Th«ng tin khoa häc kü thuët L m nghiöp

Transcription

1 Page 1 of 53 Th«ng tin khoa häc kü thuët L m nghiöp +++ ViÖn Khoa häc L m nghiöp VN 40 n m x y dùng vµ trëng thµnh. ç nh S m +++ The Forest Science Institute of Vietnam 40 years establishment and development. L m sinh Silviculture nh gi møc é bönh h¹i ë c c loµi vµ xuêt xø b¹ch µn kh o nghiöm ë «ng Nam Bé. Ph ng ph p øng dông iòu tra lëp Þa trong c«ng t c trång rõng vµ khoanh nu«i t i sinh rõng ë mét sè dù n l m nghiöp quèc tõ t¹i ViÖt Nam. Gi trþ dîc liöu vµ c i thiön chêt lîng trong nu«i trång nh n t¹o nêm linh Chi t¹i ViÖt Nam. Bíc Çu nghiªn cøu vò khuyõt tët tù nhiªn gç H«ng. NguyÔn Hoµng NghÜa Ng«nh QuÕ, NguyÔn Kh¾c Ninh Ph¹m Quang Thu NguyÔn Tö Kim Assessment of disease attack on eucalypt species and provenances in trial plantings in Eastern South Viet Nam. Application of site survey method in forest planting and forest regrowth maintenance in some international forestry project in Viet Nam. Pharmaceutical value and improvement of cultivated Ganoderma species in Viet Nam. Preliminary research on defects of Paulownia fortunei wood. Sinh th i vµ kü thuët g y trång vñt t ch. Hoµng V n Th i Ecology and planting technique of Bruguiera parviflora. C«ng nghiöp rõng Forest Industry X y dùng m«h nh d y chuyòn c«ng nghö s n xuêt å méc tõ gç b¹ch µn vµ keo l trµm. TrÇn TuÊn NghÜa Development of technological line for furniture manufacturing with eucalypt and Acacia auriculiformis wood. ChuyÓn æi nhanh khèi lîng thó tých cña gç ë c c é Èm gç kh c nhau. ç V n B n Quick determination of wood density at different levels of moisture content. Kinh tõ L m nghiöp Forest Economics Ph ng ph p ph n tých vµ ph t trión thþ trêng (MA&D) vµ øng dông trong ph n tých thþ trêng l m s n ngoµi gç t¹i huyön Mai Ch u, tønh Hoµ B nh. NguyÔn Ngäc Quang, NguyÔn V n Dìng Method of market analysis and development (MA&D) and its application in analysis of non-timber forest products market in Mai Chau district, Hoa Binh province. Híng dén kü thuët Technical Guidance Híng dén sö dông CSDL trong Üa CD. NguyÔn TiÕn Phóc Guidance on soft-ware set up and use of data base on CD- ROM. L m nghiöp níc ngoµi Overseas Forestry Information CÇn quan t m óng møc tíi viöc b o tån a d¹ng sinh häc hö sinh th i rõng nhiöt íi. Mai Thµnh Due attention must be paid to conservation of the biodiversity of tropical forest ecosystems. Tin tøc kh c Other Information * LÔ kû niöm 40 n m thµnh lëp ViÖn KHLN ViÖt Nam vµ ãn nhën Hu n ch ng Lao éng h¹ng NhÊt. TrÞnh Quang Kh i * Ceremony of the 40 th anniversary of the establishment of the Forest Science Institute of Vietnam and receiving the Labour order, First class

2 Page 2 of 53 * Kho µo t¹o ng¾n h¹n vò di truyòn vµ chän gièng. NguyÔn øc Kiªn awarded. * Short course on plant genetics and seed selection. ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam 40 n m x y dùng vµ trëng thµnh ( ) LTS: Ngµy 26/ 11/ 2001 võa qua, ViÖn KHLN ViÖt Nam long träng tæ chøc LÔ kû niöm 40 n m thµnh lëp vµ ãn nhën Hu n ch ng Lao éng h¹ng nhêt do Nhµ níc trao tæng. GS.TSKH ç nh S m ViÖn trëng ViÖn KHLN ViÖt Nam äc bµi diôn v n quan träng t¹i buæi lô nµy. TTKHKT LN xin trých ng bµi diôn v n ã. PhÇn I. 40 n m x y dùng vµ trëng thµnh ViÖn KHLN ViÖt Nam 1. ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam víi 35 n m x y dùng vµ trëng thµnh ( ) Ngµy 29/9/1961 ViÖn L m nghiöp îc thµnh lëp theo QuyÕt Þnh cña ChÝnh phñ. Trong nh ng ngµy míi thµnh lëp ViÖn tëp hîp îc mét sè c n bé chñ chèt nguyªn lµ nh ng c n bé l m nghiöp îc µo t¹o trong thêi kú tríc c ch m¹ng i tham gia kh ng chiõn chèng Ph p trë vò cïng víi líp kü s trî míi ra trêng îc µo t¹o díi chõ é míi. Ra êi cha îc bao l u, cïng víi c níc c n bé c«ng nh n viªn cña ViÖn ph i ng Çu víi cuéc chiõn tranh ph ho¹i cña Õ quèc Mü. Toµn ViÖn ph i i s t n, c ch xa thñ «hµng tr m km dùng l n lµm nhµ tiõp tôc c«ng t c nghiªn cøu khoa häc. Gãp phçn Chi viön cho cuéc kh ng chiõn chèng Mü, nhiòu c n bé cña ViÖn vµo Nam chiõn Êu cã ång chý vünh viôn yªn nghø t¹i nói rõng phýa Nam. ChiÕn tranh ngµy cµng trë nªn c liöt ( ) nhng ho¹t éng nghiªn cøu vén s«i næi, Òu Æn nh»m phôc vô tríc m¾t cho cuéc kh ng chiõn chèng Mü vµ x y dùng miòn B¾c x héi chñ nghüa. N m 1971, khèi nghiªn cøu c«ng nghiöp rõng îc t ch ra Ó thµnh lëp C«ng ty thiõt kõ c«ng tr nh c«ng nghiöp nh»m t ng cêng c n bé nghiªn cøu trùc tiõp phôc vô s n xuêt Chi viön tiòn tuyõn vµ tíi n m 1974 thµnh lëp ViÖn C«ng nghiöp rõng. Õn n m 1982, ViÖn kinh tõ l m nghiöp còng îc ra êi Ó nghiªn cøu phôc vô cho qu n lý kinh tõ cña ngµnh. Tõ ã hö thèng nghiªn cøu cña ngµnh bao gåm 3 ViÖn: ViÖn L m nghiöp, ViÖn C«ng nghiöp rõng, ViÖn Kinh tõ l m nghiöp cïng víi 2 Ph n viön Æc s n rõng vµ C«ng cô c giíi trång rõng. Thùc hiön viöc æi míi th ng 8/1988 Héi ång Bé trëng (nay lµ ChÝnh phñ) quyõt Þnh hîp nhêt 3 ViÖn thµnh ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam. MÆc dï trong hoµn c nh nµo, chiõn tranh hay hoµ b nh, mét ViÖn hay ba ViÖn th c c c n bé nghiªn cøu cña chóng ta còng hoµn thµnh tèt nhi3öm vô îc giao. Theo quyõt Þnh cña ChÝnh phñ chøc n ng nhiöm vô chñ yõu cña ViÖn lµ: Nghiªn cøu khoa häc kü thuët vò c c lünh vùc l m sinh, c«ng nghiöp rõng vµ kinh tõ l m nghiöp phôc vô cho c«ng t c qu n lý cña ngµnh. Tham gia tiõn hµnh c c ch ng tr nh khoa häc kü thuët, kinh tõ x héi cña ngµnh, Ò xuêt c c c chõ qu n lý kinh tõ, c c chõ é chýnh s ch vò kinh tõ kü thuët. µo t¹o c n bé trªn ¹i häc còng nh gãp phçn n ng cao kiõn thøc cho c n bé khoa häc kü thuët cña ngµnh. Thùc thi c c ch ng tr nh hîp t c îc ký kõt, ngoµi ra ViÖn cßn tham gia c c ho¹t éng s n xuêt, dþch vô, t vên cho s n xuêt th«ng qua c c hîp ång chuyón giao c«ng nghö. Trong nh ng n m nhiöm vô träng t m cña ngµnh îc x c Þnh lµ: Ph i b o vö îc diön tých rõng tù nhiªn hiön cã, n ng cao é che phñ b»ng biön ph p khoanh nu«i vµ tõng bíc phñ xanh Êt trèng åi nói träc. Ó thùc hiön îc nhiöm vô trªn Ngµnh L m nghiöp chuyón ho¹t éng tõ l m nghiöp Nhµ níc (lêy quèc doanh lµm chñ ¹o) sang

3 Page 3 of 53 l m nghiöp x héi, l m nghiöp céng ång khuyõn khých ngêi d n tham gia s n xuêt l m nghiöp vµ b o vö rõng. Nh»m phôc vô thiõt thùc yªu cçu cña ngµnh vµ kõ ho¹ch Nhµ níc, c«ng t c nghiªn cøu cña ViÖn thùc hiön theo c c ch ng tr nh träng t m cêp Nhµ níc, cêp Ngµnh còng nh c c vên Ò bøc xóc cña s n xuêt Æt ra. Trong giai o¹n , ViÖn thùc hiön 41 Ò tµi trong 4 ch ng tr nh cêp Nhµ níc (04A, 16B, 02C vµ b o tån gen) vµ 4 ch ng tr nh cêp Ngµnh ( æi míi qu n lý kinh tõ l m nghiöp, iòu chõ rõng, sö dông tµi nguyªn rõng vµ Æc s n rõng) còng nh tham gia vµo ch ng tr nh T y Nguyªn II. Giai o¹n , c c ch ng tr nh cêp Nhµ níc ßi hái ång bé h n, viöc tæ chøc thùc hiön ßi hái ph i tëp hîp liªn ngµnh. ViÖn îc giao chñ tr Ch ng tr nh KN03 "Kh«i phôc rõng vµ ph t trión L m nghiöp" lµ mét trong sè 30 ch ng tr nh tiõn bé khoa häc c«ng nghö cã träng ióm do Nhµ níc qu n lý. ViÖn thùc hiön 10 Ò tµi trong sè 14 Ò tµi cña ch- ng tr nh, 4 Ò tµi cßn l¹i do c c ViÖn kh c phèi hîp thùc hiön. Ngoµi ra ViÖn cßn tham gia c c Ò tµi thuéc ch ng tr nh KC07, KT12, b o tån gen, 15 Ò tµi cêp Ngµnh vµ Æc biöt lµ viöc chuyón giao kü thuët th«ng qua thùc hiön c c dù n ph t trión miòn nói do Bé Khoa häc C«ng nghö vµ M«i trêng chñ tr c c dù n khuyõn l m vµ c c dù n s n xuêt thö. éi ngò c n bé vµ c«ng t c µo t¹o lµ mét nh n tè cã týnh quyõt Þnh nh ng thµnh tùu ¹t îc trong 35 n m qua. Tr i qua nhiòu thõ hö îc µo t¹o trong nh ng iòu kiön kh c nhau, c c líp µn anh µo t¹o tõ tríc c ch m¹ng i tham gia kh ng chiõn trë thµnh c n bé l nh ¹o, c n bé chñ chèt trong nghiªn cøu khoa häc nh /c TrÇn Ngò Ph ng, GS.TSKH. ång Sü HiÒn, GS.TSKH. Th i V n Trõng, GS.TSKH. NguyÔn V n Tr ng, PGS. L m C«ng Þnh, KS.V ng TÊn NhÞ, KS. NguyÔn V n ViÔn, KS. Ph¹m An, KS. NguyÔn V n Cø, KS. Lª V n Chung, KS. NguyÔn Sü Nguyªn. NhiÒu /c cã c c c«ng tr nh cã gi trþ tçm cì quèc tõ îc c«ng bè. Líp sau c ch m¹ng îc µo t¹o ë trong níc vµ ë c c níc x héi chñ nghüa cò còng trëng thµnh víi c c c«ng tr nh khoa häc vµ híng dén nghiªn cøu sinh b o vö thµnh c«ng LuËn n phã tiõn sü (nay lµ tiõn sü). Cã mét sè /c trë thµnh c n bé l nh ¹o cña Ngµnh, nhiòu /c ¹t häc vþ tiõn sü khoa häc, cã nh ng ãng gãp ng kó cho sù nghiöp khoa häc cña Ngµnh. Song song víi c«ng t c nghiªn cøu khoa häc, tõ n m 1982 ViÖn lµ c quan Çu tiªn trong ngµnh L m nghiöp îc Chñ tþch Héi ång Bé trëng nay lµ Thñ tíng ChÝnh phñ, ký QuyÕt Þnh sè 333/CT giao cho ViÖn nhiöm vô µo t¹o nghiªn cøu sinh theo 8 chuyªn ngµnh chuyªn s u trong l m nghiöp. èi tîng µo t¹o lµ c c c n bé khoa häc kü thuët trong vµ ngoµi ngµnh l m nghiöp tõ trung ng Õn Þa ph ng trªn ph¹m vi toµn quèc. KÕt qu më 9 kho tuyón îc 84 NCS, trong ã 44 NCS b o vö thµnh c«ng luën n Ó nhën b»ng phã tiõn sü, týnh Õn n m 1996 ViÖn cã 15 c n bé khoa häc Çu µn îc phong hµm gi o s, phã gi o s. Cïng víi µo t¹o trong níc chóng ta göi hµng tr m lît c n bé khoa häc i tham quan µo t¹o ë níc ngoµi. NhiÒu ång chý b o vö thµnh c«ng luën n tiõn sü-tiõn sü khoa häc ë Liªn X«, Céng hoµ d n chñ øc, TiÖp Kh¾c, Hungary... trong phe x héi chñ nghüa tríc y. C«ng t c µo t¹o víi nhiòu h nh thøc phong phó gãp phçn quan träng, thiõt thùc n ng cao tr nh é éi ngò c n bé nghiªn cøu vµ qu n lý cña ViÖn còng nh c c c quan kh c trong ngµnh, n ng cao uy týn cña ViÖn, n ng cao tr nh é c n bé ngang tçm víi nhiòu níc trong khu vùc, ph t huy vai trß vþ trý mét ViÖn Çu ngµnh trong l m nghiöp tríc y còng nh hiön nay. Nghiªn cøu vò rõng kh«ng chø ßi hái vò thêi gian mµ c kh«ng gian bëi lï Êt níc chóng ta tr i dµi trªn nhiòu vü é, nhiòu vïng sinh th i kh c nhau, v vëy ngoµi éi ngò nghiªn cøu cçn ph i cã m¹ng líi c c Trung t m t¹i mét sè vïng ión h nh trong níc. Sau khi thèng nhêt 3 ViÖn cã 3 Trung t m nghiªn cøu chuyªn Ò (c i thiön gièng, sinh th i m«i trêng vµ l m Æc s n), 12 Trung t m vïng vµ Ph n viön, 2 Trung t m chuyón giao kü thuët l m sinh vµ c«ng nghiöp rõng, mét XÝ nghiöp chõ biõn h¹t iòu. C c n vþ nµy ph n bè tõ CÇu Hai (Phó Thä), T y B¾c (S n La), T y Nguyªn (Gia Lai), L m ång, «ng Nam Bé, Cµ Mau, thµnh phè Hå ChÝ Minh víi tæng sè diön tých 5000 ha rõng thùc nghiöm îc x y dùng thµnh c c m«h nh tr nh diôn, chuyón giao tiõn bé kü thuët vµ lµ hiön trêng thý nghiöm. Mét yõu tè quan träng nh hëng kh«ng nhá Õn c c kõt qu cña ViÖn lµ c«ng t c hîp t c quèc tõ. Nh ng n m míi thµnh lëp ViÖn chóng ta nhën îc sù gióp ì µo t¹o c n bé cña mét sè níc x héi chñ nghüa. Tõ nh ng n m cuèi thëp kû 70 quan hö quèc tõ îc më ra, c c dù n t ng cêng n ng lùc nghiªn cøu cho ViÖn kh«ng nh ng thay æi îc thiõt bþ, ph ng tiön i l¹i mµ cßn t¹o iòu kiön cho hµng tr m lît c n bé i níc ngoµi nh c c dù n VIE/ , VIE/05, VIE/027 do FAO vµ UNDP tµi trî vµ mét sè d y chuyòn khai th c vën chuyón cña Liªn X«cò îc kh o nghiöm t¹i T y Nguyªn.

4 Page 4 of 53 Cïng víi chýnh s ch më cöa, mèi quan hö song ph ng víi c c tæ chøc SAREC (Thuþ ión), IDRC (Canada), ACCT (Ph p), CSIRO (Australia), JICA (NhËt) vµ mét sè c«ng ty nh NIC, OJI (NhËt), tæ chøc phi chýnh phñ OSB (Australia) îc thiõt lëp. ChÆng êng 35 n m ho¹t éng cña ViÖn nghiªn cøu khoa häc kü thuët vò rõng kh«ng ph i lµ dµi, nhng thõ hö sau kõ thõa vµ ph t huy thõ hö tríc ViÖn thu îc nh ng kõt qu tõ c c Ò tµi, dù n trë thµnh c c tiõn bé kü thuët, c c qui tr nh qui ph¹m trión khai p dông vµo s n xuêt. Sù nç lùc ã thó hiön qua 449 c«ng tr nh khoa häc bao gåm c c Ò tµi nghiªn cøu, c c dù n trong níc vµ quèc tõ cha kó Õn c c c«ng tr nh luën n cña c c nhµ khoa häc b o vö thµnh c«ng luën n cña m nh theo c c tr nh é phã tiõn sü, tiõn sü tríc y ë c c Héi ång khoa häc trong vµ ngoµi níc. ChÝnh v sù nç lùc ã mµ ng vµ ChÝnh phñ tæng cho c n bé c«ng nh n viªn cña ViÖn: 458 Hu n, Huy ch ng c c lo¹i. 372 Huy ch ng v sù nghiöp b o vö vµ ph t trión rõng. 32 Huy ch ng v sù nghiöp khoa häc vµ c«ng nghö vµ hµng chôc b»ng lao éng s ng t¹o. 2. Bíc ph t trión cña ViÖn trong 5 n m qua ( ) Trong 5 n m qua ( ) kó tõ khi kû niöm 35 n m thµnh lëp ViÖn chóng ta thõa kõ nh ng kõt qu nghiªn cøu tríc kia vµ tiõp tôc hoµn thiön bæ sung nh ng kõt qu nghiªn cøu míi p øng yªu cçu ngµy cµng cao cña s n xuêt vµ cña Ngµnh, ång thêi t ng cêng x y dùng tiòm lùc nghiªn cøu cña ViÖn. Kû niöm 40 n m thµnh lëp ViÖn chóng ta h y ióm l¹i nh ng thµnh tùu chñ yõu ¹t îc trong thêi gian qua Nh ng thµnh tùu chñ yõu trong nghiªn cøu khoa häc vµ chuyón giao tiõn bé kü thuët vµo s n xuêt ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam còng nh c c ViÖn nghiªn cøu kh c trong Bé N«ng nghiöp vµ Ph t trión n«ng th«n tham gia thùc hiön c c Ò tµi trong ch ng tr nh khoa häc c«ng nghö cêp Nhµ níc, c c Ò tµi éc lëp cêp Nhµ níc, c c Ò tµi nghiªn cøu cêp Bé, c c dù n s n xuêt thö cêp ngµnh, chuyón giao tiõn bé kü thuët vµo s n xuêt theo yªu cçu cña Bé. Trong giai o¹n ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam vµ ang thùc hiön 4 Ò tµi vµ 1 nhiöm vô khoa häc cêp Nhµ níc. Ò tµi vò c i thiön gièng c y rõng trong ch ng tr nh khoa häc c«ng nghö cêp Nhµ níc KC-08 ( ). Ò tµi éc lëp cêp Nhµ níc vò phôc håi rõng tù nhiªn nghìo kiöt vµ th m canh rõng trång c«ng nghiöp phôc vô dù n trång míi 5 triöu ha rõng ( ). Ò tµi éc lëp cêp Nhµ níc vò phôc håi rõng ngëp mæn Mangrove vµ rõng Trµm Melaleuca ( ). X c Þnh nhanh c c loµi gç chñ yõu ë ViÖt Nam trong ch ng tr nh khoa häc c b n cêp Nhµ níc. NhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc cêp Nhµ níc vò b o tån nguån Gen c y rõng. Ngoµi ra, ViÖn cßn tham gia thùc hiön trªn 30 Ò tµi träng ióm cêp Bé vµ nhiöm vô nghiªn cøu trong c c lünh vùc l m sinh, chõ biõn l m s n, kinh tõ l m nghiöp. G¾n víi ch ng tr nh trång míi 5 triöu ha rõng ViÖn còng îc giao thùc hiön c c Ò tµi 661: X c Þnh c c loµi c y trång cho rõng phßng hé vµ Æc dông trong toµn quèc, x c Þnh suêt Çu t phï hîp cho viöc g y trång rõng phßng hé vµ Æc dông, x y dùng bióu thó tých cho mét sè loµi c y trång rõng; c c dù n 661 dùa trªn c c kõt qu nghiªn cøu cã vµ hoµn thiön bæ sung thªm; g y trång së, håi, rõng th«ng nhùa cã s n lîng nhùa cao, rõng keo vµ b¹ch µn cao s n víi n ng suêt m 3 / ha/ n m, rõng trång keo l trµm (A. auriculiformis), keo lìi liòm (A. crassicarpa), thö nghiöm trªn diön réng trong toµn quèc c c dßng keo lai tuyón chän, khoanh nu«i t i sinh vµ lµm giçu rõng l réng thêng xanh. C c dù n iòu tra c b n îc thùc hiön: nh gi kinh tõ x héi vïng Öm, nh gi nhu cçu vò gièng cho trång rõng vµ x c Þnh c c rõng gièng tù nhiªn vµ g y trång, nh gi thùc tr¹ng n ng r y ë T y Nguyªn vµ kiõn nghþ gi i ph p, iòu tra nh gi thùc tr¹ng c c vên m vµ n ng lùc cung cêp c y gièng phôc vô ch ng tr nh trång míi 5 triöu ha rõng. Ngoµi ra, ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam còng thùc hiön dù n gièng c y trång vµ dù n b o tån nguån gen.

