FINANCAT E KORPORATAVE

Size: px

Start display at page:

Download "FINANCAT E KORPORATAVE"

Arleen Caldwell
5 years ago
Views:

1 FINANCAT E KORPORATAVE VLERA NË KOHË E PARASË (I) Kapitulli 3 MSc. Fisnik Morina, PhD (c) NENTOR 2017

2 OBJEKTIVAT 2 Konvertimi i vlerës në kohë të parasë në vijë kohore Të kuptohet pse 1 euro e pranuar nesër nuk është e barabartë me 1 euro të pranuar sot Të shpjegohet ndryshimi midis vlerës së tanishme dhe vlerës së ardhshme si dhe midis akumulimit dhe skontimit (aktualizimit) Dallimi i përllogaritjes së interesit të një të përvitshmeje dhe interesit të përbërë Demonstrimi i përllogaritjes së vlerës së tanishme dhe të ardhshme të parasë

3 3 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË KOHË TË PARASË Çfarë do të parapëlqeni 10,000 sot apo 10,000 pas pesë viteve Është e qartë se parapëlqeni 10,000 sot. Ju tashmë e pranuat, kjo është VLERA NË KOHË E PARASË!

4 4 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË KOHË TË PARASË Kuptimi i vlerës në kohë të parasë është vendimtar per menaxhimin efektiv financiar. Cdo njeri qe ka te beje me parane duhet te kete njohuri te domosdoshme per vleren ne kohe te parase. E keta jane: bankieret; financieret; analistet e tregut te letrave me vlere dhe ai qe per dite ndeshet me probleme financiare. Pse koha është kaq shumë e rëndësishme në vendimin tonë? Koha ju lejon mundësinë për shtyrjen e konsumit dhe fitimin në interes.

5 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË 5 KOHË TË PARASË Vlera ne kohe e parase eshtë një nga konceptet bazë të financës. Koncepti i vleres ne kohe te parase ka zbatime te shumta: nga se mundëson shfrytëzimin alternativ më të volitshëm të kapitalit, në kushtet kur vendimet merren sot e rezultatet priten në të ardhmen. Njohja e vleres ne kohe te parase eshte kusht i domosdoshem per te kuptuar procesin e zgjedhjes së investimeve afatgjata.

6 6 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË KOHË TË PARASË Vlera e parasë për shumë arsye varet nga koha kur ndodhë rrjedha e saj. Këto arsye janë: a. Inflacioni, b. Risku, c. Preferencat e konsumit individual dhe d. Kostoja opurtune (investimi me nji normë interesi).

7 7 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË KOHË TË PARASË INTERESI (KAMATA) Interesi është kthimi që përfiton çdonjëri që ka hequr dorë nga konsumi ose mundësitë tjera të investimit alternativ dhe ka huazuar paranë në marrëdhënie kreditore. Paraja eshte e vlefshme sot nga se ajo mund te investohet dhe keshtu te fitohet interesi perfitimi. Shuma e parasë së investuar njihet si principal.

8 8 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË KOHË TË PARASË INTERESI Koha e huasë (t) përfshin kohëzgjatjen në të cilin huamarrësi do ta shfrytëzoj principalin. Norma e interesit është përqindja në principal të cilin huamarrësi do t ia paguaj huadhënësit për një periudhë të caktuar, si kompensim për heqje dorë nga mundësitë e tjera të investimit apo konsumit.

9 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË 9 INTERESI Interesi i thjeshtë dhe Interesi i përbërë. KOHË TË PARASË Interesi i thjeshtë është interesi i akumuluar ose fituar i llogaritur vetëm mbi principalin. Demostrimi me shembull në vijim. Interesi i përbërë nuk paguhet vetëm mbi principalin por edhe mbi çdo interes të fituar dhe të patërhequr nga periudhat e mëparshme. Demostrimi me shembull në vijim.

10 10 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË KOHË TË PARASË The greatest mathematical discovery of all time is compound interest Zbulimi më i madh matematikor i të gjitha kohërave është kompleksi (përbërja) i interesit Albert Einstein

11 11 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË KOHË TË PARASË Shembull i interesit të thjeshtë. Arbeni ka huazuar 60,000 Euro me interes vjetor (i) prej 10%. Sa do të jetë pagesa e parë mujore e interesit? 60,000 Euro - vlera fillestare (PV 0 ) 10% - interesi (i), /12 - periudha mujore (n) I = PV 0 x i x n I = 60,000 x 0.10 x 1/12 I = 500 Euro ne muajin e pare

12 12 KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË Vija kohore KOHË TË PARASË Na ndihmon te shofim vizuelisht për një periudhë të caktuar kohore angazhimin e parasë me një normë interesi te caktuar. Koha Rrjedha e % FV5=? parasë (dalje/investim) Pra vija kohore eshte nje nga mjetet shume te rendesishme per kalkulimin e vleres ne kohe te parase.

