlera. Kështu, p.sh., përmes shprehjes: =SUM(E6:G9,E11:H11), do të llogaritet shuma e qelive të shpërndara në hapësirën e fletës, ashtu siç shihet në fig. 120.

22 Informatika Programet aplikative Excel-i 73 Fig Llogaritja e shumës për grupe të shpërndara. Shumës mund t'i bashkëngjitën edhe vlerat e qelive të veçanta, p.sh., në këtë mënyrë: =SUM(D10,D4:F6,F7:G10), llogaritje e cila në fletën punuese duket si në fig Fig Llogaritja e shumës duke e shtuar edhe vlerën e vetëm një qelie. Gjatë llogaritjes së shumës mund të shfrytëzohet edhe pulla AutoSum e cila shihet majtas. Me klikimin e saj kompjuteri do ta llogarisë shumën në qelitë e zgjerura paraprakisht Llogaritja e prodhimit Përveç shumës, për një grumbull të zgjedhur të dhënash mund të llogaritet edhe prodhimi duke e shfrytëzuar funksionin PRODUCT. Shkrimi dhe përdorimi i këtij funksioni është plotësisht i njëjtë me përdorimin e funksionit SUM, të cilin e shpjeguam më sipër. Le ta marrim, p.sh., llogaritjen e prodhimit të

23 74 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika qelive në rreshtin e 7 të fletës punuese në të cilën gjendet tabela e produkteve. Shprehja përkatëse, p.sh., në qelinë H14 do të duhej të shkruhej: =PRODUCT(G8:H8), gjë që në fletën punuese duket si në fig Fig Përdorimi i funksionit PRODUCT. Si rezultat në qelinë H14 do të fitohet numri 100,503.14, i cili e paraqet prodhimin e numrave në rreshtin në fjalë. Edhe këtu mund të llogaritet prodhimi i vlerave të cilat janë të shpërndara në pjesë të ndryshme të fletës punuese. Kështu, p.sh., nëse në qelinë H14 e shkruajmë shprehjen: =PRODUCT(E6:G6,E9:G9), në llogaritje të prodhimit do të marrin pjesë vlerat e qelive të cilat përfshihen në dy kornizat që shihen në fig Fig. 123 Kornizat me vlerat që përfshihen në llogaritje të prodhimit.

24 Informatika Programet aplikative Excel-i 75 Ngjashëm si edhe gjatë llogaritjes së shumës, mund të shkruhen shprehje të ndryshme për llogaritje të prodhimit. Por, rezultatet që fitohen nga prodhimi mund të jenë edhe numra shumë të mëdhenj Gjetja e vlerës minimale dhe maksimale Nga grumbulli i madh i funksioneve, të cilët shfrytëzohen në Excel, mund të veçohen edhe funksionet për gjetjen e vlerës minimale (MIN) dhe të vlerës maksimale (MAX). MIN Përdoret për gjetje të vlerës minimale (më të vogël) në grumbullin e vlerave të qelive të zgjedhura. Kështu, p.sh., për ta gjetur vlerën minimale mes numrave ne kolonën F, funksioni në fjalë duhet të shkruhet: = MIN(F4:F11). Nëse shihen vlerat e kolonës në fjalë, si rezultat do të fitohet numri minimal 1.20 (fig. 124). MAX Përdorimi i këtij funksioni është i ngjashëm me përdorimin e funksionit MIN. Por, siç shihet edhe nga emri, përmes tij gjendet anëtari më i madh në grumbullin e numrave të zgjedhur. Nëse, p.sh., këtë funksion e zbatojmë mbi vlerat e kolonës F të tabelës së produkteve, kështu: = MAX(F4:F11), si rezultat do të fitohet numri 15.00, sepse ai është numri më i madh (maksimal) në kolonën në fjalë Funksionet për punë me tekste Gjatë punës praktike në Excel, rendësi të veçante kanë funksionet për punë me tekste, disa nga te cilat do të shpjegohen në vijim. LEN Përmes këtij funksioni gjendet gjatësia e tekstit të zgjedhur. Nëse, p.sh., e kemi parasysh tabelën e shpenzimeve, me shprehjen: =LEN(C4), si rezultat do të fitohet numri 4, i cili e paraqet gjatësinë e tekstit të shkruar në qelinë e zgjedhur, përkatësisht numrin e shkronjave në tekst (fig. 124). LEFT Ky funksion përdoret për marrjen e pjesës fillestare të një teksti të zgjedhur. Kështu, p.sh., nëse në qelinë K5 e shkruajmë shprehjen: =LEFT(B1,6), kompjuteri si rezultat në qelinë në fjalë do ta vendosë tekstin Tabela, i cili i përmban 6 shkronjat e para të tekstit të shkruar në qelinë B1. Nëse kjo shprehje kopjohet edhe në qelitë e tjera të kolonës I, rezultati që fitohet do të duket si në fig. 124