5 Page 5 of KÕt qu nghiªn cøu vò mæt l m sinh Nh ng kõt qu næi bët lµ: TiÕp tôc bæ sung vµ kh¼ng Þnh nh ng biön ph p phôc håi rõng tù nhiªn nghìo kiöt th«ng qua hµng lo¹t c c biön ph p kü thuët l m sinh; xóc tiõn t i sinh tù nhiªn, tõng bíc c i thiön tæ thµnh rõng híng rõng ph t trión theo c c môc tiªu kinh tõ a d¹ng víi nhãm c c loµi c y cã gi trþ kinh tõ víi tèc é sinh trëng nhanh, lµm giµu rõng b»ng c c biön ph p kh c nhau Æc biöt bæ sung c c loµi kinh tõ theo c c m trèng. C c biön ph p l m sinh îc h nh thµnh trªn c së thùc nghiöm vµ nghiªn cøu, cã kiõn thøc vµ hióu biõt vò sinh th i quçn thó vµ sinh th i c thó loµi. Mçi biön ph p l m sinh thùc hiön cßn dùa trªn c së ph n lo¹i c c tr¹ng th i rõng nghìo, rõng kiöt sau khai th c. X c Þnh mèi quan hö gi a ph n bè rõng ngëp mæn vµ Æc ióm Êt ai ë miòn B¾c, c c m«h nh l m ng kõt hîp trªn thùc tiôn lµm c së phôc håi ph t trión hö sinh th i rõng ngëp mæn ë ngoµi B¾c. KÕt qu trång rõng c y b n Þa Æc biöt hä Sao, DÇu ë miòn Nam, c c Ò tµi thö nghiöm trång rõng c y hä DÇu nh vªn vªn, dçu r i trong thêi gian qua cña ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam cã thó kh¼ng Þnh r»ng: B»ng c c biön ph p l m sinh phï hîp t¹o líp o phñ ban Çu trªn Êt åi träc tho i ho (vý dô sö dông keo l trµm, Ëu trµm...), c c rõng trång c y b n Þa hä DÇu cã thó thµnh c«ng më ra trión väng vò kh n ng phôc håi dçn hö sinh th i rõng l réng trªn Êt åi träc bþ tho i ho. C c kõt qu nghiªn cøu vò c i thiön gièng Æc biöt lùa chän c c dßng u viöt keo lai, b¹ch µn vµ b¹ch µn lai cïng c c biön ph p th m canh, lµm Êt, bãn ph n cã thó t¹o rõng trång cã n ng suêt cao, ¹t tíi 25-30m 3 / ha/ n m hoæc h n. YÕu tè quyõt Þnh n ng suêt rõng trång ã lµ viöc chän gièng vµ c i thiön gièng. Tuy nhiªn, rõng trång víi c c nguån gièng îc c i thiön chø ¹t îc n ng suêt cao trong qu tr nh th m canh khi lùa chän nh ng lëp Þa g y trång thých hîp, tho m n nh ng iòu kiön tèi thióu cho sù ph t trión cña rõng. C c nghiªn cøu vò kh o nghiöm loµi, xuêt xø, nghiªn cøu c c biön ph p kü thuët l m sinh g y trång rõng, iòu tra, nh gi c c m«h nh thùc tiôn trong thêi gian qua cho phðp thiõt lëp danh môc hµng tr m loµi c y cã kh n ng g y trång ë níc ta trong c c vïng sinh th i kh c nhau víi c c môc tiªu kh c nhau: phßng hé, Æc dông, s n xuêt... Song song ã lµ c c nghiªn cøu vò c i thiön gièng, th m canh rõng trång lµm c së cho ngµnh lùa chän nh ng loµi c y chñ lùc trång rõng kinh tõ víi môc tiªu n ng suêt cao (tèi thióu 18-20m 3 / ha/ n m), chu kú kinh doanh ng¾n 6-10 n m vµ t¹o nªn c c s n phèm hµng ho cã gi trþ kinh tõ, cã thþ trêng tiªu thô. ã lµ c c nhãm loµi c y b¹ch µn, keo, th«ng, tre tróc, trµm, xµ cõ, tõch... cã thó trång rõng tëp trung vµ nhiòu loµi c y trång ph n t n kh c. Nghiªn cøu vò s u bönh rõng trång ( Æc biöt lµ èi víi b¹ch µn) vµ ang tiõp tôc nghiªn cøu èi víi rõng keo mangium, th«ng ba l... chø ra týnh kh«ng bòn v ng cña rõng thuçn loµi, tëp trung; xuêt hiön s u bönh nghiªm träng sau n m g y trång. ã lµ iòu cçn quan t m trong c«ng t c trång rõng híng tíi týnh a d¹ng sinh häc víi nhiòu loµi, nhiòu dßng vµ xuêt xø, xen kï nhau theo khèi, ång thêi cçn híng tíi chän läc c c c thó kh ng bönh tèt Ó ph t trión, nh n gièng. C c nghiªn cøu tiõp tôc vò b o tån nguån gen c y rõng ph t hiön îc nhiòu loµi quý hiõm vµ Æc ióm ph n bè cña chóng, Æc biöt nh gi møc é e do¹ theo c c tiªu chuèn quèc tõ vµ thùc hiön c c biön ph p b o tån insitu vµ exsitu, nh n gièng mét sè loµi quý, hiõm. ã cã thó coi lµ nh ng thµnh tùu næi bët cã ý nghüa khoa häc vµ thùc tiôn trong lünh vùc l m sinh vµ Þnh híng cho c c nghiªn cøu tiõp tôc, l u dµi sau nµy. VÒ nh ng thµnh tých cô thó trong lünh vùc nµy cã thó nªu lªn nh ng kõt qu chñ yõu sau: C«ng nhën gièng quèc gia: 3 dßng keo lai ë miòn B¾c; c c gièng tiõn bé kü thuët: 4 dßng keo lai miòn Nam, 12 xuêt xø b¹ch µn, 10 xuêt xø keo vïng thêp, 4 xuêt xø keo vïng cao, 3 xuêt xø keo chþu h¹n, 5 xuêt xø th«ng caribeae, 6 xuêt xø trµm. C c kõt qu nghiªn cøu kh o nghiöm c c xuêt xø trµm tríc kia vµ thùc hiön dù n do JICA tµi trî cã t c dông lín trong chuyón giao tiõn bé kü thuët trång trµm cho nhiòu tønh ång b»ng s«ng Cöu Long, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ lµ mét trong nh ng c y trång chñ lùc quan träng cña vïng. Ò nghþ Bé c«ng nhën gièng tiõn bé kü thuët cho 12 tæ hîp lai b¹ch µn. Më c c líp tëp huên, chuyón giao tiõn bé kü thuët vò gi m hom keo lai, phæ biõn c c xuêt xø keo lai, trµm óc cã n ng suêt cao, chuyón giao kü thuët trång ba kých, bõp l m nghiöp c i tiõn, kü thuët trång dã trçm, kü thuët nh n gièng tre tµu lêy m ng, kü thuët trång luång, tëp huên vò nh n gièng v«týnh, b o tån a d¹ng sinh häc... X y dùng c c tiªu chuèn, híng dén kü thuët, qui tr nh qui ph¹m vò trång luång, nhiòu loµi c y b n Þa kh c cho trång rõng phßng hé vµ rõng s n xuêt, Æc s n rõng nh giæi xanh, phi lao, tr m tr¾ng, quõ, trçm h ng Æc biöt kü thuët t¹o trçm nh n t¹o ¹t îc kõt qu bíc Çu kh quan. X c Þnh c c khu rõng gièng ñ tiªu chuèn phôc vô cung cêp gièng cho ch ng tr nh 5 triöu ha (cïng phèi hîp víi

6 Page 6 of 53 C«ng ty gièng c y trång l m nghiöp). Qui tr nh x c Þnh c c lëp Þa cho trång rõng vµ kh n ng thých hîp c c loµi c y trång chñ yõu KÕt qu nghiªn cøu trong lünh vùc c«ng nghiöp rõng Trong nh ng n m ng chó ý lµ c c nghiªn cøu, ho¹t éng chuyón giao tiõn bé kü thuët trong lünh vùc chõ biõn, b o qu n vµ c khý l m nghiöp cã nhiòu tiõn trión do nh ng ßi hái cêp b ch cña thùc tiôn s n xuêt. ViÖn chuyón giao c c tiõn bé kü thuët chñ yõu sau: ChÕ t¹o m y b m d m gç cì nhá, lu éng, m y Ðp, lß sêy phôc vô c c c së chõ biõn qui m«nhá. C c kü thuët chých nhùa th«ng 2 l, c i tiõn thiõt bþ chng cêt nhùa th«ng, thiõt bþ nhá phôc vô chõ biõn tinh dçu quõ. X y dùng c c vên m c«ng nghiöp phôc vô ch ng tr nh trång míi 5 triöu ha rõng. Kü thuët chèng mèi cho c c c«ng tr nh x y dùng, chuyón giao c c thuèc b o qu n cho s n xuêt vµ Bé c«ng nhën 11 lo¹i thuèc b o qu n gç KÕt qu nghiªn cøu trong lünh vùc kinh tõ l m nghiöp x y dùng mét sè Þnh møc cho trång rõng phßng hé vµ Æc dông c c loµi c y trång chñ yõu. Cung cêp c c tµi liöu iòu tra c b n vò Æc ióm c c vïng Öm c c vên quèc gia chñ yõu lµm c së x c Þnh qui m«vïng Öm vµ Ò xuêt c c chýnh s ch, gi i ph p kinh tõ -kü thuët- x héi ph t trión vïng Öm. Cung cêp c c tµi liöu iòu tra c b n vò thùc tr¹ng n ng r y ë T y Nguyªn vµ Ò xuêt c c gi i ph p thùc hiön. Bíc Çu nh gi kõt qu chýnh s ch giao Êt giao rõng cho c c hé n«ng d n miòn nói. C c kõt qu nghiªn cøu vµ chuyón giao tiõn bé kü thuët vµo s n xuêt trong nh ng n m qua cña ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam lµ c qu tr nh thõa kõ liªn tôc vµ ph t trión c c nghiªn cøu i tríc ãng gãp mét phçn nhá cho sù nghiöp ph t trión Ngµnh L m nghiöp nhng so víi yªu cçu cña thùc tiôn s n xuêt vén cßn mét kho ng c ch ng kó ßi hái ViÖn ph i cã Þnh híng tèt cho nghiªn cøu trong t ng lai, i t¾t, ãn Çu vµ kþp thêi phôc vô s n xuêt. Còng cçn nhên m¹nh thªm r»ng hö thèng Trung t m vïng, Trung t m chuyªn Ò, Trung t m chuyón giao tiõn bé kü thuët lµ cçu nèi quan träng gi a nghiªn cøu vµ s n xuêt cña ViÖn, n ng cao vþ thõ vµ vai trß cña ViÖn trong nhiòu vïng. C c ho¹t éng khoa häc cña c c Phßng nghiªn cøu, c c Trung t m víi nhiòu dù n quèc tõ còng gãp phçn rêt lín n ng cao vai trß cña ViÖn trong chuyón giao kõt qu nghiªn cøu vµo thùc tiôn s n xuêt X y dùng tiòm lùc nghiªn cøu C«ng t c µo t¹o c n bé: Tæ chøc vµ nguån nh n lùc cña ViÖn îc thay æi phï hîp theo tõng thêi kú do yªu cçu cña Ngµnh. Sau khi s p nhëp 3 ViÖn thµnh ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam lóc Çu sè Phßng nghiªn cøu kh nhiòu (h n 10 Phßng) vµ sè biªn chõ trong toµn ViÖn còng kh lín (h n 700 ngêi). Qu tr nh s¾p xõp l¹i tæ chøc vµ mét sè c n bé vò hu theo chõ é Õn nay nguån nh n lùc cña ViÖn gi m cßn 480 ngêi cha kó sè biªn chõ 2B mµ ViÖn vµ c c n vþ tù trang tr i, chia ra: Ph n theo tr nh é µo t¹o: Trªn ¹i häc: 42 ngêi ¹i häc: 230 ngêi Trung cêp: 63 ngêi Ph n theo ng¹ch b c: Nghiªn cøu viªn cao cêp: 01 ngêi Nghiªn cøu viªn chýnh: 39 ngêi Nghiªn cøu viªn: 160 ngêi Trong nh ng n m ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam cã 30 tiõn sü, 5 gi o s, 4 phã gi o s. HiÖn sè c c nhµ

7 Page 7 of 53 khoa häc cã häc hµm gi o s, phã gi o s vµ häc vþ tiõn sü gi m i do Õn tuæi vò hu. HiÖn nay, sè tiõn sü lµ 25 vµ gi o s lµ 1. Trong thêi gian qua viöc µo t¹o th¹c sü c t ng cêng m¹nh. Sè th¹c sü hiön nay cã 17 ngêi vµ ang theo häc th¹c sü lµ 21 ngêi vµ tiõn sü lµ 11 ngêi. Nhµ níc cã chñ tr ng xðt phong häc hµm tõ n m 2001 lµ iòu kiön thuën lîi bæ sung c c phã gi o s, gi o s kõ cën cho ViÖn. Trong n m tíi thùc hiön kõ ho¹ch tinh gi m biªn chõ nh ng vén ph i t ng cêng c«ng t c µo t¹o sau ¹i häc Ó Õn 2005 sï cã Ýt nhêt 80 ngêi cã tr nh é trªn ¹i häc. Giai o¹n lµ thêi kú µo t¹o theo LuËt gi o dôc míi µo t¹o tiõn sü chýnh thøc b¾t Çu tõ th ng 7/1997, týnh Õn nay më 4 kho, tuyón thªm 17 NCS tèt nghiöp tõ 1997 Õn nay lµ 13 ngêi, bao gåm 5 PTS vµ 8 TS, n ng tæng sè NCS tèt nghiöp lªn 57 TS. Sè nghiªn cøu sinh ang häc tëp nghiªn cøu lµ 32. C«ng t c µo t¹o sau ¹i häc sau gçn 20 n m lëp îc nhiòu thµnh tùu to lín cã t c éng nh hëng quan träng gãp phçn n ng cao sè lîng, chêt lîng éi ngò c n bé khoa häc kü thuët l m nghiöp trªn b nh diön toµn quèc gia. m b o chêt lîng µo t¹o îc coi lµ ph ng ch m qu n triöt hµng Çu cho mäi ho¹t éng µo t¹o sau ¹i häc cña ViÖn. Nhê ã c c c n bé cã tr nh é TS do ViÖn µo t¹o ra hçu hõt Òu lµ nh ng c n bé chñ chèt, c n bé Çu µn trªn mäi vþ trý c«ng t c. N ng cao tr nh é ngo¹i ng cho c n bé nghiªn cøu îc ViÖn quan t m kõt hîp víi Trêng c n bé qu n lý n«ng nghiöp vµ PTNT 1 më nhiòu líp Anh v n n ng cao tr nh é ngo¹i ng vò chuyªn m«n T ng cêng c së h¹ tçng vµ trang thiõt bþ NhiÒu Phßng nghiªn cøu, Trung t m tríc y cña ViÖn îc trang bþ thiõt bþ cña c c dù n do UNDP vµ FAO tµi trî xuèng cêp, l¹c hëu, c së vët chêt nh trô së, ph ng tiön i l¹i, c c hiön trêng thý nghiöm Òu thiõu thèn hoæc bè trý cha hîp lý. Ó kh¾c phôc t nh tr¹ng trªn,viön x y dùng c c dù n x y dùng nhá, söa ch a lín, c c dù n n ng cêp c c phßng thý nghiöm Õn c c dù n Çu t x y dùng c b n, dù n 327 mµ sau nµy lµ dù n 5 triöu ha rõng tiõn tíi c c dù n hîp t c quèc tõ. Tæng kõt 10 n m (tõ ) th giai o¹n tõ Çu t chung chiõm tû lö nh sau: Dù n söa ch a x y dùng nhá gåm 13 dù n víi tæng sè vèn lµ triöu ång (giai o¹n lµ triöu ång, tû lö 73%). Dù n Çu t x y dùng c b n gåm 12 dù n víi tæng sè vèn triöu ång (giai o¹n lµ triöu, chiõm 75%). Dù n 327 vµ dù n trång míi 5 triöu ha rõng cã 12 dù n víi tæng sè vèn lµ triöu (giai o¹n lµ triöu, chiõm 77%). Dù n n ng cêp c c phßng thý nghiöm: ang thùc hiön cho 6 phßng thý nghiöm víi tæng sè vèn triöu ång (giai o¹n lµ triöu, chiõm 94 %). Dù n t ng cêng trang thiõt bþ nghiªn cøu thùc nghiöm cho ViÖn trong giai o¹n lµ triöu. N m thùc hiön triöu. KÕ ho¹ch khoa häc c«ng nghö n m 2001 îc Bé giao lµ triöu so víi n m 2000 lµ triöu. Cho Õn nay ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam cã nh ng Phßng nghiªn cøu cã trang thiõt bþ cã kh n ng øng dông nh ng c«ng nghö hiön ¹i trong nghiªn cøu mang l¹i kõt qu cao nh phßng thý nghiöm vò gièng c y rõng a kü thuët nu«i cêy m«, lai gièng nh n t¹o vµ bíc Çu sö dông ph ng ph p ph n tých izozyme, phßng thý nghiöm sinh th i m«i trêng rõng sö dông kü thuët GIS vµo nh gi m«i trêng, quy ho¹ch sö dông Êt vµ ph n chia lëp Þa. Phßng thý nghiöm b o vö thùc vët rõng.

8 Page 8 of 53 C c Trung t m, Ph n viön x y dùng îc nhiòu m«h nh nghiªn cøu thùc nghiöm cã gi trþ vò trång rõng, khoanh nu«i xóc tiõn t i sinh vµ phôc håi rõng, ch m sãc, nu«i dìng vµ lµm giµu rõng tù nhiªn. X y dùng îc c c vên su tëp thùc vët, khu b o tån gen. Nh ng hiön trêng thý nghiöm nµy lµ nh ng m«h nh tr nh diôn quan träng Ó c c n vþ kh c cã thó tham quan häc tëp kinh nghiöm còng nh Ó sinh viªn thùc tëp nh ë Ba V, CÇu Hai, «ng Nam Bé, Kon Hµ Nõng,... Nh ng m«h nh phôc håi rõng tù nhiªn c y l réng cã ë CÇu Hai vµ Kon Hµ Nõng nay îc nh n réng ë c c Trung t m nh L m ång, T y B¾c, Minh H i vµ thëm chý ë ¹i L i-n i Êt bþ tho i ho nghiªm träng. Nh ng m«h nh vò rõng trång c«ng nghiöp îc ph t trión m¹nh ë Trung t m «ng Nam Bé, Trung t m B¾c Trung Bé vµ bíc Çu trión khai thö nghiöm ë Trung t m L m nghiöp NhiÖt íi, «ng B¾c Bé. M«h nh g y trång c y Æc s n îc Trung t m Nghiªn cøu L m Æc s n x y dùng ë nhiòu n i nh m«h nh trång vµ t¹o trçm ë L m trêng Chóc A. Bªn c¹nh nh ng khu rõng thý nghiöm ã, c c Trung t m cã hö thèng vên m, nhµ gi m hom, cêy m«mét mæt phôc vô nghiªn cøu, chuyón giao kü thuët nh n gièng, mæt kh c cã thó kinh doanh gièng c y trång, t¹o thªm nguån phóc lîi cho Trung t m vµ n ng cao êi sèng cho c n bé c«ng nh n viªn. C së h¹ tçng vµ bé mæt chung cña ViÖn, Ph n viön vµ c c Trung t m thay æi râ nðt khang trang h n nhiòu Hîp t c quèc tõ Trong giai o¹n vµ ang thùc hiön 12 dù n, Ò tµi hîp t c quèc tõ víi nhiòu lünh vùc îc ph t trión m¹nh mï c vò sè lîng vµ chêt lîng. Nh ng dù n hîp t c cã kõt qu tõ giai o¹n tríc nh dù n "Nghiªn cøu c i thiön gièng c y rõng" víi Thuþ ión vµ dù n "Ph t trión kü thuët trång rõng trªn Êt phìn vïng ång b»ng s«ng Cöu Long" víi NhËt îc tiõp tôc Çu t giai o¹n 2 hoæc 3 trong c c n m gçn y. C c dù n míi víi néi dung bao hµm nhiòu lünh vùc nh: Dù n l m s n ngoµi gç ( IUCN) Qu n lý tµi nguyªn trong céng ång, phôc håi rõng Çu nguån sau khai th c (c c tæ chøc phi chýnh phñ NhËt b n: JVC, JOFCA, NGF, FORSPA) Phßng trõ s u bönh (ACIAR, NhËt B n...) B o tån gen (Hµ Lan) HiÖn nay ViÖn ang x y dùng c c dù n nghiªn cøu víi Australia, µi Loan, Hµn Quèc... Bíc Çu ang x y dùng c c dù n hîp t c quèc tõ vò phçn c«ng nghiöp chõ biõn. C c dù n hîp t c quèc tõ trong giai o¹n hç trî cho c c Phßng nghiªn cøu vµ c c Trung t m tiõp cën víi c c ph ng ph p, thiõt bþ nghiªn cøu hiön ¹i nh: Ph n tých enzim Ó nh gi týnh a d¹ng di truyòn vµ theo dâi vët hëu cña l t hoa (dù n FST/96/05) T ng thu nhën c c bon cña rõng trång b»ng gièng îc c i thiön vµ m«h nh ho sù thu nhën c c bon cña rõng trång ViÖt Nam (dù n IGP). C c thiõt bþ trång vµ c c lo¹i gièng trµm cã n ng suêt cao (dù n JICA). T ng cêng kh n ng tæ chøc trong s n xuêt c c nguån gen gièng c y rõng îc c i thiön ë ViÖt Nam th«ng qua p dông kü thuët di truyòn ph n tö. Æc biöt c c dù n hîp t c quèc tõ t¹o iòu kiön a hµng tr m lît c n bé i kh o s t vµ thùc tëp ë nhiòu níc còng nh tiõp vµ lµm viöc víi nhiòu oµn níc ngoµi Õn ViÖn C«ng t c th«ng tin NhËn thøc îc tçm quan träng cña c«ng t c th«ng tin trong nghiªn cøu khoa häc vµ phæ biõn c c kõt qu nghiªn cøu,