13 VLERA E ARDHSHME E NJË EUROJE 13 Gjetja e vlerës së ardhshme të parasë është proces që fillon nga vlera e tanishme. FVn= PV+(PV x i) ose FVn= PV(1+i) FV vlera e ardhshme e parasë n numri i viteve. PV vlera e tanishme (fillestare) e parasë i interesi dhe Pv x i është vlera tanishme plus interesi i perllogaritur

14 VLERA E ARDHSHME E NJË EUROJE 14 Shembull i interesit të përbërë Afërdita depoziton me 6% interes dhe pas një viti do të përfitoj: FV 1 = (1.000 x 0.06) = ose FV 1 = x ( ) = Nëse Afërdita vazhdon të kursej dhe përveq vlerës prej depoziton edhe interesin e akumuluar prej 60, vlera e ardhshme në fund të vitit të dytë do të jetë: FV 2 = FV 1 (1+i) = 1.060(1+0.06) = 1.123,60 Fitimi prej 123,60 përbëhet prej dy pjesëve: A. Interesi i thjeshte eshte 120 Euro dhe B. Interesi mbi interes eshte 3,60 Euro (6 % e 60 ose 0,06 x 60 = 3,60 )

15 VLERA E ARDHSHME E NJË EUROJE 15 Vlera e ardhshme e 100 sipas interesit të përbërë. Relacioni ndërmjet vlerës së ardhshme, norm. inter. dhe kohës Norma e interesit 0% 5% 10% 15% Numri i viteve

16 VLERA E ARDHSHME E NJË TË PËRVITSHMEJE 16 Pagesat e përvitshme zakonisht bëhen në fund të vitit, por ka edhe raste të rrala kur bëhen edhe në fillim të vitit. POR kjo nuk është e njejtë në aspekt të kompenzimit nivelit të normës së interesit. Vlera e ardhshme e një të përvitshme varet nga numri i pagesave dhe norma e interesit. PMT = një e përvitshme FVA,n=PMT(1+i) n-1 +PMT(1+i) n-2 +PMT(1+i) n-3 + PMT(1+i) 0 Shembull Besniku ndan në llogari kursimi nga me 6% interes për tre vite.

17 17 VLERA E ARDHSHME E NJË TË PËRVITSHMEJE Kur pagesa bëhet në fund të vitit FVA, 3 =1.000(1+0.06) (1+0.06) (1+0.06) 3-3 FVA 3 =1000(1.124)+1000(1.060)+1000=3.184 Kur pagesa bëhet në fillim të vitit FVAD 3 =1000(1.06) (1.06) (1.06) 1 = =3.375

18 18 VLERA E ARDHSHME E NJË TË PËRVITSHMEJE Kur interesi llogaritet më shumë se një herë në vit përdoret formula FVn vlera e ardhshme e nje te pervitshme PV vlera fillestare (tanishme) m numri sa herë llogaritet interesi brenda vitit n numri i viteve

19 VLERA E ARDHSHME E NJË TË PËRVITSHMEJE 19 Për një shumë prej të depozituar me normë kursimi prej 5 %, kur interesi llogaritet dy herë në vit: Kur interesi llogaritet për çdo tremujor: Kur interesi llogaritet në çdo muaj:

20 VLERA E ARDHSHME E NJË SERIE TË PERZIER 20 Shembull Një investitor është në dilemë për marrjen e pagesës në fund të periudhës (vitit të tretë), apo të marrë tri pagesa vjetore në fund të çdo viti. Pagesat janë dhënë në pasqyrën në vijim Fundi i vitit Rrjedha e parasë Gjithsej 2,000

21 VLERA E ARDHSHME E NJË SERIE TË PERZIER 21 Shembull (per rrjedhen e parase ne shuma te ndryshme) Vlera e ardhshme e një pagese të vetme FV 5%,3 vjet =PV(1+0.05) 3 = 2,000(1.05) 3 =2, Vlera e ardhshme e një serie të përzier (vlera te ndrysh.) FV 3 =CF 1 (1+0.05) CF 2 (1+0.05) CF 3 (1+0.05) 3-3 = =2, Ne kete rast rezulton se eshte me e preferueshme te zgjidhet vlera e nje pagese, karshi vleres se ardhshme te serise se perzier shikuar nga kendi INVESTITOR-it.

22 DETYRA DHE USHTRIME Fitimi i pritur për korporaten Enron ishte , ndërsa norma e kthimit 12%? Sa është vlera e tashme? 2. Investimi fillestar për projektin e korporatës N është (rrjedha e parave në periudhen zero), ndërsa fitimi i pritur pas një viti. Nëse norma e kthimit është 12%. Sa do të jetë NVT (neto vlera e tanishme)? 3. Nga investimi ynë prej në një projekt, varësisht nga gjendja e ekonomisë do të kemi këto alternativa të fitimit: , dhe Nëse mundësitë për paraqitjen e tri gjendjeve janë të njejta, të llogaritet fitimi nga ky investim?

23 DETYRA DHE USHTRIME Nëse vlera e tashme (VT) e një investimi është , ndërsa investimi i kërkuar , të llogaritet neto vlera e tashme (NVT)? 5. Nëse të ardhurat nga dividenda janë 210, ndërsa fitimi i kapitalit është 350, sa do të jetë kthimi i tërësishem në euro?

24 PËRFUNDIMI I KAPITULLIT TË III-të

Elasticiteti i ofertes dhe kerkeses

C H A P T E R 5 Elasticiteti i ofertes dhe kerkeses Prepared by: Dr. Qazim TMAVA Fernando Quijano and Yvonn Quijano Msc. Besart Hajrizi Elasticiteti: Një matës i reagimit Zgjedhjet racionale dhe vendimet