25 76 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Ligjëratat e autorizuara Fig. 124 Funksionet agregate dhe funksionet me tekste RIGHT Përdorimi i këtij funksioni është i ngjashëm me përdorimin e funksionit LEFT, por këtu prerja e tekstit fillon nga fundi i tij. Kështu, p.sh., nëse në qelinë K6 shkruhet shprehja: = RIGHT(B1,6) si rezultat do të fitohet teksti javore, i cili i paraqet 6 shkronjat e fundit të tekstit të shkruar në qelinë B1 ( fig. 124.) MID Nëse duam që nga brendia e një teksti ta marrim një numër të caktuar shkronjash, mund ta përdorim funksionin MID. Kështu, p.sh., nëse në qelinë K7 e shkruajmë shprehjen: =MID(B1,10,10) si rezultat do të fitohet teksti produkteve, meqë përmes shprehjes në fjalë merren 10 shkronja të tekstit që gjenden në qelinë B1, duke filluar prej shkronjës së 11 (fig. 124). LOWER Ky funksion përdoret nëse duam që teksti i zgjedhur të përmbajë vetëm shkronja të vogla. Kështu, p.sh., nëse në qelinë K9 shkruajmë: =LOWER(C4), në të do të përshkruhet teksti që është shkruar në qelinë C4, por vetëm me shkronja të vogla ( fig. 124). UPPER Efekti i përdorimit të këtij funksioni është i kundërt me përdorimin e funksionit LOWER, përkatësisht përmes tij teksti paraqitet vetëm me shkronja te mëdha. Kështu, p.sh., nëse në qelinë K8 shkruhet shprehja: =UPPER(C3), si rezultat do të përshkruhet teksti që është shkruar ne qelinë C3 me shkronja te mëdha (fig. 124) Funksioni për llogaritje të kushtëzuar Në praktikë, shpesh herë nevojitet që gjatë llogaritjes të merret njëra nga dy vlerat e mundshme. Për këtë qëllim shfrytëzohet funksioni IF, përmes së cilit realizohet llogaritja e kushtëzuar. Në formë të përgjithshme, shprehjet me funksionin IF shkruhen: =IF(k,a,b). Kompjuteri, në qelinë ku është shkruar kjo shprehje do ta vendosë vlerën a, nëse plotësohet kushti k, përndryshe në këtë qeli do ta vendosë vlerën b. Në shprehjen e kushtit k shfrytëzohen simbolet vijuese: më i vogël < barazi = më i madh > më i vogël ose barazi <= më i madh ose barazi >= i ndryshëm <> Kështu, p.sh., nëse te fleta punuese, ku gjendet tabela e shpenzimeve, në qelinë D14 e shkruajmë shprehjen: =IF(E12>500,E4,E8), ku pjesa e nxirë e paraqet kushtin. Si rezultat në këtë qeli do të fitohet vlera 22.45, e cila merret prej qelisë E8. Kompjuteri, në këtë rast, vepron ashtu që së pari pyet a është plotësuar kushti E12>500, përkatësisht a është vlera ne qelinë E12 më e madhe se numri 500. Pastaj, nëse ky kusht është plotësuar, në qelinë E14 e vendos vlerën e cila gjendet në qelinë E4. Përndryshe, nëse kushti nuk është plotësuar (ashtu siç ndodh në këtë rast), kompjuteri në qelinë në fjalë e vendos vlerën e qelisë E8. Shprehjet që shfrytëzohen brenda funksionit IF mund të jenë të çfarëdoshme, ashtu siç kemi shpjeguar edhe më parë. P.sh., funksioni IF mund te duket edhe kështu: =IF((G12+F6)<=38,2*E8,D6+D7+G4), ku me simbolin <= duhet nënkuptuar kushtin më i vogël ose barabartë, Nëse ky funksion është shkruar në qelinë E14 (shih fig. 125), gjatë ekzekutimit të tij kompjuteri në qelinë D14 do ta vendose vlerën e llogaritur me shprehjen 2 *E8, nëse plotësohet kushti (G12+F6) < = 38, ose vlerën e shumës D6+D7+G4, nëse nuk plotësohet kushti në fjalë. Meqë, ne bazë të vlerave të qelive, G12+F6 nuk është më i vogël ose barazi me 38, rezultati që vendoset në qelinë E14 do të jetë , sepse llogaritet me shprehjen D6+D7+G4.