9 Page 9 of 53 chuyón giao c c tiõn bé kü thuët, nªn mæc dï trong nh ng n m gçn y ViÖn kh«ng îc cêp kinh phý vò c«ng t c th«ng tin, ViÖn vën dông kinh phý ho¹t éng bé m y vµ hîp t c quèc tõ Ó hç trî: X y dùng c c nguån lùc th«ng tin: Kho s ch cña ViÖn îc bæ sung 244 b n, 6 lo¹i t¹p chý ngo¹i v n, 12 lo¹i tiõng ViÖt a tæng sè s ch cña ViÖn lªn trªn cuèn. C së d liöu vò nghiªn cøu cña Ngµnh L m nghiöp îc x y dùng 1700 b n ghi vµ x y dùng thµnh Üa CD Rom, l¾p Æt m¹ng Lan víi 30 ióm nèi Ó phôc vô cho c«ng t c iòu hµnh chung cña ViÖn còng nh trao æi th«ng tin göi c c n vþ îc nhanh chãng. T¹p chý L m nghiöp cña Ngµnh îc Bé N«ng nghiöp vµ Ph t trión n«ng th«n giao cho ViÖn qu n lý gióp îc ph t hµnh víi néi dung vµ sè lîng óng h¹n, ngoµi ra ViÖn cßn xuêt b n Th«ng tin khoa häc kü thuët L m nghiöp 6 sè /n m Ó ng t i c c kõt qu nghiªn cøu cña ViÖn vµ b n tin iön tö chän läc trung b nh 2 sè/th ng. xuêt b n vµ ph t hµnh îc 12 Çu s ch vò c c kõt qu nghiªn cøu cña ViÖn, gãp phçn Èy m¹nh sù nghiöp ho¹t éng KHCN cña Ngµnh. Ó n ng cao tr nh é c n bé th«ng tin îc tham gia nhiòu líp µo t¹o trong vµ ngoµi níc do FORSPA vµ TREELINK tµi trî. Tuy nhiªn, c«ng t c th«ng tin cña ViÖn cßn nhiòu h¹n chõ chñ yõu do kinh phý vµ cha x y dùng îc m¹ng líi th«ng tin vò khoa häc vµ s n xuêt, dþch vô c c Trung t m víi c c Þa ph ng Ó n¾m b¾t îc yªu cçu cña s n xuêt trªn c së ã tiõp cën vµ Ò xuêt c c dù n, Ò tµi thùc sù phôc vô s n xuêt Sù l nh ¹o cña ng uû vµ c c tæ chøc c«ng oµn, thanh niªn, n c«ng, tù vö vµ c c phong trµo thi ua cña ViÖn Qu n triöt c c NghÞ quyõt cña c c ¹i héi ng, cña Bé ChÝnh trþ vò Èy m¹nh nghiªn cøu, øng dông khoa häc vµ c«ng nghö phôc vô c«ng nghiöp ho, hiön ¹i ho n«ng nghiöp vµ n«ng th«n. ng uû ViÖn cã nh ng NghÞ quyõt trong tõng kú ¹i héi ng, cïng víi l nh ¹o ViÖn Ò ra ph ng híng chiõn lîc Ó c n bé ng viªn vµ quçn chóng thùc hiön c c ch ng tr nh, dù n, Ò tµi vµ chuyón giao tiõn bé kü thuët vµo s n xuêt. C c tæ chøc c«ng oµn, thanh niªn, n c«ng, tù vö lµ c c tæ chøc chýnh trþ éng viªn toµn thó c n bé c«ng nh n viªn tham gia vµo c«ng t c b o vö trët tù trþ an, ho¹t éng v n thó... g y îc khý thõ s«i næi trong toµn ViÖn. Thµnh tých ¹t îc lµ: îc ng bé cêp trªn liªn tôc c«ng nhën lµ ng uû v ng m¹nh vµ trong s¹ch. Tæ chøc c«ng oµn, oµn thanh niªn CSHCM, n c«ng îc Bé khen thëng nhiòu n m. ¹i éi tù vö cña ViÖn víi qu n sè ngêi nhiòu n m ¹t cê quyõt th¾ng, n m 2000 ¹t danh hiöu n vþ xuêt s¾c vµ ¹t thµnh tých cao trong héi thao qu n sù. NhiÒu gi i thëng trong c c héi thao, héi diôn tæ chøc ë huyön vµ khu vùc. Phong trµo thi ua khen thëng: Tõ nh ng thµnh tých ¹t îc trong ho¹t éng KHCN vµ c c phong trµo cña ViÖn îc ng, Nhµ níc, Tæng c«ng oµn, Bé vµ c c c quan tæng nhiòu Hu n, Huy ch ng, gi i thëng quèc gia, B»ng khen c c cêp vµ nhiòu danh hiöu thi ua cô thó tõ n m 1995 Õn nay ¹t îc: Nh ng nhµ khoa häc Çu µn cña ViÖn îc Nhµ níc tæng thëng nhiòu gi i thëng cao quý: Gi i thëng Hå ChÝ Minh (n m 2000) cho GS.TSKH. Th i V n Trõng nguyªn Phã ViÖn trëng ViÖn nghiªn cøu l m nghiöp nhiòu n m vò c«ng tr nh nghiªn cøu Th m thùc vët rõng ViÖt Nam 2 gi i thëng quèc gia vò khoa häc c«ng nghö (n m 2000) cho PGS. L m C«ng Þnh vò c«ng tr nh nghiªn cøu Trång rõng chèng c t bay vµ cho Trung t m NC gièng c y rõng do GS.TS. Lª nh Kh chñ tr vò c«ng tr nh nghiªn cøu gièng keo lai tù nhiªn. 1 Hu n ch ng lao éng h¹ng nhêt cho ViÖn nh n dþp kû niöm 40 n m thµnh lëp ViÖn. 3 Hu n ch ng lao éng h¹ng hai vµ 6 Hu n ch ng lao éng h¹ng ba cho tëp thó vµ c nh n. 15 B»ng khen ChÝnh phñ cho tëp thó vµ c nh n vµ nhiòu B»ng khen cña Bé N«ng nghiöp vµ Ph t trión n«ng th«n.

10 Page 10 of 53 Nh ng b«ng hoa trong phong trµo thi ua éng viªn khých lö têt c c n bé c«ng nh n viªn s«i næi tham gia vµo c c ho¹t éng chýnh trþ vµ phong trµo chung cña c ViÖn t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp a ViÖn tõ th¾ng lîi nµy Õn th¾ng lîi kh c. Chóng ta nhiöt liöt chóc mõng thµnh tých vµ sù ãng gãp cña tëp thó ViÖn vµ c c ång chý ho¹t éng khoa häc trong thêi gian qua. PhÇn II. Thêi c vµ th ch thøc trong giai o¹n ph t trión míi 40 n m ho¹t éng vµ trëng thµnh cña ViÖn lµ do sù nç lùc to lín cña têt c c n bé c«ng nh n viªn chøc, c c nhµ khoa häc Çu µn thõ hö i tríc vµ kõ tôc sau nµy, c c nhµ l nh ¹o ViÖn Çy nhiöt t nh vµ t m huyõt x y dùng ViÖn trong nhiòu giai o¹n. µo t¹o c n bé, t ng cêng c së vët chêt, trang thiõt bþ cña ViÖn, t m tßi vµ h nh thµnh hö thèng tæ chøc khoa häc cña ViÖn mét c ch phï hîp tõ trung ng tíi Þa ph ng còng gãp phçn quan träng t¹o nªn thµnh tých cña ViÖn trong 40 n m qua. Thµnh tùu ¹t îc cßn nhê sù gióp ì, hëu thuén cña Ngµnh, cña c c Bé trong mäi ho¹t éng nghiªn cøu, x y dùng tiòm lùc cho ViÖn. Trong giai o¹n tíi ßi hái cña Ngµnh rêt lín vµ îc x c Þnh bíc Çu mét c ch c b n. Tríc hõt lµ dù n trång míi 5 triöu ha rõng tíi n m 2010 îc Quèc héi th«ng qua x c Þnh c c môc tiªu tæng qu t vò m«i trêng, x héi vµ kinh tõ b»ng c ch b o vö rõng tù nhiªn hiön cã, thiõt lëp 2 triöu ha rõng phßng hé vµ Æc dông, 2 triöu ha rõng kinh tõ vµ 1 triöu ha c y c«ng nghiöp dµi ngµy nh»m n ng cao é che phñ rõng lªn 43%, Èy m¹nh chõ biõn vµ t¹o c«ng n viöc lµm cho hµng triöu ngêi gãp phçn xo ãi gi m nghìo ë vïng nói. Ngµnh x y dùng chiõn lîc ph t trión l m nghiöp tíi n m 2010 Ó Ö tr nh ChÝnh phñ th«ng qua víi nh ng môc tiªu, néi dung, gi i ph p chñ yõu vµ ph t trión l m nghiöp theo tõng vïng kinh tõ-sinh th i. Víi dù n phôc håi 5 triöu ha rõng c c tæ chøc quèc tõ hõt søc quan t m vµ h nh thµnh " èi t c dù n trång míi 5 triöu ha rõng" vµ x y dùng ch ng tr nh hç trî Ngµnh L m nghiöp víi sù tham gia cña nhiòu chuyªn gia quèc tõ vµ ViÖt Nam cã nhiòu kinh nghiöm vµ hióu biõt vò Ngµnh. Trong th ng 11 nµy Bé l¹i tæ chøc héi th o quèc gia vò chiõn lîc nghiªn cøu phôc vô dù n phôc håi 5 triöu ha rõng víi sù tham gia cña c c chuyªn gia quèc tõ vµ ViÖt nam. Ó thùc hiön cã hiöu qu dù n trång míi 5 triöu ha rõng, Ngµnh còng x y dùng ch ng tr nh trång rõng kinh tõ c y chñ lùc nh»m t¹o ét ph trong sù nghiöp trång rõng ãng gãp ng kó trong nòn kinh tõ quèc d n, nh»m cung cêp nguyªn liöu giêy, v n nh n t¹o, å méc, hµng xuêt khèu, gç trô má, Æc s n rõng. Ngµnh còng ang tiõn hµnh x y dùng c chõ vµ hö thèng tæ chøc phï hîp Ó ph t huy hiöu qu ho¹t éng cña Ngµnh. X y dùng tiòm lùc nghiªn cøu cho hö thèng c c ViÖn trong Bé còng îc Ban c n sù ng Bé N«ng nghiöp vµ Ph t trión n«ng th«n quan t m vµ chø ¹o thùc hiön, trong ã x c Þnh u tiªn x y dùng 7 ViÖn träng ióm cña Bé mµ ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam lµ mét trong nh ng ViÖn träng ióm Ó xøng víi tçm cì ViÖn quèc gia vµ ngang tçm c c ViÖn nghiªn cøu lín trong khu vùc. Mèi quan hö hîp t c quèc tõ vµ quan t m cña nhiòu níc, nhiòu tæ chøc quèc tõ èi víi Ngµnh L m nghiöp còng ngµy îc më réng vµ ph t trión theo c chiòu réng lén chiòu s u. TÊt c nh ng ióm tr nh bµy trªn cã thó nãi lµ nh ng thêi c hõt søc thuën lîi cho sù nghiöp nghiªn cøu l m nghiöp vµ sù ph t trión cña ViÖn chóng ta. Cha bao giê chóng ta cã sù héi tô nhiòu iòu kiön thuën lîi nh vëy, Æc biöt lµ c c Þnh h- íng vµ Çu t cho nghiªn cøu. C n cø vµo nh ng ßi hái cña dù n trång míi 5 triöu ha rõng, chiõn lîc ph t trión l m nghiöp, ch ng tr nh hç trî ngµnh, ch ng tr nh trång rõng kinh tõ c c loµi c y chñ lùc, nh ng u tiªn nghiªn cøu phôc vô dù n phôc håi 5 triöu ha rõng ViÖn chóng ta cçn ph i x y dùng c c néi dung nghiªn cøu phï hîp p øng yªu cçu to lín cña Ngµnh. Thêi c lµ to lín, nhng nh ng th ch thøc còng kh«ng ph i lµ nhá èi víi chóng ta. Tríc hõt lµ éi ngò c n bé nghiªn cøu cçn ph i îc t ng cêng vò mæt chêt lîng nhêt lµ èi v Ý nh ng c n bé trî, líp kõ cën nghiªn cøu chñ yõu trong 5-10 n m tíi. C n bé nghiªn cøu l m nghiöp ßi hái nh ng tých luü kinh nghiöm trong mét thêi gian nhêt Þnh m Ý cã thó ph t huy îc n ng lùc nghiªn cøu cña m nh. Víi nh ng ßi hái míi cña Ngµnh nõu kh«ng cã ñ éi ngò c n bé nghiªn cøu nh¹y bðn, Çy n ng lùc th khã hoµn thµnh tèt nhiöm vô vµ p øng ßi hái yªu cçu cña thùc tiôn s n xuêt.

11 Page 11 of 53 ViÖc tiõp cën s n xuêt, mèi liªn kõt trong kªnh nghiªn cøu-s n xuêt-thþ trêng g¾n víi tæ chøc nghiªn cøu còng lµ mét th ch thøc ng kó cña ViÖn chóng ta v ã còng lµ mét nhîc ióm cña ViÖn trong thêi gian qua. Trong giai o¹n tíi thþ trêng khoa häc còng lµ mét vên Ò chóng ta cçn quan t m. ThÞ trêng khoa häc cçn ph i îc më réng h n, sù c¹nh tranh trong nghiªn cøu ngµy cµng gay g¾t h n v víi c chõ tuyón chän hiön nay theo LuËt khoa häc vµ c«ng nghö th c c èi tîng tham gia nghiªn cøu vµ tuyón chän cµng îc më réng vµ cã tiòm n ng c¹nh tranh nhiòu h n. ã thùc sù lµ nh ng th ch thøc míi trong giai o¹n tíi. MÆc dï cã nh ng th ch thøc nhng thêi c vµ thuën lîi vén lµ c b n nªn chóng ta cã quyòn hy väng vµ tin tëng r»ng ViÖn chóng ta sï v n lªn hoµn thµnh nhiöm vô, xøng ng lµ ViÖn träng ióm cña Bé vµ ngang tçm víi c c ViÖn trong khu vùc. Tha QuÝ vþ ¹i bióu! Theo quyõt Þnh cña Thñ tíng ChÝnh phñ, hµng n m b¾t Çu tõ n m 1995 lêy ngµy 28/11 lµ "Ngµy L m nghiöp ViÖt Nam" Ó éng viªn toµn d n, c n bé, c«ng nh n viªn vµ lao éng l m nghiöp, c c c quan, trêng häc, lùc lîng vò trang... ph t huy truyòn thèng v n ho tèt Ñp cña d n téc, thùc hiön tèt lêi d¹y thiªng liªng cña B c Hå ngµy 28/11/1959 vò "TÕt trång c y" vµ c«ng t c l m nghiöp. H«m nay vµo dþp kû niöm ngµy L m nghiöp ViÖt Nam còng t¹i héi trêng nµy, kû niöm 40 n m ngµy thµnh lëp ViÖn, chóng ta v«cïng tù hµo vµ sung síng mét lçn n a ãn nhën Hu n ch ng lao éng h¹ng NhÊt, phçn thëng cao quý mµ ng, Nhµ níc trao tæng cho ViÖn. Chóng ta v«cïng biõt n ng, B c Hå vµ thêm thýa lêi d¹y cña B c vò TÕt trång c y, vò c«ng t c l m nghiöp, biõt n c c ång chý c n bé c«ng nh n viªn cña ViÖn hy sinh v sù nghiöp c ch m¹ng, v sù ph t trión chung cña Ngµnh L m nghiöp vµ sù nghiöp ho¹t éng khoa häc l m nghiöp cña ViÖn ta. Chóng ta xin îc bµy tá lßng biõt n èi víi c c /c L nh ¹o Bé c c c quan cêp trªn, c quan Þa ph ng chø ¹o, gióp ì ViÖn chóng ta hoµn thµnh sù nghiöp cña m nh trong 40 n m qua vµ tiõp thªm søc m¹nh v ng bíc vµo nh ng n m Çu cña thõ kû 21 - ThÕ kû cña khoa häc c«ng nghö, thõ kû cña nòn kinh tõ tri thøc. ************************************************* nh gi møc é bönh h¹i ë c c loµi vµ xuêt xø b¹ch µn kh o nghiöm ë «ng Nam Bé NguyÔn Hoµng NghÜa ViÖn Khoa häc L m nghiöp VN Vµo cuèi nh ng n m 1980, bönh h¹i b¹ch µn xuêt hiön trong c c rõng trång vµ kh o nghiöm t¹i vïng «ng Nam Bé. Õn nh ng n m 1990, bönh lan réng vµ trë nªn nguy hióm trong c c rõng trång kh«ng chø ë «ng Nam Bé mµ cho c vïng HuÕ vµ mét sè n i kh c n a. Mét trong nh ng lý do c b n lµ chø mét xuêt xø Petford îc nhëp trång trµn lan trªn diön réng mµ xuêt xø nµy l¹i chøng tá lµ rêt mén c m víi bönh trong nhiòu kh o nghiöm. ViÖc nh gi týnh mén c m cña b¹ch µn víi bönh trªn c c kh o nghiöm îc x y dùng ë vïng «ng Nam Bé lµ cçn thiõt. I. Ph ng ph p nh gi C c kh o nghiöm loµi/xuêt xø b¹ch µn îc trión khai víi mét sè xuêt xø cña mét hay nhiòu loµi b¹ch µn víi môc tiªu ban Çu lµ sinh trëng, nay îc sö dông Ó nh gi møc é bönh h¹i. Møc é bönh h¹i îc nh gi theo c c chø tiªu sau: Møc é bönh h¹i ChØ sè møc é BiÓu hiön bªn ngoµi

12 Page 12 of 53 bönh h¹i Kh«ng bþ 0 L kh«ng bþ nhiôm bönh vµ cµnh kh«ng bþ chõt do bönh. ThÊp 1 Tíi 25% hö l bþ bönh vµ tíi 25% sè cµnh bþ chõt do bönh. Trung b nh % hö l bþ bönh vµ tíi 50% sè cµnh bþ chõt do bönh. NÆng % hö l bþ bönh vµ tíi 75% sè cµnh bþ chõt do bönh. RÊt næng 4 >75% hö l bþ bönh vµ >75% sè cµnh bþ chõt do bönh. II. KÕt qu iòu tra nh gi 2.1. Kh o nghiöm E. camaldulensis t¹i S«ng M y ( ) Cã thó thêy kh râ lµ vò mæt bönh h¹i, xuêt xø Mt. Carbine võa cã møc é bönh h¹i thêp h n nhiòu so víi Petford, Gibb River vµ Victoria River võa cã møc t ng trëng cao nhêt, ¹t 2,6 m/n m vò chiòu cao vµ 1,7 cm/n m vò êng kýnh ë tuæi 7. B ng 1. Sinh trëng cña c c xuêt xø 6,5 tuæi t¹i S«ng M y Loµi L«h¹t XuÊt xø D (cm) H (m) BÖnh E. camaldulensis 0572 Mt. Carbine 11,16 16,88 2 E. camaldulensis 0522 Petford 9,78 15, E. camaldulensis Gibb River 8,58 11,90 4 E. camaldulensis Victoria R. 8,31 13, Kh o nghiöm E. tereticornis t¹i S«ng M y ( ) Kh o nghiöm chøng tá t ng trëng cña c c xuêt xø Òu ¹t kh vµ møc é bönh h¹i còng thêp h n so víi loµi E. camaldulensis. B ng 2. Sinh trëng cña c c xuêt xø 6,5 tuæi t¹i S«ng M y Loµi L«h¹t XuÊt xø D (cm) BÖnh E. tereticornis 0513 Laura River 11, E. tereticornis 0336 Southedge Station 11,34 2 E. tereticornis 0339 Mt. Garnet 11, E. tereticornis Mitchell River 10, E. tereticornis Helenvale 9, Kh o nghiöm c c loµi b¹ch µn t¹i BÇu Bµng, B nh D ng ( ) XÐt vò mæt sinh trëng vµ kh ng nêm bönh, c c xuêt xø Çu b ng lµ Jackey cña E. brassiana, Mt. Lewotobi cña E. urophylla vµ Mt. Carbine cña E. camaldulensis. C c xuêt xø bþ bönh næng vén lµ Gibb River, Gilbert River, Victoria River vµ Petford víi møc é 3-4. Trong sè c c l«h¹t cña Petford th 0522 cã møc é bönh thêp nhêt (1-2), sau Õn

13 Page 13 of (2-3) vµ cuèi cïng lµ (3-4). E. brassiana kh«ng cho thêy dêu hiöu bönh, c c loµi kh c nh E. urophylla, E. tereticornis vµ E. exserta bþ bönh nhñ h n. B ng 3. Sinh trëng cña c c xuêt xø 8,5 tuæi t¹i BÇu Bµng Loµi L«h¹t XuÊt xø D (cm) H (m) BÖnh E. brassiana Jackey Jackey 12,661 14,11 0 E. urophylla Mt. Lewotobi 12,387 11,76 1 E. camaldulensis 2158 N.S.W. seed 12,025 12, E. camaldulensis 0329 Mt. Carbine 11,282 13, E. tereticornis 0332 Mareeba 11,198 13, E. camaldulensis 0247 Mt. Carbine 10,418 12,73 1 E. camaldulensis Katherine 10,100 12,06 2 E. urophylla Mt. Egon 10,029 10,44 1 E. camaldulensis Petford 9,436 11, E. camaldulensis 0522 Petford 9,102 11, E. camaldulensis Gibb River 8,749 10, E.tereticornis Local T n T¹o 8,355 10, E. camaldulensis 2238 Lake Albacutya 8,082 9, E. exserta Herberton 7,843 11, E. camaldulensis Victoria River 7,801 10, E. camaldulensis Gilbert River 7,369 9,62 4 E. exserta Mt. Douglas 6,981 9,11 1 E. camaldulensis Petford 6,875 9, Kh o nghiöm E. camaldulensis t¹i BÇu Bµng, B nh D ng ( ) Kh o nghiöm cã tíi 4 xuêt xø næi tiõng lµ cã bönh næng trong nhiòu kh o nghiöm kh c, ã lµ Gilbert River, Normanton, Flinders River vµ Petford. Cã lï chø cã xuêt xø Katherine lµ cßn cã thó îc chêp nhën ë y. B ng 4. Sinh trëng cña c c xuêt xø 7 tuæi t¹i BÇu Bµng Loµi L«h¹t XuÊt xø D (cm) H (m) BÖnh E. camaldulensis Katherine 10,11 11, E. camaldulensis 0521 Elizabeth Cr 9,17 11, E. camaldulensis 0522 Petford 9,15 11, E. camaldulensis 0495 Flinders River 7,79 9,51 4 E. camaldulensis 0395 Gilbert River 7,61 9,09 4 E. camaldulensis 0499 Normanton 7,16 8,77 4

14 Page 14 of Kh o nghiöm E. camaldulensis t¹i BÇu Bµng, B nh D ng( ) Kh o nghiöm bao gåm 5 xuêt xø víi 4 læp l¹i. iòu cçn lu ý lµ trong mét sè kh o nghiöm ë BÇu Bµng trªn lëp Þa bþ ngëp níc vµo mïa ma, møc é bönh Òu kh cao kó c víi c c xuêt xø thêng bþ bönh nhñ ë c c n i kh c nh Mt. Carbine. B ng 5. Sinh trëng cña c c xuêt xø 6 tuæi t¹i BÇu Bµng Loµi L«h¹t XuÊt xø D (cm) H (m) BÖnh E. camaldulensis 0522 Petford 9,44 11, E. camaldulensis Victoria R. 9,28 11,15 3 E. camaldulensis Gibb River 8,40 10, E. camaldulensis 0572 Mt. Carbine 8,33 10, E. camaldulensis 0495 Flinders R. 7,70 9, Kh o nghiöm E. urophylla t¹i BÇu Bµng, B nh D ng ( ) So víi c c loµi b¹ch µn tr¾ng, b¹ch µn E. urophylla cã møc é bönh h¹i thêp h n B ng 6. Sinh trëng cña c c xuêt xø 5 tuæi t¹i BÇu Bµng Loµi L«h¹t XuÊt xø D (cm) H (m) BÖnh E. urophylla Uhak, Wetar 9,33 10, E. urophylla Lewotobi 9,32 9, E. urophylla Egon, Flores 9,19 9, Kh o nghiöm E. pellita t¹i BÇu Bµng, B nh D ng ( ) Kh o nghiöm bao gåm 4 xuêt xø víi 4 læp l¹i. Tèc é sinh trëng cña loµi trong nh ng n m Çu thêng cha cao song liªn tôc, o¹n th n díi cµnh th¼ng Ñp nªn y lµ loµi rêt cã trión väng. Loµi gçn nh kh«ng bþ bönh. B ng 7. Sinh trëng cña c c xuêt xø 5 tuæi t¹i BÇu Bµng Loµi L«h¹t XuÊt xø D (cm) H (m) BÖnh E. pellita Tokwa to Kiriwa, PNG 11,73 11,50 0 E. pellita Bupul, IND 11,39 11,04 0 E. pellita Kuranda, Qld 10,13 9,81 0 E. pellita Coen, Qld 9,46 9, Kh o nghiöm b¹ch µn t¹i T n T¹o, TP Hå ChÝ Minh ( ) Kh o nghiöm îc thùc hiön trªn Êt phìn. C y îc trång trªn lýp, cù ly 1 x 1m vµ 25 c y cho mçi læp l¹i. C c xuêt xø cã sinh trëng tèt nhêt lµ Oro Bay, Sirinumu Sogeri Plat cña E. tereticornis vµ Kennedy River vµ Petford (l«h¹t 13662) cña E. camaldulensis. Nh n chung E. brassiana vµ E. alba kh«ng bþ bönh vµ E. tereticornis bþ bönh nhñ. B ng 8. Sinh trëng cña c c xuêt xø 5 tuæi t¹i T n T¹o

15 Page 15 of 53 Loµi L«h¹t XuÊt xø V m 3 D cm H m BÖnh E. tereticornis Oro Bay 0, ,89 12,80 0 E. tereticornis Sirinumu 0, ,79 12,42 0 E. camaldulensis Petford 0, ,34 12,46 1 E. camaldulensis Kennedy 0,0449 9,45 12,68 1 E. tereticornis Local Th i Nguyªn 0,0444 9,64 11, E. brassiana NE Bamaga 0,0378 9,38 10,82 0 E. camaldulensis Katherine 0,0354 8,84 10,75 1 E. camaldulensis Gibb River 0,0348 8,92 10,65 4 E. camaldulensis Petford 0,0326 8,31 10, E. camaldulensis Gilbert R. 0,0303 8,22 10,54 4 E. camaldulensis Pentecost R. 0,0294 8,17 10,83 4 E. camaldulensis Burdekin 0,0230 7,10 10,93 3 E. camaldulensis Victoria R. 0,0218 6,99 10, E. alba Mt. Molloy 0,0092 5,63 7, Tæng hîp t nh h nh bönh h¹i ë c c loµi vµ xuêt xø b¹ch µn Loµi/xuÊt xø T nh h nh bönh Møc é bönh E.alba Kh«ng 0 E.brassiana Kh«ng 0 Jackey Jackey Kh«ng 0 NE Bamaga Kh«ng 0 E. cloeziana Kh«ng 0 E.exserta Kh«ng 0 E.pellita Kh«ng 0 E.torelliana Kh«ng 0 E.urophylla Kh«ng-nhÑ 0-1 E.tereticornis Kh«ng-trung b nh 0-2 Oro Bay Kh«ng 0 Sirinumu Kh«ng 0 Mt. Garnet NhÑ-trung b nh 0-2 E.camaldulensis NhÑ-rÊt næng 1-4 Kennedy River NhÑ-trung b nh 1-2

16 Page 16 of 53 Morehead River NhÑ-trung b nh 1-2 Katherine NhÑ-trung b nh 1-2 Mt. Carbine 0247 NhÑ-trung b nh 1-2 Petford NhÑ-rÊt næng 1-4 Victoria River NÆng-rÊt næng 3-4 Gibb River NÆng-rÊt næng 3-4 Gilbert River NÆng-rÊt næng 3-4 Norman River 0499 NÆng-rÊt næng 3-4 Flinders River 0495 NÆng-rÊt næng 3-4 Victoria River NÆng-rÊt næng 3-4 Burdekin NÆng 3 Pentecost River NÆng-rÊt næng 3-4 III. KÕt luën KÕt qu iòu tra kh o s t vµ Dù n ACIAR 9441 vò bönh b¹ch µn cho biõt c c t c nh n g y bönh chýnh èi víi hö l ë b¹ch µn bao gåm: Cylindrocladium quinqueseptatum, Cryptosporiopsis eucalypti, Pseudocercospora eucalyptorum, Coniella fragariae, Mycosphaerella spp., Kirramyces sp., trong ã g y h¹i quan träng nhêt vén lµ Cylindrocladium quinqueseptatum vµ Cryptosporiopsis eucalypti. Mét sè loµi vµ xuêt xø b¹ch µn chøng tá kh«ng bþ bönh hoæc møc é nhiôm bönh thêp cã thó sím îc chän a vµo c c ch ng tr nh trång rõng vµ chän gièng n ng suêt cao. Tµi liöu tham kh o NguyÔn Hoµng NghÜa Chän gièng b¹ch µn Eucalyptus theo sinh trëng vµ kh ng bönh ë ViÖt Nam. Nhµ XB N«ng nghiöp, Hµ Néi, 112 p. Old K.M Minimising Disease Impacts on Eucalypts in South East Asia. Final Report on ACIAR Project Assessment of disease attack on eucalypt species and provenances in trial plantings in Eastern South Viet Nam SUMMARY: The diseases of eucalupts appeared in late 1980s in the Eastern South Viet Nam and in the 1990s they have spread to other regions. Disease attack is classified in 5 levels: No disease attack, low level attack, average attack, serious and very serious attack in the trial plantings established in Song May (Dong Nai), Bau Bang (Binh Duong) and Tan Tao (Ho Chi Minh city). From results of the assessment and trials with different eucalypt species conclusion is made by the author on main pathogens of the eucalypt folioge together with recommendations on selection of eucalypt species for forest planting programmes and for high productivity objective. Ph ng ph p øng dông iòu tra lëp Þa trong c«ng t c trång rõng vµ khoanh nu«i t i sinh rõng ë mét sè dù n L m nghiöp quèc tõ t¹i ViÖt Nam Ng«nh QuÕ, ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam NguyÔn Kh¾c Ninh, T vên dù n L m nghiöp KFW.

17 Page 17 of 53 iòu tra lëp Þa lu«n îc nh gi lµ cçn thiõt vµ quan träng trong c«ng t c trång rõng. Tõ nh ng n m 1970, trong ch ng tr nh hîp t c l m nghiöp víi C.H.D.C øc, c c chuyªn gia l m nghiöp øc a c«ng t c iòu tra lëp Þa phôc vô cho quy ho¹ch trång rõng th«ng nhùa ë tønh Qu ng Ninh. N m 1971, ngµnh L m nghiöp ViÖt Nam ban hµnh quy tr nh vò iòu tra lëp Þa cêp I. Tuy nhiªn, viöc vën dông quy tr nh trªn cßn h¹n chõ, chñ yõu chø m«t c c iòu kiön lëp Þa khi thiõt kõ trång rõng. N m 1996, theo yªu cçu cña dù n trång rõng ViÖt - øc KFW1 thùc hiön t¹i L¹ng S n vµ B¾c Giang, chóng t«i tiõn hµnh iòu tra kh o s t vïng dù n vµ Ò xuêt mét ph ng ph p øng dông iòu tra lëp Þa phôc vô cho trång rõng. Ph ng ph p nµy îc sö dông vµ nh gi cã hiöu qu t¹i c c dù n trång rõng quèc tõ t¹i ViÖt Nam nh: Dù n trång rõng KFW2 (Hµ TÜnh - Qu ng B nh - Qu ng TrÞ), dù n khu vùc l m nghiöp ADB (Phó Yªn - Gia Lai - Qu ng TrÞ - Thanh Ho ), dù n l m nghiöp x héi s«ng µ (S n La - Lai Ch u), dù n trång rõng KFW3(L¹ng S n - B¾c Giang - Qu ng Ninh). Cho Õn nay, Ban QLDA KFW hoµn thiön, tr nh Bé N«ng NghiÖp &PTNT phª duyöt thµnh quy tr nh iòu tra lëp Þa cho trång rõng vµ khoanh nu«i t i sinh rõng. 1. Môc Ých vµ yªu cçu cña ph ng ph p øng dông iòu tra lëp Þa 1.1.Môc Ých X c Þnh vµ bè trý loµi c y phï hîp víi tiòm n ng søc s n xuêt cña Êt vµ môc tiªu cña dù n. Lµm c së Ó x y dùng kõ ho¹ch trång rõng tõ c c chñ rõng tham gia dù n. 1.2.Yªu cçu iòu tra lëp Þa lµ bíc i tríc thiõt kõ trång rõng vµ ph i îc tiõn hµnh trªn toµn bé diön tých giµnh cho l m nghiöp sau khi quy ho¹ch sö dông Êt th«n b n ho¹ch Þnh. Loµi c y trång îc x c Þnh phï hîp Õn tõng l«êt cña chñ rõng hoæc nhãm hé. 2. Quan ióm vµ ph ng ph p luën 2.1.Quan ióm chung Ph ng ph p øng dông iòu tra lëp Þa cçn n gi n vµ dô sö dông. C c chø tiªu Ó nh gi ph i lµ c c yõu tè chñ ¹o, dô Þnh týnh Þnh lîng Ph ng ph p luën TËp oµn c y trång cña tõng Þa ph ng îc x c Þnh theo vïng sinh th i hoæc qua kinh nghiöm trong s n xuêt l m nghiöp t¹i c c Þa ph ng. C c yõu tè tù nhiªn nh: é Èm, chõ é nhiöt, chõ é ma...nh n chung îc nh gi phï hîp víi c y trång. Tuy nhiªn, cçn x c Þnh c c yõu tè chñ ¹o cña lëp Þa Ó bè trý tõng loµi c y phï hîp trªn nh ng vþ trý cô thó. VÝ dô: C y th«ng u«i ngùa (Pinus massoniana) lµ loµi c y trång phæ biõn thuéc c c tønh cña dù n, nhng kh«ng ph i bêt cø d¹ng lëp Þa nµo còng phï hîp vµ ph t huy hõt tiòm n ng s n xuêt cña Êt, do ã cçn ph i cã c c chø tiªu cô thó Ó quy Þnh khu vùc trång th«ng u«i ngùa. 3. Néi dung 3.1 X c Þnh c c yõu tè chñ ¹o trong vïng dù n Qua kh o s t nh gi vµ tõ kinh nghiöm thùc tiôn khi øng dông cho dù n KFW1, c c yõu tè chñ ¹o Ó x c Þnh d¹ng lëp Þa lµ: (1). Lo¹i Êt h nh thµnh trªn c c nhãm mñ. Nhãm Fs: Êt Feralit h nh thµnh trªn nhãm phên sa, phiõn th¹ch sðt; Nhãm Fa: Êt Feralit h nh thµnh trªn nhãm Macma, cuéi kõt, Rhyolit, Granit;

18 Page 18 of 53 Nhãm Fq: Êt Feralit h nh thµnh trªn nhãm Sa th¹ch. (2). TÇng s u c giíi cña Êt vµ tû lö lén. CÊp 1: é s u tçng Êt trªn 50cm vµ cã é lén < 50%; CÊp 2: é s u tçng Êt tõ 30-50cm vµ é lén < 50% hoæc é s u tçng Êt trªn 50cm, nhng é lén > 50%; é s u tçng Êt < 30cm vµ é lén > 50% hoæc é s u tçng Êt tõ 30-50cm vµ é lén >70%. (3). C y t i sinh môc Ých hoæc thùc b chø thþ. Nhãm a: C y t i sinh môc Ých trªn 400c y/ ha; Nhãm b: C y t i sinh môc Ých tõ c y/ ha hoæc thùc b c y bôi cã é che phñ trªn 30%; Nhãm c: Êt sau n ng r y cßn gçn týnh chêt Êt rõng kh«ng cã hoæc cã thùc b th n th o nh cá lµo, võng d¹i...c y t i sinh < 150c y/ ha. Nhãm d: Êt trèng åi nói träc, tr ng cá. Thùc b chø thþ: Sim, mua, rµng rµng, cá may, cá l«ng lîn Tæ hîp c c yõu tè chñ ¹o vµ ph n nhãm d¹ng lëp Þa Víi 3 yõu tè chñ ¹o trªn vµ c c nhãm trong tõng yõu tè ta sï cã 36 d¹ng lëp Þa kh c nhau. Cã nh ng loµi c y cïng sinh trëng vµ ph t trión tèt trªn mét sè d¹ng lëp Þa cã týnh chêt gçn gièng nhau. Ó dô sö dông vµ n gi n cçn tiõn hµnh ghðp nhãm d¹ng lëp Þa cho c c loµi c y cïng môc Ých sö dông. B ng ph n chia nhãm d¹ng lëp Þa vïng dù n theo híng sö dông Nhãm d¹ng lëp Þa A A1 D¹ng lëp Þa Fs3a,Fa3a,Fq3a,Fs3b,Fa3b,Fq3b Fs1a,Fa1a,Fq1a Híng sö dông Khoanh nu«i t i sinh kh«ng trång bæ sung. A2 Fs1a,Fs2a,Fa1a,Fa2a,Fq1a,Fq2a Khoanh nu«i t i sinh cã trång bæ sung. B Fs1b, Fs2b,Fa1b, Fa2b, Fq1b, Fq2b Trång rõng míi: Nh ng c y b n Þa chþu bãng vµ trung týnh. C Fs1c, Fa1c Trång rõng míi: Nh ng c y b n Þa a s ng hoæc c y trung týnh cã c y phï trî. D Fs3c, Fa3c, Fq3c, Fs3d, Fa3d, Fq3d Fs2c, Fa2c, Fq2c, Fs2d, Fa2d, Fq2d Trång rõng míi: Nh ng c y a s ng chþu îc n i Êt xêu, tçng Êt n«ng kõt hîp c y phï trî. Fq1c, Fq1d, Fa1d, Fs1d, Fs1C*, Fa1c* Ghi chó: C*: Thuéc nh ng n i vþ trý Ønh, cã é cao t ng èi trªn 30m hoæc híng ph i phýa T y kh«h¹n. Nhãm thùc b a thuéc nhãm d¹ng lëp Þa A1 cã c y t i sinh môc Ých tõ 800c y/ ha trë lªn. 3.3 Thµnh qu cña iòu tra lëp Þa

19 Page 19 of 53 (1). X y dùng b n å nhãm d¹ng lëp Þa 1:5.000 cêp th«n b n; (2). Ò xuêt c y trång theo nhãm d¹ng lëp Þa; Trong tõng vïng sinh th i cña dù n (huyön hoæc mét sè x ): X c Þnh tëp oµn c y trång. VÝ dô: B ng Ò xuêt c y trång vïng dù n huyön Lôc Ng¹n - TØnh B¾c Giang Nhãm DL Loµi c y theo thø tù u tiªn A2 Lim xanh Lim xñt Tr m en Tr m tr¾ng GiÎ Limxa.+LimxÑt LimxÑt+Tr.tr¾g Tr. +Tr mtr¾ng Tr.trg+Tr. GiÎ+Lim xñt Limxa.+Tr. en LimxÑt+Tr. en Tr. +Lim xñt B Tr m tr¾ng L t hoa Lim xñt Vèi thuèc SÊu Tr m Tr.tr +L t hoa L t hoa+vèi th. Limx.+Vèi thuèc Vèith+L t SÊu+L t Tr m+sêu Tr.tr + Vèi thuèc L t hoa+sêu Limxe+Tr mtr¾g Vèith+Tr m C Tr mtr.+keo Lt. L t+keolt Vèi thuèc SÊu + L t Vèi thuèc+sêu D Th«ng n+keo Lt Th«ng.ngùa (3). Th o luën víi c c chñ rõng chän loµi c y trång cho hé hoæc nhãm hé. Th«ng b o víi c c chñ rõng vò c c nhãm d¹ng lëp Þa thuéc khu vùc trång rõng cña hä vµ tëp oµn c y trång. Th o luën víi c c chñ rõng Ó x c Þnh loµi c y trång cô thó èi víi tõng hé hoæc nhãm hé 4. KÕt qu Ph ng ph p øng dông iòu tra lëp Þa trªn îc p dông cho trªn ha trång rõng míi èi víi c c loµi c y: Håi, tr m, sa méc, th«ng u«i ngùa, th«ng nhùa, keo l trµm, keo tai tîng, vèi thuèc vµ khoanh nu«i t i sinh. Nh ng n i trång óng loµi c y do iòu tra lëp Þa x c Þnh ph t trión tèt. C c ît thèm Þnh nh gi cña c c chuyªn gia trong vµ ngoµi níc Òu kh¼ng Þnh iòu tra lëp Þa lµ h u Ých vµ cçn thiõt Ó x c Þnh bè trý c y trång cho c c chñ rõng vµ chñ éng gióp c c c së x y dùng kõ ho¹ch trång rõng hµng n m. Do tçm quan träng vµ cçn thiõt cña iòu tra lëp Þa, c c dù n KFW quy Þnh: Tríc khi thiõt kõ trång rõng, nhêt thiõt ph i tiõn hµnh iòu tra lëp Þa. N i nµo, hé nµo kh«ng iòu tra lëp Þa sï kh«ng îc trång rõng hoæc trång rõng kh«ng óng loµi c y mµ iòu tra lëp Þa x c Þnh sï kh«ng îc nghiöm thu. 5. nh gi vµ b nh luën iòu tra lëp Þa kh«ng nh ng cçn thiõt cho c«ng t c trång rõng, khoanh nu«i t i sinh tù nhiªn cho tríc m¾t b o m c y trång cã tû lö sèng cao, sinh trëng ph t trión tèt, mµ vò l u dµi cßn t¹o îc sù bòn v ng cho l m phçn. ViÖc øng dông ph ng ph p iòu tra lëp Þa phô thuéc vµo iòu kiön Æc thï cña tõng vïng vµ yªu cçu cña tõng dù n. Do ã, trong qu tr nh thùc hiön, c c dù n lu«n cã hiöu Ýnh, söa æi bæ sung Ó n gi n h n, cô thó h n.