26 Informatika Programet aplikative Excel-i 77 Fig Funksioni IF i shkruar në qeli E Renditja Një ndër mundësitë te cilat e bëjnë Excel-in shumë të fuqishëm është renditja e të dhënave. Procedura e renditjes fillon me zgjedhjen e hapësirës se qelive në fletën punuese e cila renditen. Pastaj, në menynë rënëse të opsionit Data në menynë kryesore zgjidhet nënopsioni Sort..., ashtu siç shihet në fig Fig Nënopsioni Sort në menynë rënëse të opsionit Data. Si rezultat i nënopsionit të zgjedhur, në ekran do të hapet dritarja Sort e dhënë në fig Pastaj, duhet te përcaktohen fushat në bazë te të cilave bëhet renditja, përkatësisht çelësat rendites. Siç shihet edhe në dritaren Sort, për renditje mund të shfrytëzohen 3 çelësa rendites, të cilët zgjidhen në menytë rënëse të 3 kornizave të para në dritaren Sort. Fig Pamja fillestare e dritares Sort.

27 78 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Renditja në bazë të një çelësi Nëse për renditjen e qelive të zgjedhura shfrytëzohen të dhënat e një kolone, atëherë themi se renditja bëhet në bazë të një çelësi. Kështu, p.sh., nëse duam t'i renditim të dhënat e tabelës së shfrytëzuar në pjesët paraprake në bazë të vlerave të qelive në kolonën D, dritarja Sort duhet të duket si në fig 128. Fig Renditja në bazë të dhënave ne Vlera. Pranë çelësit te renditjes, në dritare është zgjedhur edhe opsioni Smallest to Largest, me çka kompjuteri është njoftuar që renditja të jetë rritës, përkatësisht vlerat në kolonën Vlera të shkojnë prej vlerës më të vogël kah vlera me e madhe, gjë që shihet edhe në fig Fig. 129 Pamja e tabelës pas renditjes, kur si çelës merret kolona D. Siç shihet edhe nga figura e dhënë, gjate renditjes nuk i ndryshojnë pozitat vetëm të dhënat në kolonën Vlera, por edhe ato në kolonat e tjera. Nëse zgjidhet vetëm kolona Vlera e çelësit renditësh, pas renditjes të dhënat do të ngatërrohen, sepse në procesin e renditjes nuk zhvendosen edhe të dhënat e kolonave të tjera. Prandaj, në këto raste në Excel është paraparë që, para se të vazhdohet me renditjen, në ekran të paraqitet mesazhi si ai që shihet në fig. 130.

28 Informatika Programet aplikative Excel-i 79 Fig Mesazhi që paraqitet pas tentimit për renditjen të vetëm një kolone të tabelës. Përmes mesazhit në fjalë kompjuteri ofron dy opsione para vazhdimit të procesit rendites. Nëse vazhdohet me opsionin e parë (Expand the selection), kompjuteri fillimisht do ta zgjedhe komplet tabelën dhe njëkohësisht do të kërkojë të përcaktohet çelësi rendites. Por, nëse zgjidhet opsioni i dytë (Continue with the current selection), do të renditet vetëm pjesa e zgjedhur e tabelës, kolona e zgjedhur E dhe rezultati do të duket si në fig Fig Renditja e vetëm një pjese të tabelës. Në këtë rast të dhënat në tabelë do te ngatërrohen dhe si te tilla nuk mund të përdoren. Gjatë renditjes mund të shfrytëzohen edhe pullat për renditje rritës dhe për renditje rënës (shih majtas), të cilat gjenden në shiritin Data. Renditja përmes këtyre dy pullave është i kufizuar, sepse kompjuteri si çelës rendite e merr kolonën e parë nga grupi i kolonave të zgjedhura. Gjatë kësaj, kolonat e pa zgjedhura nuk marrin pjese në procesin e renditjes, gjë që rezulton në ngatërrimin e te dhënave, ashtu siç u diskutua edhe më sipër Renditja në bazë të dy e tre çelësave Renditja e të dhënave mund të bëhet edhe ne bazë të dy çelësave, ose tre çelësave rendites, gjë që shihet edhe në dritaren Sort (shih fig. 132). Gjatë renditjeve të tilla kompjuteri e merr parasysh radhën e çelësave. Kështu, p.sh., nëse të dhënat e tabelës se produkteve renditen në bazë te dy çelësave, ku si çelës i parë merren vlerat në kolonën D, kurse si çelës i dytë - vlerat në kolonën E, pas renditjes rezultati do te duket si në fig. 132.