20 Page 20 of 53 Tµi liöu tham kh o 1. ç nh S m, Ng«nh QuÕ. nh gi tiòm n ng s n xuêt Êt l m nghiöp vµ hoµn thiön ph ng ph p iòu tra lëp Þa. Ò tµi cêp Nhµ níc KN ViÖn KHLN ViÖt Nam, Vô Khoa häc C«ng nghö Bé L m nghiöp. Kü thuët trång mét sè loµi c y rõng.nxb NN Hµ Néi, Bé L m nghiöp. Quy tr nh iòu tra lëp Þa cêp I - NXB NN NguyÔn V n Kh nh. iòu tra vµ nh gi lëp Þa trong l m nghiöp - T¹p chý l m nghiöp 9/ Héi Khoa häc Êt ViÖt Nam. Êt ViÖt Nam - NXB NN ViÖt Nam Ng«nh QuÕ, NguyÔn Kh¾c Ninh. Quy tr nh t¹m thêi iòu tra x y dùng b n å d¹ng lëp Þa cho c c Dù n trång rõng ViÖt - øc KFW1 (L¹ng S n - Hµ B¾c, 1996). KFW2 (Hµ TÜnh - Qu ng B nh - Qu ng TrÞ, 1998). KFW3 (L¹ng S n - B¾c Giang - Qu ng Ninh, 2000). Dù n khu vùc l m nghiöp ADB (Gia Lai - Phó Yªn - Qu ng TrÞ vµ Thanh Ho, 1998). L m nghiöp x héi s«ng µ (S n La - Lai Ch u, 1999). 7. ViÖn iòu tra Quy ho¹ch rõng. Híng dén iòu tra l m häc phôc vô ch ng tr nh iòu tra c b n, ViÖn TQHR 4/ Application of site survey method in forest planting and forest regrowth maintenance in some international forestry project in Viet Nam. Summary: Site survey method applied in forest planting and forest regrowth maintenance is appreciated in Viet Nam. Content of this method consists of: Identifying leading factors in the project regions such as: Soil types generated from different parent rocks, depth of soil layer, ratio of mixed stone fragments, desired regenerated species and indicator vegetation. Collection of leading factors and grouping of soil types for use objectives. This method has been applied on 30,000ha. Serving new forest planting. Results show that where appropriate species were planted as determined by site survey, tree growth is good. Gi trþ dîc liöu vµ c i thiön chêt lîng trong nu«i trång nh n t¹o nêm Linh Chi ViÖt Nam Ph¹m Quang Thu ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam 1. Tæng quan vò gi trþ dîc liöu cña nêm Linh Chi NÊm Linh Chi îc dïng nh mét thîng dîc tõ kho ng 4000 n m nay ë Trung Quèc vµ mét sè níc kh c. Cha thêy cã t liöu nµo vò t c dông xêu vµ éc týnh cña Linh Chi. N m 1988, NhËt B n cã 300 bönh nh n bþ nhîc c îc iòu trþ thµnh c«ng b»ng Linh Chi theo nguyªn t¾c iòu hoµ miôn dþch. BÖnh gan vµ tiõt niöu còng îc iòu trþ kh quan b»ng chõ phèm tõ Linh Chi. BÖnh viön S n «ng, Trung Quèc dïng "xóp" Linh Chi Ó gi i éc vµ bæ gan cã kõt qu tèt, trong ca trªn 90% khái bönh (Lui Xing Jia, 1994). T c gi cho r»ng nêm Linh Chi cã t c dông tèt èi víi êng tiõt niöu, iòu hoµ rèi lo¹n tuçn hoµn n o, tr nh c c c n kþch ph t nghïn m¹ch vµ lµm dþu thçn kinh. Trong 319 trêng hîp, tû lö khái bönh ¹t 89%.

21 Page 21 of 53 HiÖu qu k m h m qu tr nh kõt tô tióu cçu do chiõt xuêt cña Linh Chi îc chøng minh râ rµng b»ng invitro. N m 1990, Tao J. vµ Feng K. thö nghiöm víi 33 bönh nh n x cøng éng m¹ch, trong ã hiöu qu chèng nghïn m¹ch tá ra kh quan. KÕt qu th«ng b o míi y cña Wang Chi vµ céng sù, 1994 trªn 35 bönh nh n bþ bönh m¹ch vµnh tim tá ra trión väng tèt víi tû lö trªn 85,7%. Hµng lo¹t c c ho¹t chêt cña Linh Chi îc chøng minh cã t c dông k m h m sinh tæng hîp cholesterol. KÕt qu nµy îc thó hiön trong viöc iòu trþ c c trêng hîp bönh nh n cao huyõt p vµ nhiôm mì x m¹ch. Thùc nghiöm ë ViÖt Nam trªn chuét cho thêy lîng cholesterol gi m tíi 50% khi p dông liòu lîng 0,4 gam/kg thó träng trong 30 ngµy (Bïi ChÝ HiÕu vµ céng sù, n m 1993). Trªn c së nh ng kõt qu nµy p dông iòu trþ sau mét vµi tuçn, bönh nh n cã chuyón biõn tèt, huyõt p æn Þnh dçn, c c c n cao huyõt p nõu cã t i ph t còng nhñ h n, tha h n vµ ng¾n h n. Dïng thuèc h¹ huyõt p kinh ión, kõt hîp víi Linh Chi, t c dông iòu chønh huyõt p t ng râ röt, h¹n chõ t c dông phô cña T y dîc (Kanmastuse K. vµ céng sù, 1985). HiÖu qu chèng ung th cña nêm Linh Chi îc chøng minh tõ l u èi víi c c bönh nh n ung th phæi, ung th vó vµ ung th d¹ dµy. èi víi nh ng bönh nh n nµy, tû lö ngêi sèng trªn 5 n m cao h n nhãm kh«ng dïng nêm Linh Chi. T¹i Trung t m iòu trþ c c bönh ung th ë Tokyo, NhËt B n, ph ng ph p iòu trþ b»ng chõ phèm Linh Chi, kõt hîp víi x¹ trþ cho kõt qu tèt èi víi c c bönh nh n ung th tö cung. èi víi lo¹i ung th nµy, mét sè kõt qu nghiªn cøu ë µi Loan cho biõt nõu dïng Linh Chi trång trªn gç Long n o (Cinmamomum camphora) cho kõt qu rêt tèt, khèi u tiªu biõn hoµn toµn. HiÖu lùc còng thó hiön râ èi víi ung th khoang miöng (Chen, T.W. vµ céng sù, 1991), ung th gan (Hau vµ céng sù, 1996), Æc biöt kõt hîp taxol tõ c y Th«ng á. Kh n ng antioxydant (chèng l o ho ) còng îc nhiòu c«ng tr nh nghiªn cøu. KÕt qu thùc nghiöm chø ra vai trß cña c c saponine - triterpenoids mµ trong ã ganoderic axit îc coi lµ hiöu qu nhêt. Ngay tõ thëp kû 80, ë Trung Quèc chøng minh kh n ng khö gèc tù do hydroxyl víi Æc týnh antioxydant, chèng l o ho cña nêm Linh Chi (Wang J.F. vµ céng sù 1985). Linh Chi cã thó îc a vµo ph c å iòu trþ t¹m thêi cho c c bönh nh n nhiôm HIV trong khi c c lo¹i thuèc AZT, DDT vµ DDC cßn hiõm vµ ¾t, cha kó Õn t c dông phô rêt næng. Cã nhiòu c«ng tr nh nghiªn cøu l m sµng dïng Linh Chi trong iòu trþ AIDS, Æc biöt lµ Gau, J.P. vµ céng sù 1990 vµ Kim, B.K. vµ céng sù n m ChÝnh v ho¹t týnh dîc lý cña nêm Linh Chi rêt phong phó nªn cã nhiòu tªn gäi kh c nhau nh: BÊt l o th o, V¹n niªn nhung, ThÇn tiªn th o, Linh Chi ë níc ta gäi lµ nêm Lim (v mäc nhiòu ë rõng Lim xanh)... trong ã tªn Linh Chi îc dïng phæ biõn nhêt. Gi o s ç TÊt Lîi gäi Linh Chi lµ "siªu dîc liöu", h n c nh n s m. 2. ChÊt lîng nêm Linh Chi ViÖt Nam Thµnh phçn vµ hµm lîng c c chêt cã ho¹t týnh sinh häc chøa trong thó qu tù nhiªn vµ thó qu nu«i trång îc t ch chiõt b»ng 2 lo¹i dung m«i: ete dçu ho vµ methanol. ThÓ qu mäc tù nhiªn lµ chñng nêm Linh Chi thu thëp tõ miòn B¾c, chñng G.l.HB. ThÓ qu nu«i trång gièng nêm îc ph n lëp tõ chñng gièng nµy vµ nu«i trång trªn gi thó lµ mïn ca gç t¹p. KÕt qu t ch chiõt, thu îc c c líp chêt îc tr nh bµy ë b ng 1. B ng 1. Thµnh phçn ho häc cña nêm Linh Chi tù nhiªn vµ nu«i trång C c líp chêt ho häc NÊm tù nhiªn NÊm nu«i trång Träng lîng b nh qu n (gam) Tû lö (%) Träng lîng b nh qu n (gam) Tû lö (%) Sterin 0,1291 1,291 0,1349 1,349 Lacton I 0,1027 1,027 0,1035 1,035 Lacton II 0,0994 0,994 0,1435 1,435 Ancaloides 0,1463 1,463 0,1359 1,359

22 Page 22 of 53 Glucosides vµ Ancaloides ph n cùc 0,1821 1,821 0,3061 3,061 KÕt qu ë b ng trªn cho thêy cæn dþch chiõt ete dçu ho vµ methanol tõ thó qu mäc tù nhiªn vµ thó qu nu«i trång vò c b n lµ kh«ng cã sù kh c nhau vò thµnh phçn ho häc thó hiön trªn sù cã mæt cña c c líp chêt cã ho¹t týnh sinh häc vµ träng lîng cña nã. Steroides (sterin) lµ nhãm c c chêt cã ho¹t týnh sinh häc, hiön nay ang îc sö dông réng r i trªn thõ giíi Ó s n xuêt mét sè thuèc ch a bönh tim m¹ch, vitamin nhãm D vµ c c hoãc m«n. Hµm lîng c c chêt steroides chøa trong thó qu nêm Linh Chi ViÖt Nam cao, chiõm 1,3%. Trong khi ã, theo sè liöu ph n tých cña c c nhµ khoa häc Trung Quèc, hµm lîng c c chêt steroides cña Linh Chi Trung Quèc chø chiõm 0,11% - 0,16%, thêp h n kho ng 10 lçn. 3. C i thiön chêt lîng nêm Linh Chi th«ng qua kü thuët nu«i trång nh n t¹o ChÊt lîng cña nêm Linh Chi cã quan hö chæt chï víi thµnh phçn cña gi thó nu«i trång. Bæ sung dinh dìng vµo gi thó nu«i trång hoæc sö dông nguyªn liöu cã chøa c c chêt cã ho¹t týnh sinh häc cao th chêt lîng cña nêm Linh Chi îc c i thiön. KÕt qu ph n tých thµnh phçn ho häc cña thó qu tù nhiªn vµ thó qu nu«i trång trªn gi thó cã bæ sung dinh dìng vµ mïn ca c y Long n o îc tr nh bµy ë b ng 2. B ng 2. C c líp chêt t ch chiõt tõ thó qu tù nhiªn vµ thó qu nu«i trång (Sè liöu îc ph n tých bëi tëp oµn Yung Kiªn, µi Loan) Líp chêt Hµm lîng c c chêt theo träng lîng kh«(%) MÉu 1* MÉu 2 MÉu 3 MÉu 4 Polysaccharides tan trong níc 4,610 13,720 2,640 2,950 Triterpennoids 0,680 1,030 0,740 0,820 Adenosine 0,004 0,047 0,010 0,024 MÉu 1*: NÊm Linh Chi mäc tù nhiªn thu t¹i B¾c Giang chñng G.l. HB MÉu 2: NÊm Linh Chi nu«i trång tõ chñng G.l.HB MÉu 3: NÊm Linh Chi mäc tù nhiªn t¹i µ L¹t chñng G.l.DL MÉu 3: NÊm Linh Chi nu«i trång tõ chñng G.l.DL B ng sè liöu trªn cho thêy hµm lîmg polysaccharides tan trong níc cña méu nêm Linh Chi mäc tù nhiªn thu t¹i B¾c Giang cao h n nhiòu so víi méu nêm Linh Chi thu t¹i µ L¹t (kho ng 75%). Hµm lîng triterpennoids cña 2 chñng nêm gçn nh t ng ng. Æc biöt hµm lîng adenosine cña méu nêm Linh Chi tù nhiªn thu t¹i µ L¹t cao h n rêt nhiòu (kho ng 150%) so víi nêm Linh Chi thu t¹i B¾c Giang. Hµm lîng c c líp chêt chøa trong thó qu nu«i trång Òu t ng lªn rêt nhiòu so víi thó thó qu mäc tù nhiªn. Linh Chi nu«i trång víi chñng gièng gèc G.l.DL, hµm lîng polysaccharides tan trong níc t ng 12%, triterpennoids t ng 11% vµ adenosine t ng 14% so víi Linh Chi tù nhiªn. Linh Chi nu«i trång víi chñng gièng gèc G.l.HB, hµm lîng polysaccharides tan trong níc t ng 198%, triterpennoids t ng 51% vµ adenosine t ng 1075% so víi Linh Chi tù nhiªn. So s nh thµnh phçn nhãm chêt triterpennoids cña nêm Linh Chi ViÖt Nam Ganoderma lucidum vµ Linh Chi Hµn Quèc, µi Loan Ganoderma tsugae b»ng s¾c ký láng (HPLC) cho thêy thµnh phçn hîp chêt cña triterpennoids cña nêm Linh Chi ViÖt Nam phong phó vµ cã rêt nhiòu c c hîp chêt kh c nhau, trong khi ã Linh Chi Hµn Quèc vµ µi Loan chø cã 4 hîp chêt chýnh. KÕt qu îc thó hiön trªn bióu å h nh 1 vµ h nh Mét sè ý kiõn nhën xðt vµ th o luën NÊm Linh Chi lµ mét dîc liöu quý, kh«ng éc h¹i vµ cha thêy cã t c dông xêu nµo. Kü thuët nu«i trång nêm Linh

23 Page 23 of 53 Chi còng kh«ng phøc t¹p, c c c së s n xuêt, c c hé n«ng d n Òu cã thó trión khai nu«i trång îc loµi nêm nµy, mang l¹i hiöu qu kinh tõ cao vµ ch m sãc søc khoî t¹i chç. ChÊt lîng cña nêm Linh Chi phô thuéc vµo loµi vµ chñng. Chñng nêm Linh Chi G.l.HB thu thëp tõ miòn B¾c ViÖt Nam cã hµm lîng polysaccharides cao h n so víi c c chñng kh c. Nhãm chêt nµy ¹i diön lµ ganoderan A,B,C, Beta-D-glucan vµ D6... cã t c dông h¹ êng huyõt, chèng ung th, t ng týnh miôn dþch, t ng sinh tæng hîp protein. Nhãm chêt triterpennoids cña c c chñng nêm Linh Chi ViÖt Nam cao, nhãm chêt nµy ¹i diön lµ ganoderic axit, ganodermadiol ganoderic axit T.O, lucidenol... cã t c dông øc chõ sinh tæng hîp cholesterol, iòu hoµ huyõt p vµ t ng cêng chøc n ng gan. Triterpennoids trong thó qu nêm Linh Chi ViÖt Nam phong phó vµ cßn rêt nhiòu c c hîp chêt kh c cha îc nghiªn cøu, trong khi ã triterpennoids cña Linh Chi µi Loan vµ Hµn Quèc (Ganoderma tsugae) chø cã 4 nhãm hîp chêt chýnh. Nhãm chêt adenosine vµ dén xuêt cã trong thó qu nêm Linh Chi mäc tù nhiªn thêp. Th«ng qua nu«i trång hµm l- îng nhãm chêt nµy îc c i thiön râ röt, trung b nh t ng lªn 1075%. T c dông chýnh cña nhãm chêt nµy lµ øc chõ kõt dýnh tióu cçu, gi m au. ChÊt lîng cña nêm Linh Chi nu«i trång îc c i thiön trªn c së bæ sung chêt dinh dìng vµ sö dông gi thó cã chøa c c chêt cã ho¹t týnh sinh häc cao. Ó t ng kh n ng chèng ung th vµ iòu hoµ miôn dþch, gi thó nu«i trång nêm Linh Chi îc bæ sung mïn ca c y Long n o vµ Æc biöt lµ cµnh, l hoæc mïn ca c y Hång Tïng. Tµi liöu tham kh o 1. Bïi ChÝ HiÕu vµ c c CTV, 1993 T m hióu t c dông l m sµng cña nêm linh Chi. Tµi liöu tham kh o néi bé, Tp HCM, Chang R., 1996 Ganoderma polysaccharides: current concepts and applications. Proc. 94 Inter. Sym. On ganoderma Res., p Beijing, China, Chen T.W. et al Invitro cytotoxicity of Ganoderma lucidum 4. ç TÊt Lîi, Lª Duy Th¾ng, TrÇn V n LuyÕn1994 NÊm Linh Chi, nu«i trång vµ sö dông. Nhµ xuêt b n N«ng nghiöp, Thµnh phè HCM, Gau J.P.,C.K. Lin, S.S. Lee, S.R. Wang,1990 The lack of antiplatelet effect of crude extracts from Ganoderma lucidum on HIV-positive hemophiliacs. Am. J. Chin. Med. 18(3-4), 175-9, Kim B.K. et al, 1996 Anti-HIV activities of Ganoderma lucidum Proc. 94 Inter. Conf. On Ganoderma Res., Taipei, Tawan, Lui X. J.,1994 Hepatopathy and uterofunctional Bleeding mainly Treated with Ganoderma lucidum. Proc. 94 Inter. Sym. On Ganoderma Res., p58-9. Beijing, China, Ph¹m Quang Thu, 1994 Nghiªn cøu Æc ióm sinh häc cña nêm lim Ganoderma lucidum ë vïng «ng b¾c ViÖt Nam. LuËn n PTS, Hµ Néi, Tao J.,Feng K., 1990 Experimental and clinical studies on inhibitory effect of Ganoderma lucidum on platelet aggregation. J. Tongji Univ. 10(4),240-3, Wang Chi, Zh. Y. Hua, 1994 A new kind of preparation of Ganoderma lucidum in treating 35 patients with coronary cardiac disease. Proc. 94 Inter. Sym. On Ganoderma Res., p58-9. Beijing, China, Wang J.F. et al, 1985 Study of the action of Ganoderma lucidum on scavenging hydroxyl radicals from plasma. J. Tradit, Chin. Med. 5(1): Pharmaceutical value and improvement of cultivated Ganoderma species in Viet Nam

24 Page 24 of 53 Summary: Ganoderma species serves as a valuable pharmaceutical material with outstanding efficiency in treatment of heart and vascular disease, tumors and ageing. Notoxic or bad effected are found with it. The quality of Ganoderma species depends on species and variety. The variety G.I. HB collected in North Viet Nam has polysaccharides content higher than that of other varieties. This group of substances is effective against cancer, improving immunity increasing biological synthesis of protein. Content of the group of triterpennoids in Ganoderma varieties of Viet Nam is high, the group of these substances inhibits biological synthesis of cholesterol, regulates blood pressure and enhances the function of liver. Triterpennoids in fruit bodies of ganoderma species in Viet Nam are rich with many other compounds that are not yet studied while Ganoderma tsugue of Taiwan and South Korea has only four main compounds. Quality of cultivated Ganoderma is improved due to supplementation of nutrients and the use of the media containing substances of high biological activity. To enhance the capability of cancer control and immunity regulation,medium for ganoderma cultivation is added with saw dust of Cinnamomum camphora wood and especially branches, leaves or saw dust of Dacrydium pierrei. Bíc Çu nghiªn cøu vò khuyõt tët tù nhiªn gç H«ng NguyÔn Tö Kim ViÖn khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam C y H«ng (Paulownia fortunei Hemsl) thuéc hä Hoa mâm chã (Scrophulariaceae), lµ c y gç lín, cao 20-30m, êng kýnh 50-60cm thëm chý cã c y êng kýnh trªn 100 cm. C y ë tuæi 10 cã thó ¹t thó tých 0,4-0,5 m 3. Ph n bè chñ yõu ë Trung Quèc, ViÖt Nam vµ Lµo. ë ViÖt Nam, c y H«ng cã mæt ë c c vïng B¾c Trung bé, T y B¾c, Trung t m, «ng B¾c bé, n i cã é cao m, lîng ma mm, nhiöt é trung b nh n m C. Trong tù nhiªn c y H«ng xuêt hiön ë n i Êt trèng hoæc mäc xen víi c c loµi c y a s ng kh c vµ thêng chiõm tçng trªn cña rõng. C y H«ng t i sinh chåi m¹nh, ngoµi ra cßn t i sinh tõ rô thµnh c y míi khi bþ t c éng c giíi. HiÖn nay, c y H«ng îc lùa chän a vµo danh s ch c c loµi c y trång rõng trong dù n trång míi 5 triöu ha rõng cña ViÖt Nam. C y H«ng îc nhiòu níc nh Trung Quèc, µi Loan, Mü, óc quan t m nghiªn cøu vò ph n lo¹i, c c biön ph p kü thuët kinh doanh (g y trång, ch m sãc, khai th c), c c thuéc týnh cña gç, kü thuët chõ biõn, kü thuët b o qu n. Gç H«ng cã mµu tr¾ng vµng, mþn, mòm nhñ, kh«ng bþ nøt nî, c ch nhiöt tèt, cã kh n ng chèng mät, môc, dô hong sêy vµ gia c«ng chõ biõn; lµ lo¹i gç cã thó sö dông cho nhiòu môc Ých kh c nhau nh gç x y dùng, chõ biõn bét giêy, ãng å gia dông, bao b, n«ng cô, hµng thñ c«ng mü nghö. Gç H«ng îc sö dông kh phæ biõn ë Trung Quèc nhng ë ViÖt Nam th cha îc - a chuéng. ViÖc thiõu hióu biõt vò lo¹i gç nµy lµ mét nguyªn nh n dén Õn Ýt sö dông nã. Nghiªn cøu vò khuyõt tët gç sï gãp phçn nh gi îc kh n ng lîi dông gç cña loµi c y nµy. I. VËt liöu vµ ph ng ph p nghiªn cøu Nghiªn cøu nµy nh»m t m hióu Æc ióm vµ khuyõt ióm kü thuët cña gç, t ng quan gi a nh ng bióu hiön thêy îc trªn vá vµ khuyõt ióm bªn trong gç. TiÕn hµnh chän rõng, chän c y, ca khóc vµ lêy méu nghiªn cøu theo óng yªu cçu trong TCVN vµ C c c y îc chän n»m trong mét khu vùc cã cïng iòu kiön sèng nh híng ph i, lëp Þa, tæ thµnh. MÉu vët nghiªn cøu îc lêy t¹i L m trêng Ng n S n, huyön Ng n S n, tønh B¾c K¹n; híng ph i «ng nam, é dèc , Êt feralit ph t trión trªn phiõn th¹ch sðt, tçng dçy gçn suèi, cã é Èm cao. ViÖc nghiªn cøu khuyõt tët bªn ngoµi îc tiõn hµnh ë phçn th n th¼ng díi cµnh. Tríc khi chæt m«t v¾n t¾t Æc ióm h nh th i, t nh h nh sinh trëng vµ nh dêu híng «ng-t y-namb¾c b»ng bót s n lªn th n c y îc chän. Sau khi chæt h¹ phçn th n díi cµnh tiõn hµnh quan s t vµ ghi chðp nh ng bióu hiön bªn ngoµi nh é dµi díi cµnh, êng kýnh gèc, êng kýnh ngän, êng kýnh lâi, é cong... sau ã xem xðt, o Õm, x c Þnh vþ trý cña c c bióu hiön bêt thêng trªn vá c y theo c c híng vµ é cao. Sau khi nghiªn cøu Çy ñ c c bióu hiön bªn ngoµi, phçn th n nµy îc em xî thµnh v n vµ nghiªn cøu c c khuyõt tët gç t ng øng hay kh«ng t ng øng víi nh ng bióu hiön trªn vá. KÝch thíc cña c c khuyõt tët týnh b»ng cm vµ chýnh x c tíi 0,1 cm. C c kõt qu nghiªn cøu îc ph n tých, xö lý vµ nh gi dùa trªn lý thuyõt thèng kª sinh häc ñ é tin Ó tõ méu ión h nh i Õn kõt luën cho tæng thó.

25 Page 25 of 53 II. KÕt qu nghiªn cøu vµ th o luën 1. Nh ng nhën Þnh chung Trªn c së x c Þnh chiòu cao c y, phçn th n díi cµnh, phçn ngän, êng kýnh vµ vßng sinh trëng cña c y chóng t«i nhën thêy H«ng lµ loµi c y cã n ng suêt sinh trëng cao. Tèc é t ng trëng chiòu cao tõ 1,6-1,8m/n m vµ êng kýnh tõ 2,3-2,7cm/n m. Sù ph t trión theo chiòu cao vµ h nh d ng c y tuú thuéc vµo iòu kiön sinh th i, nõu gæp Êt tèt, nh s ng Çy ñ th sau 10 n m c y cao kho ng 18-20m vµ êng kýnh t¹i vþ trý 1,3m lµ 35-40cm. Nh ng c y mäc trong quçn thô cã h nh thï vµ phèm chêt gç tèt h n c y mäc lî trªn nh ng diön tých Êt trèng. Mét Æc ióm Æc biöt cña gç H«ng lµ rçng ruét tõ gèc tíi ngän vµ gæp ë têt c c c c y víi kých thíc tõ 2-4cm; ë y rçng ruét kh«ng ph i do bþ s u bönh ph h¹i mµ do tuû c y. Tuy nhiªn, mét sè c y do bþ c s u nêm ph h¹i nªn rçng ruét lín h n vµ kh«ng cßn gi îc d¹ng h nh trßn nguyªn thuû. Kh«ng gæp trêng hîp nµo c y gç hai hay nhiòu t m. 2. KhuyÕt tët gç 2.1. Nh ng bióu hiön trªn vá cña khuyõt tët Hoa hång: lµ dêu hiöu bªn ngoµi cña gèc cµnh îc bäc l¹i trong th n gç, cã bióu hiön lµ nh ng êng gê cong trªn vá gièng nh h nh r u mðp, díi phçn r u mðp lµ phçn vá bþ nh n nhóm cã qui luët. Khi bãc vá t¹i vþ trý hoa hång thêy phçn gç bªn trong bþ uèn xo¾n. y chýnh lµ líp gç bäc ph t trión phñ kýn gèc cµnh, êng kýnh thêng gæp ë hoa hång gç H«ng lµ 2-3cm. Tuú theo kých thíc cña hoa hång ta cã thó x c Þnh îc kých thíc cña gèc cµnh. Bíu: Lµ bióu hiön næi côc bé, sçn sïi trªn vá, che dêu gèc cµnh bªn trong hoæc mét tæn th ng nµo ã trªn th n gç îc líp gç bäc ph t trión phñ kýn vµ do mét nguyªn nh n nµo ã phçn gç bäc nµy ph t trión m¹nh h n phçn gç bªn c¹nh nªn næi gå lªn. ë gç H«ng phçn th n th¼ng díi cµnh Ýt gæp bíu. C c bióu hiön kh«ng b nh thêng kh c trªn vá: Lµ nh ng bióu hiön nh nøt, mçu sém, sïi nhùa, cã thó che dêu mét khuyõt ióm nµo ã trong gç hoæc kh«ng. C c khuyõt ióm nµy cã thó do t c éng c giíi, s u bönh h¹i g y ra. Qua iòu tra thêy cã hiön tîng sïi nhùa nhng tû lö sè c y vµ sè chç sïi nhùa thêp C c khuyõt tët cña th n c y Thãt ngän: Lµ sù gi m dçn cña êng kýnh gç trßn theo chiòu tõ gèc tíi ngän khóc gç. ë phçn th n díi cµnh cña gç H«ng, x c Þnh îc é thãt ngän ( é thon) =1,3cm/m. B¹nh: Lµ phçn gç ë gèc vµ th n gçn gèc ph t trión thµnh khýa (mói). KÕt qu iòu tra cho thêy c y H«ng cã b¹nh thêp, kh«ng gæp trêng hîp nµo b¹nh cao trªn 50 cm. LÖch t m: a sè c c c y gç H«ng Òu löch t m nhng é löch t m kh«ng nhiòu. é dñt îc x c Þnh T = 5,8%. Th n cong: RÊt Ýt gæp ë gç H«ng, nõu cã chø lµ th n cong mét chiòu vµ é cong lµ kh«ng ng kó 2.3. KhuyÕt tët m¾t gç M¾t h nh thµnh lµ do gèc cµnh îc bäc l¹i trong th n gç. M¾t lµ khuyõt tët cã nh hëng lín Õn chêt lîng vµ kh n ng tën dông cña gç. KÕt qu nghiªn cøu cho thêy sè lîng m¾t ë phçn th n phýa díi t ng èi Ýt, cµng lªn cao cµng t ng dçn vµ kho ng tõ 6-8m trë i th hçu nh kh«ng t ng n a. Sù ph n bè cña m¾t theo chiòu cao trªn th n c y kh«ng Òu, n i nhiòu n i Ýt nhng t ng èi Òu theo c c híng. êng kýnh m¾t vµ chiòu dµi m¾t trªn c c c y mäc trong quçn thô nhá h n trªn c y mäc lî ngoµi chç trèng ( êng kýnh 1-2cm, dµi 4-4,5cm èi víi c y mäc trong quçn thô vµ êng kýnh 2-3cm, dµi 5-5,5cm èi víi c y mäc lî). ChiÒu dµi vµ êng kýnh m¾t t ng theo chiòu cao cña c y. Tû lö o¹n m¾t thèi trªn toµn bé chiòu dµi cña m¾t chiõm 15-20%. Kh«ng x c Þnh îc trêng hîp nµo thèi tõ Çu m¾t vµo trong th n. T¹i vïng gç cã m¾t, chiòu híng thí gç bþ thay æi. ë gç H«ng do êng kýnh m¾t thêng nhá nªn Ýt nh hëng Õn chiòu híng thí gç vµ v vëy Ýt nh hëng Õn phèm chêt gç Quan hö gi a bióu hiön trªn vá vµ c c khuyõt tët cña gç Nh ng khuyõt tët cña gç îc thó hiön b»ng nh ng võt sño trªn vá qua h nh d¹ng, lo¹i vµ é lín cña sño ngoµi vá. Trong mét giíi h¹n nhêt Þnh, ngêi ta cã thó s bé biõt îc týnh chêt cña nh ng khuyõt ióm trong gç.

26 Page 26 of 53 Hoa hång trong mäi trêng hîp lµ bióu hiön trªn vá cña m¾t gç. Kh o s t bióu hiön hoa hång trªn vá cho thêy 91% c c trêng hîp cã m¾t ë trong gç cßn 9% kh«ng thêy khuyõt tët; cã thó 9% ã n»m khuêt trong v n sî nªn kh«ng x c Þnh îc. Tû sè êng kýnh hoa hång vµ êng kýnh m¾t lµ 100/62, nghüa lµ ngêi ta cã thó nh gi êng kýnh m¾t b»ng 60-65% - êng kýnh hoa hång. HÖ sè t ng quan gi a êng kýnh cña hoa hång víi chiòu dµi cña m¾t r=0,73 vµ ph ng tr nh t ng quan tuyõn týnh êng th¼ng y= 0,35x + 1,54; trong ã y lµ chiòu dµi m¾t vµ x lµ êng kýnh hoa hång. Nh vëy, b»ng viöc o Õm kých thíc hoa hång bióu hiön bªn ngoµi cã thó x c Þnh îc kých thíc cña m¾t bªn trong gç. Bíu trªn c y gç H«ng Ýt vµ cã kých thíc nhá. BiÓu hiön trªn gç lµ u gç xo¾n. Nh n chung kh«ng nh hëng nhiòu Õn chêt lîng gç. Nh ng chç vá chåi lªn chót Ýt nhng kh«ng x c Þnh îc lµ bíu râ röt trong c c trêng hîp Òu kh«ng ng kó. T¹i nh ng chç vá cã chót Ýt biõn d¹ng mµ kh«ng cã bióu hiön Æc biöt th cã tíi 85% lµ gç kh«ng cã khuyõt tët cßn 15% c c trêng hîp lµ che Ëy mét khuyõt ióm nµo ã trong gç nh m¾t nhá, khuyõt tët do s u bönh hay do t c éng c giíi. III. KÕt luën Gç H«ng cã Ýt khuyõt tët tù nhiªn vµ c c khuyõt tët tù nhiªn thêng nhá nªn kh«ng nh hëng nhiòu Õn phèm chêt gç, phçn gç lµnh m¹nh nhiòu, kh n ng lîi dông gç cao. Gç H«ng ph n cµnh sím, nhêt lµ n i Êt trèng v vëy cçn che bãng trong n m Çu vµ chñ éng tøa cµnh nh»m t ng phçn th n gç lµnh m¹nh, m¾t gç nhá vµ kh«ng bþ thèi. CÇn cã nghiªn cøu thªm vò khuyõt tët tù nhiªn cña gç H«ng ë c c n i kh c. Nghiªn cøu khuyõt tët gia c«ng chõ biõn, thêi ióm khai th c hîp lý lµ iòu cçn thiõt Ó cã kõt luën tæng hîp vò gç H«ng. Summary: Paulownia fortunei is currently much planted in Vietnam as well as in some other countries in the region as it has wide ecological range and is at the same time a fast growing species, the wood of which can meet the raw material requirement of many industries. To investigate the possibility of full use of the wood of this species, we have carried out the study on the natural defect of the wood from trees harvested in Ngan Son District, Cao Bang province. With the results obtained, we note that P. fortunei is a large timber species, fast growing with few natural wood defects. The wood defects are usually slight and thus little affect wood quality. Ratio of healthy wood is high allowing high ratio of wood used. Other characteristics of P. fortunei wood need be studied to have a comprehensive conclusion on it. Tµi liöu tham kh o 1. K. Esau, Plant anatomy, 2 nd ed, Wiley. 2. Lutz- Harman, Nh ng iòu cçn lu ý khi sö dông gç l to. NXB N«ng th«n. 3. Vò H n, KiÕn thøc c b n vò gç. NXB Khoa häc 4. TCVN Gç trßn - Ph n cêp chêt lîng theo khuyõt tët Sinh th i vµ kü thuët trång VÑt t ch Hoµng V n Th i Trung t m nghiªn cøu rõng ngëp Minh H i ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam I. Giíi thiöu C y vñt t ch (Bruguiera parviflora Rox&Arn.ex Giff) thuéc Chi Bruguiera, hä Rhizophoracea. VÑt t ch lµ loµi c y a s ng, ph t trión nhanh, chþu îc Êt ngëp níc theo thuû triòu lªn xuèng t¹i c c vïng ven bión nhiöt íi. VÑt t ch cã vþ trý quan träng trong tëp oµn c y trång phôc håi rõng t¹i c c vïng ven bión. Nã cung cêp gç phôc vô x y dùng, chêt èt phôc vô êi sèng sinh ho¹t cho céng ång c d n Þa ph ng. Tuy nhiªn, cïng víi viöc gi m diön tých vµ chêt lîng rõng, gièng nh c c loµi c y ngëp mæn kh c, viöc phôc håi rõng vñt t ch ang gæp ph i nhiòu th ch thøc to lín. Do nhën thøc vò gi trþ

27 Page 27 of 53 cña vñt t ch cña ngêi d n cha cao, t m lý thých trång c y íc vµ trong thêi gian dµi c c c quan nhµ níc kh«ng chó träng Õn trång lo¹i c y nµy dén Õn t nh tr¹ng suy tho i nghiªm träng vò chêt lîng, sè lîng vµ gièng vñt t ch. 1. Æc ióm vò thùc vët VÑt t ch lµ loµi c y th n gç cao tõ 15-20m, êng kýnh th n c y ((D 1,3m ) 30-45cm. ë mét sè vïng Êt cao, nghìo dinh d- ìng, kh«ng ngëp triòu chóng thêng cã kých thíc nhá h n vµ t ng trëng chëm h n. RÔ cã Æc trng cho thùc vët sèng trong vïng cã thuû triòu lªn xuèng, nhng Ýt bþ t c éng bëi sãng bión, kõt cêu cña Êt t ng èi æn Þnh. RÔ ph t trión chñ yõu lµ hö thèng rô gèi Çu, nh«lªn khái mæt Êt 2-5cm. Ngoµi nhiöm vô gi cho c y øng v ng tríc giã b o, cßn cã nhiöm vô hót níc vµ chêt dinh dìng nu«i c y. Th n c y th¼ng, nhng kh«ng îc trßn, phýa gèc cã b¹nh vì nhá theo híng «ng b¾c t y nam. Vá dµy mµu n u á vµ cã nhiòu nèt nh lµ c c nèt sçn, theo mét sè t c gi th nèt sçn lµ c quan h«hêp vµ th i nu«i cña c y. C y cã Æc týnh ph n cµnh cao vµ cã t n l h nh dï lóc nhá (1-5 tuæi), biõn æi thµnh h nh th p lóc c y tõ 6 tuæi trë i, cµnh thêng nhá vµ cã kh n ng tøa cµnh tù nhiªn rêt tèt. L n, mäc èi tõng «i mét, phiõn l h nh tr i xoan, Çu l nhän, gèc l h nh nªm, l kìm rông sím dµi 5-7cm, l mµu xanh lôc mæt trªn vµ lît ë mæt díi, cuèng l dµi 1,5-2cm. Côm hoa h nh t n, mçi côm cã 2-5 hoa, hoa cã cuèng dµi 1-1,5cm, hoa cã mµu vµng, µi hoa h nh èng mµu vµng lôc cã 8 r ng ca, bao phên mµu n u h nh mòi tªn, nhþ mµu vµng lît, bçu h¹. Qu h nh trô, dµi 10-12cm, êng kýnh tr i tõ 0,4-0,6cm. Tr i chýn cã thó h i em trång. C y thêng ra hoa vµo th ng 4-5, chýn vµo th ng Æc týnh sinh th i häc VÑt t ch ph n bè ë vïng ven bión c c níc nhiöt íi vµ cën nhiöt íi, thých hîp ë vïng thêp tho ng khý, giµu chêt h u c, thµnh phçn c giíi chñ yõu lµ sðt, mïn vµ Ýt c t, thêng gçn c c cöa s«ng ven bión. VÑt t ch a khý hëu nãng Èm, cã cêng é chiõu s ng cao, cã lîng ma hµng n m cao tõ mm. é mæn cña níc, Êt biõn éng tõ 5% Õn 40%, nhng thých hîp nhêt vµo kho ng 2-30%. nh hëng cña Þa h nh: é ngëp triòu trung b nh tõ ngµy/n m thých hîp cho sù sinh trëng cña íc, é ngëp triòu thêp nh: b i båi ven bión, vïng tròng néi Þa. thêi gian ngëp trªn 300 ngµy /n m vµ é ngëp chiòu cao díi 100 ngµy/n m Ýt thých hîp cho sù sinh trëng cña vñt t ch. 3. Ph n bè VÑt t ch ph n bè t ng èi réng lín ë c c vïng ven bión nhiöt íi cã khý hëu nãng Èm nh vïng Maleisia, Indonesia, Bangladesn, Thailand, Philippine, PapuaNew guinea, vµ vïng B¾c óc ë ViÖt Nam, vñt t ch ph n bè tõ ven bión phýa b¾c miòn trung Õn ven bión Nam Bé. VÑt t ch cã thó ph n bè thµnh c c quçn thô tëp trung cã diön tých lín, t¹o ra kióu rõng thuçn loµi. Còng cã thó kõt hîp víi mét sè loµi c y rõng ngëp mæn kh c, t¹o ra quçn x thùc vët rêt phong phó nh quçn x hçn giao íc-vñt t ch, quçn x vñt t ch vñt dï, quçn x dµ - vñt t ch 4. Sinh trëng vµ sinh khèi Trªn thõ giíi cã rêt nhiòu t c gi nghiªn cøu vò sinh trëng vµ sinh khèi rõng íc nh Barry Clough (1996), Ong (1985), Putz&Chan (1986).