29 80 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Fig Rezultati i renditjes në baze të dy çelësave. Në shembullin e marrë, kompjuteri e bën renditjen se pari ne bazë të vlerave të çelësit të parë (Emertimi) dhe pastaj në bazë të vlerave te çelësit te dyte (Sasia). Efekti i renditjes në bazë të dy ose tre çelësave nuk mund të vërehet kur kemi tabela të vogla. Plotësisht njëlloj veprohet edhe gjatë renditjes ne bazë të tre çelësave, kur kompjuteri e bën renditjen ne bazë të radhës së çelësave të zgjedhur. 15. Kornizat Hapësira e fletës punuese është e mbuluar me një rrjet vijash horizontale dhe vertikale, me prerjen e të cilave përcaktohen hapësirat e qelive. Por, gjate shtypjes në printer të tabelave me të dhëna, rrjeti i vijave të tilla, përkatësisht kornizat e qelive nuk shtypen, sepse ato janë të dukshme vetëm në ekran. Nëse duam që gjatë shtypjes të duken edhe kornizat e qelive, në fletën punuese, përkatësisht në tabelën me të dhëna duhet të shtohen kornizat. Për këtë qëllim fillimisht zgjidhet hapësira e fletës punuese në të cilën vendosen kornizat. Pastaj, përmes opsioneve të ofruara në dritaren Format Cells, për qelitë në hapësirën e zgjedhur përcaktohen kornizat e jashtme (Outline), vijat e brendshme (Inside), stili i vijave (Style) dhe ngjyrat e tyre (Color). Ashtu siç kemi parë edhe më herët, dritarja Format Cells hapet në ekran, nëse zgjidhet nënopsioni Borders... Font në menynë rënëse të opsionit Home të menysë kryesore. Por, për përcaktimin e kornizave të qelive, pastaj në këtë dritare duhet të zgjidhet opsioni Border, ashtu siç shihet në fig. 133.

30 Informatika Programet aplikative Excel-i 81 Fig Opsioni Border në dritaren Format Cells Opsionet bazike Fillimisht le të ndalemi në shfrytëzimin e opsioneve bazike të cilat ofrohen në dritaren Format Cells. Si shembull le ta marrim shtimin e kornizës së jashtme në pjesën me vlera të tabelës së produkteve. Për këtë qëllim, pasi të zgjidhet hapësira e fletës punuese, e cila duhet të futet në kornizë, në dritaren Format Cells duhet të klikohet pulla Outline. Si rezultat do ta kemi pamjen e tabelës me kornize rreth saj, ashtu siç shihet në fig Fig Pamja e kornizës rreth pjesës me vlera të tabelës. Para klikimit të pullës Outline, te korniza Style: është zgjedhur që tabela të rrethohet me një vijë (te stilet e ofruara të vijave është klikuar stili me një vijë i cili gjendet në fund të dritares), ashtu siç shihet në fig. 134.

31 82 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Në mes të dritares Format Cells, te korniza Border jepet pamja e kornizës që i shtohet tabelës edhe para se të klikohet pulla Outline. Për shtimin e kornizave në qelitë e veçanta të sipërfaqes së zgjedhur duhet të klikohet pulla Inside. Por, për vijat e kornizave mund të zgjidhet edhe stili i tyre, p.sh., ai i vijave të plota që shihen në fund të kolonës së parë të kornizës Inside:. Pas kësaj, në ekran e kemi pamjen e dhënë në fig Fig Pamja e dritares Format Cells gjatë shtimit të kornizave të qelive. Me shtimin e kornizave të qelive, tabela e merr pamjen e dhënë në fig 136. Fig. 136 Pamja e tabelës pas shtimit të kornizave të qelive Stili i zgjedhur i vijave mund të zbatohet edhe vetëm në një pjesë të tabelës. Kështu, p.sh., për pjesën e zgjedhur të tabelës, e cila shihet në fig. 137, mund të zgjedhim korniza te qelive me pika.

32 Informatika Programet aplikative Excel-i 83 Fig Zgjedhja e stilit me pika për kornizat e qelive. Pas klikimit të pullës Inside, në këtë rast do ta kemi pamjen e tabelës e cila është dhënë në fig Fig Kornizat me pika për vetëm një pjesë të tabelës. Me qëllim të theksimit të veçantë te një pjese të tabelës, rreth saj mund të vendoset një kornizë me vija më të theksuara, p.sh., ashtu siç shihet në fig. 139

33 84 Dr. Bashkim Baxhaku - Informatika Fig Vendosja e kornizës në një pjesë të tabelës. Për vendosje të kësaj kornize, fillimisht është zgjedhur pjesa përkatëse e tabelës. Pastaj, është zgjedhur stili i vijave dhe në fund është klikuar pulla Outline. Gjatë vizatimit të vijave mund të shfrytëzohen edhe ngjyra të ndryshme. Për këtë qëllim, para se të vizatohen kornizat, duhet të klikohet shigjeta e cila gjendet në kornizën mbi të cilën gjendet teksti Color:. Si rezultat do të paraqiten opsionet e ngjyrave të ndryshme që ofrohen, ashtu siç shihet në fig. 140, nga të cilat mund te zgjidhet ngjyra e dëshiruar me klikim. Fig. 140 Opsioni për zgjedhje të ngjyrës me të cilën vizatohen kornizat. Nëse duam që nga hapësira e zgjedhur të fshihen të gjitha vijat e kornizave, në dritaren Format Cells duhet të klikohet pulla None.