28 Page 28 of 53 ë ViÖt Nam, vñt t ch t ng trëng kh nhanh vµ cã sinh khèi lín, nhng Ýt thêy t c gi nµo nghiªn cøu. VÒ t ng trëng: T ng trëng êng kýnh 0,63cm/n m, t ng trëng chiòu cao 1,02m/n m vµ lîng t ng trëng b nh qu n 10,1m 3 /ha/n m ë Tam Giang, Ngäc HiÓn, Cµ Mau. T ng trëng cña vñt t ch cã thó tham kh o theo sè liöu ë b ng sau: Tuæi MËt é (c/ha) D 1.3 (cm) H vn (m) Tr lîng (m 3 /ha) Zd (cm/n m) Zh (m/n m) Zm (m 3 /n m) B/qu n Nguån: Theo sè liöu iòu tra tr lîng rõng th ng 11/2001 (Th i & Céng sù). èi víi rõng vñt t ch thuçn loµi tõ 1-4 n m lµ giai o¹n ph t trión m¹nh vò chiòu cao. Tuy nhiªn, hiön tîng c¹nh tranh dinh dìng vµ nh s ng Ýt x y ra ë giai o¹n nµy. Giai o¹n 5-10 tuæi c y rõng ph t trión m¹nh vò chiòu cao vµ êng kýnh, nªn x y ra hiön tîng c¹nh tranh dinh dìng vµ nh s ng x y ra rêt m nh liöt. Giai o¹n nµy c y rõng cµnh vµ ti tha tù nhiªn rêt m¹nh, sè c y chõt Õm îc kho ng 40% ë tuæi 6-7 vµ kho ng 30-35% ë tuæi 10. Giai o¹n tuæi, c y rõng ph t trión m¹nh vò êng kýnh, c¹nh tranh dinh dìng vµ nh s ng vén x y ra. Giai o¹n nµy c y rõng tøa tha tù nhiªn Ýt h n giai o¹n tríc ã, sè c y chõt kho ng 10-15% ë tuæi 13 vµ kho ng 5% ë tuæi Vai trß cña vñt t ch VÑt t ch îc biõt Õn nh lµ mét nguån cung cêp gç, cñi. Gç khi hçm than t¹o ra nhiöt lîng cao (1kg than cho Kcalo), îc ngêi d n sö dông trong nêu níng. Gç cßn dïng xî v n, lµm v n sµn, ãng å gia dông nh bµn ghõ, giêng, tñ, Rõng vñt t ch lµ n i sinh sèng cña c c loµi éng vët nh thó, chim, bß s t, lìng c. vµ cña nhiòu loµi thuû s n cã gi trþ kinh tõ cao nh t«m, cua, éng vët y, c c c lo¹i. Rõng vñt t ch cßn cã t c dông b o vö bê bión, chèng xãi mßn Êt, chèng giã b o, sãng thçn. phßng hé cho nu«i trång thuû s n vµ s n xuêt n«ng nghiöp, cung cêp oxy, iòu hoµ khý hëu, t¹o m«i trêng trong s¹ch, phôc vô du lþch sinh th i vµ nghiªn cøu khoa häc. II. nh gi c c m«h nh trång rõng 2.1. M«h nh L m Ng kõt hîp víi loµi c y vñt t ch thuçn loµi M«h nh nµy thých hîp cho vïng Êt cã é ngëp triòu trung b nh, thµnh phçn c giíi chñ yõu lµ sðt, hµm lîng h u c kh«ng qu cao, tçng sinh phìn s u. M«h nh nµy gæp ë c c L m Ng trêng Tam Giang I, L m Ng trêng Çm D i, KiÕn Vµng, tønh Cµ Mau. DiÖn tých chung thêng tõ 5-10ha. Tû lö diön tých rõng trång tõ 60-70%, diön tých kªnh bê nu«i t«m tõ 30-40%. HÖ thèng kªnh m ng nu«i t«m. Kªnh bao îc µo ¾p b»ng c giíi hoæc b»ng thñ c«ng, réng 4-8m, s u tõ 1-1,5m, bê bao phýa ngoµi t¹o ra mét khu«ng hé khðp kýn. Kªnh bªn trong hay kªnh ruét thêng nhá h n, µo ¾p b»ng thñ c«ng thêng réng tõ 2,5-3,0m, s u tõ 1,0-

29 Page 29 of 53 1,2m. Híng µo theo chiòu dµi cña Çm, kªnh c ch kªnh tõ 20-40m. Ó iòu tiõt níc cçn thiõt x y dùng hai cèng; 1 cèng lêy níc vµ mét cèng x, cèng cã kých thíc dµi 3-5m, réng 1,0-1,5m, s u 1,5m. Ch m sãc vµ kinh doanh rõng vñt t ch. Rõng trång theo tõng b ng xen kï víi c c kªnh. MËt é trång c y/ha. Trong 3 n m Çu ch m sãc rõng chñ yõu lµ iòu tiõt níc, tra dæm cho ñ mët é. Sau khi rõng khðp t n tõ 1-2 n m tiõn hµnh dän vö sinh, chæt tøa bít cµnh nh nh, th n phô. TØa tha rõng lçn thø nhêt vµo n m thø 6-7; chñ yõu lµ chæt c y díi t n, c y bþ chìn Ðp, s u bönh; hoæc tøa tha theo ph ng ph p c giíi, cêng é tøa tõ 30-50% sè c y. TØa tha rõng lçn thø hai vµo n m thø 10-12; chñ yõu lµ chæt c y díi t n, c y bþ chìn Ðp, s u bönh; cêng é tøa tõ 20-30% sè c y. Khai th c rõng nªn thùc hiön vµo n m thø 15-16, chñ yõu lµ chæt tr¾ng, hoæc chõa kho ng 100 c y gieo gièng. Nu«i t«m kõt hîp: Bæ sung lîng t«m gièng kho ng 5-10 con/m 2. Thêi gian nu«i kho ng 3-4 th ng. Thêi vô nu«i 2 vô/n m. NhËn xðt: Cuèi mçi vô sau khi thu ho¹ch ph i tiõn hµnh c i t¹o Çm nu«i b»ng c ch vðt bá phï sa båi l¾ng díi y kªnh. Çu t Ýt tèn kðm, kh«ng ßi hái kü thuët canh t c cao, cã thó p dông réng r i. M«i trêng Ýt bþ biõn éng, h¹n chõ îc qu tr nh «nhiôm. Rõng t ng trëng kh nhanh. Lîng vët dông nh l, cµnh, hoa hµng n m Ýt nªn kh«ng g y t c éng xêu Õn t«m nu«i. N ng suêt nu«i kh«ng cao vµ thêi gian nu«i kðo dµi h n. Khi gi níc trong vßng 5-7 ngµy, c y cã hiön tîng vµng l, nõu kh«ng x níc kþp thêi c y cã thó bþ chõt M«h nh L m-ng víi rõng hçn giao gi a vñt t ch vµ íc M«h nh nµy thých hîp cho vïng Êt cã é ngëp triòu trung b nh, hoæc é ngëp triòu cao, thµnh phçn c giíi chñ yõu lµ sðt, tçng sinh phìn s u, îc thùc hiön ë mét sè vïng ë Cµ Mau. Rõng vñt t ch chñ yõu lµ rõng t i sinh vµ íc trång hçn giao theo tõng m. DiÖn tých chung thêng tõ 5-10ha. Tû lö diön tých rõng trång tõ 60-70%, diön tých kªnh bê nu«i t«m tõ 30-40%. HÖ thèng kªnh m ng nu«i t«m gièng nh m«h nh trªn. Ch m sãc vµ kinh doanh rõng. Rõng vñt t ch chñ yõu lµ c y t i sinh víi mët é ban Çu rêt cao, kho ng c y/ha; íc trång xen trªn diön tých mµ vñt kh«ng t i sinh víi mët é trång c y/ha. Trong 3 n m Çu ch m sãc rõng chñ yõu lµ iòu tiõt níc, tra dæm cho ñ mët é, sau khi rõng khðp t n tõ 1-2 n m tiõn hµnh dän vö sinh chæt tøa bít cµnh nh nh, th n phô. TØa tha rõng lçn thø nhêt vµo n m thø 8-9, tøa tha rõng lçn thø hai vµo n m thø 12-14, chñ yõu lµ chæt c y díi t n, c y bþ chìn Ðp, s u bönh. Khai th c rõng nªn thùc hiön vµo n m thø 16-18, chñ yõu lµ chæt tr¾ng, hoæc chõa kho ng 100 c y gieo gièng. Nu«i t«m: Kü thuët gièng nh m«h nh trªn. NhËn xðt: M«h nh nµy gièng nh m«h nh trªn lµ Ýt tèn kðm, kh«ng ßi hái kü thuët canh t c cao, cã thó p dông réng r i. M«i trêng æn Þnh h n m«h nh trªn. Lîng vët dông nh l, cµnh, hoa. hµng n m nhiòu h n nªn g y t c éng xêu Õn t«m nu«i. III. C c gi i ph p kü thuët p dông

30 Page 30 of Gièng trång rõng Chän c y mñ C y mñ cã tuæi tõ n m, sinh trëng vµ ph t trión tèt, kh«ng s u bönh, kh«ng khuyõt tët, ph n cµnh cao, t n c n èi. Kü thuët thu h i b o qu n Qu chýn vµo th ng 7-10, nhng thêi gian thu vít qu gièng tèt nhêt vµo th ng 8, qu gièng ph i cßn nguyªn vñn, cha m rô, dµi 10-12cm, träng lîng b nh qu n tr i/kg. Khi thu h i xong nªn em trång ngay. NÕu cha trång îc ngay ph i Ó qu gièng ng m díi n i níc ch y cã bãng m t vµ kh«ng nªn gi l u qu 10 ngµy Kü thuët trång rõng Thêi vô trång tõ th ng 8-9. MËt é trång c y/ha. Kü thuët trång, ch m sãc, khai th c: C¾m phçn u«i cña qu vñt t ch xuèng Êt bïn s u tõ 3-4cm (kho ng 1,3 chiòu dµi tr i). Trong n m Çu ch m sãc rõng chñ yõu lµ iòu tiõt níc, tra dæm cho ñ mët é; h¹n chõ ba khýa, chï ô, cßng, c y. c¾n ph c y mçm. Khai th c rõng nªn thùc hiön vµo n m thø 16-18, chñ yõu lµ chæt tr¾ng cã chõa c y gieo gièng C c d¹ng lëp Þa trång rõng vñt t ch chñ yõu iòu kiön lëp Þa Vïng ngëp triòu thêng xuyªn Vïng bþ ngëp triòu thêp Vïng bþ ngëp triòu trung b nh Vïng bþ ngëp triòu cao Vïng bþ ngëp triòu bëi triòu bêt thêng Lo¹i Êt Ia Ib Ic Id Ie Sè ngµy ngëp Hµng ngµy <100 RÊt Ýt TÝnh chêt Êt Bïn láng Bïn Bïn chæt - sðt mòm SÐt cøng Êt r¾n ch¾c Kh n ng sinh trëng cña vñt t ch Kh«ng thých hîp Kh«ng thých hîp ThÝch hîp Ýt thých hîp Kh«ng thých hîp Tµi liöu tham kh o 1. NguyÔn Ngäc B nh, 1999; Trång rõng ngëp mæn. Nhµ XB N«ng nghiöp, Hµ Néi, Bali & Lombok, Hand book of Mangroves in Indonesia, The Development of Sustainable Mangrove Management Project. 3. Phan Nguyªn Hång, Vai trß cña RNM ViÖt Nam. Nhµ XB N«ng nghiöp, Hµ Néi, Æng Trung TÊn, Sæ tay c y cá rõng ngëp Cµ Mau. Së khoa häc c«ng nghö vµ m«i trêng Cµ Mau & Trung t m nghiªn cøu rõng ngëp Minh H i. ****************************************************

31 Page 31 of 53 X y dùng m«h nh d y chuyòn c«ng nghö s n xuêt å méc tõ gç B¹ch µn vµ Keo l trµm TrÇn TuÊn NghÜa Trung.t m Thùc nghiöm & ChuyÓn gia kü thuët CNR ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam Gç tõ rõng trång ngµy cµng îc sö dông nhiòu ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, gç tõ rõng trång thêng lµ c c loµi c y ph t trión nhanh nªn cã nhiòu nhîc ióm vò týnh chêt c lý, c«ng nghö, kh«ng thuën lîi cho viöc s n xuêt å méc tõ gç nguyªn, Æc biöt lµ møc é co ngãt, cong vªnh, nøt rêt lín cña chóng. ViÖc nghiªn cøu sö dông gç rõng trång Ó s n xuêt å méc thay thõ gç rõng tù nhiªn nh»m n ng cao gi trþ sö dông gç rõng trång lµ mét yªu cçu cêp b ch. C c kõt qu nghiªn cøu cho thêy r»ng nhîc ióm cña gç rõng trång (chñ yõu lµ b¹ch µn) vµ biön ph p kh¾c phôc nh sau: Khèi lîng thó tých trong th n c y gç b¹ch µn rêt thiõu ång nhêt (tøc lµ mët é c c bã m¹ch gi a c c vïng trong th n c y chªnh löch rêt lín) vµ kh«ng theo qui luët. ChÝnh v vëy trong qu tr nh kh«i (do sêy cìng bøc hoæc hong ph i tù nhiªn), kh«ng nh ng cã sù chªnh löch é Èm gi a líp ngoµi vµ líp trong mµ cßn cã sù chªnh löch é Èm gi a c c vïng cña mét líp gç sêy, t¹o ra øng suêt Èm rêt phøc t¹p. Ó kh¾c phôc nã, cçn tiõn hµnh nghiªn cøu m«h nh ho îc qui luët ph n bè mët é c c bã m¹ch trong th n c y gç, tõ ã x c Þnh s å xî thých hîp. Tríc m¾t, Ó cã thó sö dông gç rõng trång s n xuêt å méc chóng t«i sï tiõn hµnh nghiªn cøu x c Þnh chõ é sêy, s å xî gç xóc, xî v n, xî thanh thých hîp. Ngoµi ra, do gç rõng trång t ng trëng nhanh nªn lu«n tån t¹i øng suêt kðo - nðn rêt lín c theo tiõt diön ngang, c theo chiòu däc th n c y, chóng t«i gäi nã lµ øng suêt sinh trëng ( èi víi gç rõng tù nhiªn, øng suêt nµy nhá, kh«ng nh hëng tíi týnh chêt lîng gç xî). Ó kh¾c phôc nhîc ióm nµy, chóng t«i sï tiõn hµnh x c Þnh qui tr nh c¾t khóc, xî thých hîp vµ ph i kõt hîp víi gi i ph p c häc. I. X c Þnh s å xî 1. S å xî gç têm XÎ hép gç thµnh 3 têm, têm sè 1 i qua t m hép gç, sao cho têm sè 2 vµ 3 èi xøng qua têm sè 1 vµ (a i + s) = A (s å 1a - tiõt diön hép gç lµ 1 h nh vu«ng); m¹ch xî (a i + s) = B (S å 1b - TiÕt diön hép gç lµ mét h nh ch nhët), s lµ chiòu dµy S å 1. S å xî têm 2. S å xî ph«i èi víi têm gç i qua t m, lëp s å xî ph«i gç cã chiòu dµy b i (sï lµ chiòu réng cña thanh sau nµy), èi xøng víi nhau qua

32 Page 32 of 53 ph«i gç i qua t m (s å 2a) vµ sao cho (b i +s) = A. èi víi têm gç sè 2 vµ 3 (s å 2b) lëp s å xî ph«i gç cã chiòu dµy b i sao cho chóng èi xøng nhau qua ph«i gç ë gi a vµ (b i +s) = A. S å 2. XÎ ph«i 3. XÎ thanh Nguyªn t¾c lµ t¹o ra c c thanh theo híng xî xuyªn t m vµ xuyªn t m - tiõp tuyõn, b»ng c ch: Tõ c c ph«i gç cã chiòu réng a i chiòu dµy b i (s å2), xî thµnh c c thanh cã chiòu dµy S i, sï t¹o ra c c thanh cã híng xuyªn t m (s å 3a), vµ c c thanh cã híng xuyªn t m - tiõp tuyõn (s å 3b). S å 3. S å xî thanh II. Hoµn thiön chõ é sêy gç b¹ch µn vµ keo l trµm

33 Page 33 of 53 Ó hoµn thiön chõ é sêy gç b¹ch µn vµ keo l trµm, chóng t«i dùa trªn c c kõt qu nghiªn cøu cña Ò tµi nghiªn cøu cêp Nhµ níc, m sè KN "Chän chõ é sêy gç b¹ch µn vµ keo l trµm Ó s n xuêt v n ghðp thanh vµ méc x y dùng" vµ bè trý c c mî sêy thý nghiöm theo s å 2 K (trong ã sè 2 lµ 2 møc t ng gi m, k lµ c c nh n tè cçn t c éng). ChÕ é sêy gç b¹ch µn vµ keo l trµm gåm 4 t c nh n cçn t c éng: NhiÖt é sêy, é Èm m«i trêng sêy, thêi gian xö lý nhiöt vµ lùc nðn gç. V cha cã iòu kiön nªn lùc nðn gç cha thó thay æi (chän const). Nh vëy c c t c nh n cçn iòu chønh chø gåm: Max Min Møc 0 - NhiÖt é sêy (x 1 ): 0 C é Èm m«i trêng sêy (x 2 ): % Thêi gian sö lý nhiöt (x 3 ): h Theo b ng ma trën, qui ho¹ch thý nghiöm 2 k, chóng t«i tiõn hµnh 2 seri sêy (mçi seri 9 mî sêy) vµ x c Þnh îc mî sêy N 0 sè kh«ng, ¹t îc chêt lîng gç sêy theo tiªu chuèn, tiõn hµnh 3 mî sêy theo chõ é sêy nµy vµ x c Þnh îc chõ é sêy hîp lý B ng 1. ChÕ é sêy gç b¹ch µn vµ keo l trµm STT Giai o¹n sêy t 0 C % (h) 1 Xö lý nhiöt é 70 = W 30% W = 30-20% W = 20-10% W < 10% Xö lý nhiöt Èm 70 = Tæng céng 288 ChÊt lîng gç sêy ¹t theo tiªu chuèn G OCT (LX) vµ cã thó sö dông Ó s n xuêt å méc gia dông, méc ngoµi trêi. III. X c Þnh c«ng nghö s n xuêt v n ghðp thanh tõ gç b¹ch µn vµ keo l trµm C c thanh xî tõ ph«i (s å 3) îc gia c«ng chuèn x c vò kých thíc vµ é nh½n bò mæt, îc quðt keo (UF, d n nguéi), ghðp víi nhau kh«ng cã méng nèi, Ó t¹o v n ghðp thanh khæ réng gåm c c thanh xî theo híng xuyªn t m (s å 4a) vµ c c thanh xî theo híng xuyªn t m - tiõp tuyõn (s å 4b).

34 Page 34 of 53 S å 4. S å xî thanh C c thanh îc ghðp víi nhau t¹o gç Ðp cêu kiön lín gåm c c thanh xî theo híng xuyªn t m (s å 5a) vµ c c thanh xî theo híng xuyªn t m - tiõp tuyõn (s å 5b) S å 5. V n ghðp thanh cêu kiön lín V n ghðp thanh kh«ng sö dông vët liöu d n mæt, sau khi hoµn thiön, bò mæt sï phñ b»ng nhùa PU. V n ghðp thanh îc t¹o theo kých thíc cña s n phèm méc (v n ghðp thanh Þnh h nh) cã khung hoæc kh«ng cã khung. V n ghðp thanh îc t¹o ra tõ gç b¹ch µn vµ keo l trµm cã bò mæt Ñp, møc cong vªnh ¹t tiªu chuèn Ó s n xuêt å méc. IV. KÕt luën vµ kiõn nghþ M«h nh d y chuyòn thiõt bþ s n xuêt å méc tõ gç b¹ch µn vµ keo l trµm îc thiõt lëp. Mét sè s n phèm méc gia dông nh tñ hå s, bµn quçy, giêng, tñ têng, tñ bõp... îc tiõn hµnh s n xuêt thö vµ a vµo thþ trêng tiªu thô th m dß îc ngêi tiªu dïng nh gi cao vò méu m vµ chêt lîng. Æc biöt xuêt khèu sang thþ trêng B¾c u îc 25m 3 Chi tiõt s n phèm méc ngoµi trêi. Mét sè kõt qu cña Ò tµi trong viöc nghiªn cøu sö dông gç b¹ch µn vµ keo l trµm Ó s n xuêt å méc îc c c chuyªn gia chõ biõn gç rõng trång CSIRO (óc) quan t m vµ nhêt trý víi chóng t«i r»ng: XÎ vµ sêy lµ c«ng viöc cèt lâi Ó n ng cao gi trþ sö dông gç rõng trång. Gç b¹ch µn vµ keo l trµm khi îc xî vµ sêy hîp lý ¹t îc tiªu chuèn Ó s n xuêt å méc gia dông, méc ngoµi trêi. KÕt luën nµy còng trïng víi c c kõt qu mµ c«ng ty T vên l m nghiöp SILVI NOVA (Thuþ ión) giíi thiöu sau khi tiõn hµnh x y dùng thö nghiöm d y chuyòn xî - sêy gç b¹ch µn t¹i Viªn Ch n (Lµo). y lµ mét sè kõt qu nghiªn cøu bíc Çu cçn îc Çu t nghiªn cøu më réng Ó hoµn thiön c«ng nghö, sím a vµo p dông trong s n xuêt. Tµi liöu tham kh o 1. NguyÔn Träng Nh n, Nghiªn cøu x c Þnh c«ng nghö s n xuêt v n ghðp thanh tõ gç keo l trµm. Ò tµi cêp Ngµnh - Hµ Néi. 2. Ph¹m V n Ch ng, Nghiªn cøu mét sè yõu tè c«ng nghö s n xuêt v n ghðp thanh tõ gç keo tai tîng. LuËn v n

35 Page 35 of 53 tiõn sü -Hµ Néi. 3. TrÇn TuÊn NghÜa, ThiÕt kõ c i tiõn lß sêy gç ang sö dông qui m«nhá Ó sêy mét sè loµi gç rõng trång. Ò tµi cêp Ngµnh. 4. TrÇn TuÊn NghÜa. Nghiªn cøu x c Þnh s å c¾t khóc - xî vµ chõ é sêy hîp lý gç b¹ch µn vµ keo l trµm Ó s n xuêt å méc gia dông vµ méc x y dùng. Ò môc cña Ò tµi cêp Nhµ níc, m sè KNO3-04. Summary: The research subject deals with the establishment on model of equipment lines and technology for producing furniture from Eucalypts and Acacias. The problems are as follows: To define suitable regular drying - diagram sawing Eucalypt and Acacia wood and to establish the appropriate technology for making blockboard from Eucalypts and Acacias. To propose the Project of design to improve the equipment lines for producing furniture and outdoor furniture from Eucalypts and Acacias with small scale. ChuyÓn æi nhanh khèi lîng thó tých cña gç ë c c é Èm gç kh c nhau ç V n B n ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam Khèi lîng thó tých (KLTT) cña gç lµ mét týnh chêt vët lý hõt søc quan träng vµ lµ mét trong nh ng chø tiªu kh«ng thó thiõu Ó nh gi gi trþ vµ Þnh híng sö dông gç. Do KLTT cã mèi liªn quan t ng èi chæt chï víi nhiòu týnh chêt kh c cña gç nh kh n ng co rót d n në, søc bòn khi nðn däc, søc bòn khi uèn tünh, nªn dùa vµo gi trþ KLTT ngêi ta cã thó suy diôn mét c ch t ng èi vò é bòn c häc vµ tù nhiªn cña gç. Trong nhiòu tµi liöu, gi trþ trung b nh vò KLTT thêng îc chuyón æi vò gi trþ ë é Èm cña gç 0% vµ é Èm gç th ng b»ng kh«ng khý. Trong thùc tõ, é Èm th ng b»ng kh«ng khý îc quy Þnh kh c nhau tuú theo tõng vïng, tõng quèc gia. VÝ dô: ë Ch u u hay theo quèc tõ quy Þnh lµ 12%, ë miòn B¾c ViÖt Nam lµ 18% vµ miòn Nam ViÖt Nam vµ mét sè níc trong khu vùc lµ 15%. ChÝnh nh ng quy Þnh kh c nhau vò é Èm th ng b»ng kh«ng khý cña gç g y nhiòu khã kh n cho viöc tham kh o tµi liöu hoæc sö dông c c chø tiªu nh gi gç dùa vµo KLTT theo c c quy Þnh kh c nhau. Do vëy, ngêi ta thêng t m c ch chuyón æi KLTT vò é Èm gç t ng øng phï hîp víi môc Ých, yªu cçu. I. Ph ng ph p nghiªn cøu Ó t¹o iòu kiön thuën lîi khi chuyón æi KLTT cña gç ë é Èm gç bêt kú trong ph¹m vi tõ 0% Õn 25% vµ KLTT t ng øng víi c c é Èm th ng b»ng kh«ng khý theo quy Þnh kh c nhau, chóng t«i dùa vµo c c c«ng thøc týnh to n chuyón æi vµ xem xðt mèi t ng quan cña KLTT ë é Èm gç kh c nhau nh»m t m biön ph p chuyón æi n gi n dô dµng h n. II. KÕt qu nghiªn cøu 2.1. ChuyÓn æi KLTT ë é Èm gç trong ph¹m vi tõ 0% Õn 25% Theo Tiªu chuèn ViÖt Nam TCVN , viöc chuyón æi KLTT t ng øng víi é Èm gç trong ph¹m vi tõ 18-22% ( é Èm cña gç khi thý nghiöm) sang KLTT ë é Èm gç 18% ( é Èm gç th ng b»ng kh«ng khý) th«ng qua c«ng thøc sau: P 18 = P w (1,075-0,005w) (1) trong ã:

36 Page 36 of 53 P 18 : KLTT ë é Èm 18%; P w : KLTT ë é Èm trong ph¹m vi tõ 18 Õn 22%; w: é Èm gç trong ph¹m vi tõ 18 Õn 22%. Khi gç cã é Èm n»m trong ph¹m vi tõ 0-25%, quan hö gi a KLTT ë é Èm 0% víi KLTT ë é Èm lóc thý nghiöm b»ng c«ng thøc sau: trong ã: (2) P 1? : KLTT ë é Èm 0%; P 1u : KLTT ë é Èm trong ph¹m vi tõ 0 Õn 25%; u : é Èm gç trong ph¹m vi tõ 0 Õn 25%. Theo DIN ta cã thó chuyón æi KLTT ë c c é Èm 0% sang KLTT ë é Èm gç bêt kú n»m trong ph¹m vi tõ 0-25% nh sau: Trong trêng hîp cçn chuyón æi KLTT ë é Èm 12% sang KLTT ë é Èm 15% hay 18% vµ ngîc l¹i, ta cã thó p dông c«ng thøc 2 Ó chuyón æi vò KLTT ë é Èm 0%, sau ã dïng c«ng thøc 3 Ó chuyón æi tiõp. Nh vëy, c«ng thøc 2 trë thµnh c«ng thøc trung gian. C ch chuyón æi nµy kh«ng ph i lµ c ch chuyón æi nhanh ChuyÓn æi nhanh KLTT ë c c é Èm gç kh c nhau Dùa vµo kõt qu x c Þnh KLTT cña 51 lo¹i gç ë c c é Èm 0%, 18%, 12% vµ 15% (gäi lµ KLTT thý nghiöm) îc liöt kª ë phô lôc 1, ta cã thó lëp c c mèi t ng quan gi a c c KLTT ë c c é Èm trªn theo ph ng tr nh bëc nhêt y=a.x +b. KLTT îc x c Þnh b»ng c c ph ng tr nh t ng quan nµy gäi lµ KLTT chuyón æi. å thþ díi y lµ mét vý dô vò mèi t ng quan gi a KLTT ë é Èm 0% vµ é Èm 18%. (3)

37 Page 37 of 53 TËp hîp c c ph ng tr nh t ng quan gi a c c KLTT ë é Èm 0%, 12%, 15% vµ 18% ta cã b ng 1 sau: B ng 1. C c ph ng tr nh t ng quan gi a c c KLTT ë c c é Èm kh c nhau x y KLTT ë é Èm 0% 12% 15% 18% KLTT ë é Èm 0% - 0,9884p 12-20,188 (R 2 =0,9988) 0,9854p 15-26,866 (R 2 =0,9983) 0,9858p 18-32,991 (R 2 =0,997) 12% 1,0106p 0 +21,157-0,9972p 15-6,9099 0,9979p 18-13,299 (R 2 =0,9988) (R 2 =0,9999) (R 2 =0,9992) 15% 1,0131p 0 +28,333 1,0027p 12 +6,9709-1,0008p 18-6,4617 (R 2 =0,09983) (R 2 =0,09999) (R 2 =0,9994) 18% 1,0113p 0 +35,378 1,0012p ,966 0,9986p 15 +6, (R 2 =0,997) (R 2 =0,9992) (R 2 =0,9994) Chän KLTT thý nghiöm cña 4 lo¹i gç bêt kú trong phô lôc 1 vµ p dông c c c«ng thøc chuyón æi ë b ng 1, ta cã kõt qu nh sau: B ng 2. KÕt qu chuyón æi KLTT ë c c é Èm gç kh c nhau theo c c c«ng thøc ë b ng 1 Lo¹i gç theo S K é Èm KLTT t ng øng (theo phô lôc1) KLTT îc x c Þnh b»ng c c c«ng thøc chuyón æi dùa vµo c c KLTT ë c c é Èm 0% 12% 15% 18% % % % % % % % % % % % % % %

38 Page 38 of 53 15% % Qua b ng 2 ta thêy sù chªnh löch gi a KLTT thý nghiöm (ghi ë cét sè 3) víi KLTT chuyón æi ë cïng é Èm (ghi ë cét 4, 5, 6 vµ 7) kh«ng ng kó. Nh vëy nh ng c«ng thøc chuyón æi ë b ng 1 hoµn toµn cã thó p dông khi cçn ph i chuyón æi nhanh KLTT ë c c é Èm kh c nhau víi môc Ých Ó tham kh o, so s nh. III. KÕt luën ChuyÓn æi nhanh KLTT ë é Èm gç kh c nhau chñ yõu Ó phôc vô cho viöc tham kh o, so s nh KLTT cïng mét lo¹i gç ë nhiòu nguån tµi liöu vµ theo c c quy Þnh vò é Èm th ng b»ng kh«ng khý cña gç kh c nhau. Theo c c tµi liöu, sè liöu thý nghiöm vµ xðt c c t ng quan gi a c c KLTT ë é Èm gç kh c nhau, chóng t«i a ra mét sè c«ng thøc chuyón æi gióp cho b¹n äc thuën lîi h n khi tham kh o c c tµi liöu vò KLTT. Tµi liöu tham kh o chýnh 1. Tiªu chuèn nhµ níc TCVN Gç. Ph ng ph p x c Þnh khèi lîng thó tých (cã hiöu lùc tõ ). 2. Tiªu chuèn øc DIN KiÓm tra gç. X c Þnh khèi lîng thó tých (ban hµnh th ng 9 n m 1976). 3. Peter Niemz Gç. Gi i phéu Ho häc VËt lý; VËt lý cña gç vµ c c vët liöu tõ gç.nhµ xuêt b n DRW, T liöu cña Phßng nghiªn cøu Tµi nguyªn thùc vët rõng. Summary: The density of wood is one of the most important wood characteristics. The density of the same wood species expressed in the different ducuments may be given with different moisture contents. Based on the documents, standards and the correlations between the densities at different moisture contents by determination of 51 wood species, we have established some formulas for fast converting the density at any moisture to the density at corresponded moisture contents of wood. Phô lôc 1. KÕt qu x c Þnh KLTT ë c c é Èm kh c nhau cña 51 lo¹i gç thý nghiöm Stt Sè ng ký KLTT ë é Èm Stt Sè ng KLTT ë é Èm ký 0% 12% 15% 18% 0% 12% 15% 18%

39 Page 39 of ************************************************* Ph ng ph p Ph n tých vµ ph t trión thþ trêng (MA&D) vµ øng dông trong ph n tých thþ trêng l m s n ngoµi gç t¹i huyön Mai Ch u, tønh Hoµ B nh NguyÔn Ngäc Quang, NguyÔn V n Dìng ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam I. Giíi thiöu ph ng ph p MA&D (Market analysis and development Ph n tých vµ ph t trión thþ trêng) Ph ng ph p MA&D îc biõt Õn nh lµ mét ph ng ph p míi trong ph n tých thþ trêng cña c c lo¹i s n phèm. ë ViÖt Nam, ph ng ph p nµy ang îc p dông trong dù n "Sö dông bòn v ng l m s n ngoµi gç" cña Tæ chøc b o tån thiªn nhiªn quèc tõ (IUCN) Ó ph n tých thþ trêng cña c c lo¹i l m s n ngoµi gç. 1. Môc tiªu cña ph ng ph p MA&D Gióp ngêi kinh doanh nh gi îc sù ho¹t éng cña hö thèng hiön hµnh Ó liöt kª c c lo¹i s n phèm vµ x c Þnh îc nh ng ngêi kinh doanh cã tiòm n ng thùc sù. Hç trî nh ng ngêi kinh doanh x c Þnh îc nh ng c héi vµ nh ng trë ng¹i, lùa chän nh ng lo¹i s n phèm cã trión väng vµ x c Þnh îc nh ng ngêi kinh doanh chñ chèt trong t ng lai. Gióp ì nh ng ngêi kinh doanh chñ chèt x y dùng mét kõ ho¹ch kinh doanh bòn v ng c c s n phèm cã trión väng, sö dông nh ng c«ng cô thùc hiön vµ gi m s t doanh nghiöp. 2. Néi dung cña ph ng ph p MA&D

40 Page 40 of 53 Ph ng ph p MA&D îc tiõn thµnh theo 3 pha, c c pha vµ c c bíc trong mçi pha chø îc tiõn hµnh sau khi hoµn têt c c pha vµ c c bíc tríc ã. Pha 1: nh gi thùc tr¹ng y lµ pha th m dß nh»m môc Ých hióu îc c c vên Ò cèt lâi cña t nh h nh. NhËn biõt nh ng ngêi kinh doanh cã n ng lùc, c c nguån nguyªn liöu, s n phèm cã s½n vµ hö thèng thþ trêng hiön hµnh. Pha 1 bao gåm 6 bíc sau: Bíc 1: X c Þnh nh ng ngêi kinh doanh cã tiòm n ng. Hä cã thó lµ ngêi khai th c, g y trång, s n xuêt, chõ biõn, vën chuyón, th ng nh n. C c th«ng tin nµy cã thó îc thu thëp qua c c sè liöu thø cêp vµ qua c c ph ng ph p nh PRA, RRA. Tuy nhiªn, têt c c c th«ng tin cçn îc kióm tra chðo. Bíc 2: X c Þnh môc tiªu kinh tõ cho nh ng ngêi kinh doanh VÊn Ò c i thiön thu nhëp cña nh ng ngêi kinh doanh kõt hîp víi sù nh gi tæng quan vò hö thèng thþ trêng, vò nguån vµ c c lo¹i s n phèm hiön hµnh sï gãp phçn vµo viöc x c Þnh kõ ho¹ch ho¹t éng ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n cho c c n vþ. Bíc 3: iòu tra s bé c c lo¹i s n phèm hiön cã vµ tr lîng Dùa trªn sù cung cêp cña c c c n bé cêp TW, Þa ph ng vµ th«ng qua iòu tra thùc Þa. Bíc 4: X c Þnh nh ng trë ng¹i vµ h¹n chõ cña m¹ng líi thþ trêng hiön hµnh ë c c cêp tõ TW Õn Þa ph ng, thëm chý lµ quèc tõ (v s n phèm cã thó îc xuêt khèu). ë pha 1 nµy chñ yõu iòu tra t m hióu c c vên Ò thþ trêng ë cêp Þa ph ng vµ «i khi lµ toµn quèc, cßn thþ trêng quèc tõ sï îc n ng cao ë pha 2. CÇn chuèn bþ c c méu c u hái in s½n nh»m thu thëp c c th«ng tin cçn thiõt nh s n phèm, nh ng h¹n chõ tiòm n ng, c c t c nh n tham gia, chýnh s ch, luët ph p, c së h¹ tçng. Bíc 5: Lo¹i bá c c s n phèm kh«ng cã trión väng C c lo¹i s n phèm kh«ng cã tiòm n ng sï îc lo¹i bá. Ó c ch lùa chän kh ch quan cçn ph i cã mét hö thèng chø tiªu nh»m Þnh ra tiªu chuèn cña s n phèm cã trión väng. VÝ dô: yõu tè thþ trêng, m«i trêng, c«ng nghö, x héi... Bíc 6: Thµnh lëp nhãm së thých y lµ qu tr nh îc diôn ra ë c 3 pha. ë pha 1, qu tr nh nµy chø khëi Çu Ó c c nhµ kinh doanh t ng lai hióu biõt îc tçm quan träng cña viöc tham gia nhãm, tæ chøc. Trong nh ng pha sau c c thµnh viªn míi hióu râ îc lîi thõ cña nhãm së thých. Pha 2: Lùa chän s n phèm, x c Þnh thþ trêng tiòm n ng vµ ph ng ph p tiõp thþ Pha 2 gåm 3 bíc: Bíc 1: Ph n tých 4 lünh vùc cña ph t trión doanh nghiöp CÇn thµnh lëp c c b ng c u hái ë c c cêp x, huyön, tønh, quèc gia, quèc tõ dùa trªn 4 lünh vùc: Kinh tõ thþ trêng: Nhu cçu, èi thñ c¹nh canh, SP c¹nh tranh, c së h¹ tçng, ph n phèi, quyòn vay vèn, vþ thõ thþ trêng. Qu n lý s n phèm: nh gi c c t c éng cña SP ra ngoµi vµ ngîc l¹i. Tæ chøc x héi: LuËt lö, chýnh s ch Khoa häc, c«ng nghö.

41 Page 41 of 53 Bíc 2: Lùa chän c c s n phèm nhiòu høa hñn nhêt CÇn c n nh¾c kü lìng c c sè liöu thu thëp îc tríc y Ó lµm c së cho viöc lùa chän C«ng cô sö dông trong lùa chän SP høa hñn - MÉu tiªu chuèn lùa chän s n phèm - Cho ióm so s nh Bíc 3: H nh thµnh c c nhãm së thých. Khi kõt thóc pha 1, nh ng ngêi kinh doanh nhën biõt îc lîi Ých cña viöc céng t c cïng nhau. Song ë thêi ióm ã hä cha cã ñ th«ng tin cho viöc quyõt Þnh thµnh lëp nhãm së thých. Khi cêu tróc cña nhãm së thých îc h nh thµnh th nh ng ngêi kinh doanh míi nhën îc sù hç trî cña c c t c nh n gi n tiõp. Sau khi ph n tých tæ chøc/x héi, nh ng ngêi kinh doanh n¾m îc c c c héi hîp ph p vµ hä sï Ò xuêt c cêu c c ho¹t éng cña hä. Trong bíc nµy hä sï th o luën nh ng c héi ã vµ b¾t Çu h nh thµnh c c nhãm së thých Pha 3: X y dùng vµ trión khai kõ ho¹ch cho nh ng doanh nghiöp ph t trión bòn v ng Pha nµy tëp trung vµo viöc x y dùng gi i ph p nh»m ph t trión s n phèm bòn v ng víi môc tiªu chñ yõu lµ x y dùng mét chiõn lîc ph t trión s n phèm bòn v ng liªn quan Õn nhiòu lünh vùc nh x héi, qu n lý nguån, chýnh s ch, thó chõ... CÇn chuèn bþ kü nh ng chø sè phï hîp trong x y dùng vµ trión khai kõ ho¹ch. II. KÕt qu p dông Ph n tých thþ trêng LSNG t¹i huyön Mai CH u, tønh Hoµ B nh C c pha vµ c c bíc cña ph ng ph p MA&D îc tiõn hµnh tuçn tù trong qu tr nh iòu tra kõt qu nh sau: 1. Þa ióm lùa chän Th«n Suèi Nhóng x Phóc S¹n - huyön Mai Ch u - tønh Hoµ B nh 2. C c s n phèm cã tiòm n ng Ph ng ph p PRA vµ RRA îc triöt Ó p dông trong viöc lùa chän c c s n phèm cã tiòm n ng TT Nhãm s n phèm Tªn 1 Nhãm tre nøa Luång, nøa, giang, lµnh hanh, b ng 2 Nhãm lµm thùc phèm M ng, méc NhÜ 3 Nhãm c y thuèc vµ gia vþ Sa nh n, gõng, giòng nói 4 Nhãm éng vët rõng T¾c kì, ong (mët ong) 5 Nhãm c y n qu V i, chuèi, u ñ, phët thñ, bëi 3. B nh chän s n phèm vµ së thých u tiªn TiÕn hµnh b nh chän, cho ióm tõng s n phèm dùa theo 13 tiªu chý îc tho thuën tõ tríc. C c tiªu chý ã lµ: 1- Tr l-

42 Page 42 of 53 îng; 2 - Kh n ng t i sinh; 3 - G y trång; 4-Lîi nhuën; 5-TÝnh hîp ph p; 6-Thêi gian Õn khi thu ho¹ch vô Çu; 7 - Kinh nghiöm g y trång; 8-ChÊt lîng s n phèm (so víi c c n i kh c); 9- Çu t ban Çu; 10-Kh n ng tiõp cën thþ trêng; 11-B o qu n; 12-VËn chuyón; 13-Nhu cçu thþ trêng. KÕt qu Tiªu chý S n phèm Nhãm tre nøa Tæng ióm Së thých Nøa Luång Giang Lµnh hanh B ng Nhãm c y thuèc Sa nh n Gõng RiÒng Sè lîng Ýt Sè lîng Ýt Nhãm lµm thùc phèm Méc nhü M ng BÞ cêm khai th c, chø khai th c nhá lî phôc vô cho gia nh Nhãm éng vët T¾c kì Ong (mët ong) Do dù n Canada hç trî nhng Õn nay kõt qu kh«ng tèt, mæc dï vëy ngêi d n rêt mong muèn nu«i t¾c kì v theo hä sï cã thþ trêng tèt Kh«ng cã th«ng tin 1 C y qu n V i ? Bëi u ñ Kh«ng cã th«ng tin PhËt thñ Kh«ng cã th«ng tin nhng ngêi d n rêt thých ph t trión do cã thþ trêng 1 Chuèi Kh«ng cã th«ng tin 4. Lùa chän s n phèm høa hñn nhêt: Nøa 5. Ph n tých kªnh thþ trêng cña s n phèm nøa Kªnh thþ trêng Nøa Môc Ých sö dông cuèi cïng Nguån nguyªn liöu Lµm chiõu vµ an l t Th«n Suèi Nhóng - x Phóc S¹n

43 Page 43 of 53 Ngêi b n thø nhêt ióm b n C ch thøc cña SP khi b n Chi phý cho chõ biõn (c«ng chî nøa) Th«n Suèi Nhóng - x Phóc S¹n Kg nøa chî 7000 VND/1t¹ Gi b n VND/1 t¹ Ghi chó Chi phý cho chõ biõn gåm - C«ng lao éng - LÖ phý cho HTX, Ban qu n lý rõng, UBND x Ngêi mua Çu tiªn Chøc n ng thþ trêng Chi phý Gi b n - Bèc lªn xe - VËn chuyón - B o qu n - Nép thuõ cho x : VND/ xe t i - Chi cho bèc v c VND - Chi cho thuª xe (gåm l i xe, b o vö): VND - LÖ phý cêp giêy phðp (KiÓm l m): VND - C c lo¹i thuõ kh c: 600,000 VND/xe - Tiªu cùc phý (nép cho CA: VND VND/t¹ t¹i huyön Quèc Oai tønh Hµ T y VND/t¹ t¹i tønh Th i B nh VND/t¹ t¹i C t»ng tønh Nam Þnh Ngêi mua thø hai Chøc n ng thþ trêng Chi phý Gi b n - ChÕ biõn cho ra thµnh phèm: chiõu, an l t VND/t¹ Theo lo¹i s n phèm Ngêi mua thø 3 (ngêi tiªu dïng) Chøc n ng thþ trêng Gi mua Nhu cçu tiªu dïng hµng ngµy Tuú lo¹i SP NhËn xðt: Cã thó thêy ngêi chþu thiöt trùc tiõp nhiòu nhêt chýnh lµ ngêi s n xuêt vµ ngêi tiªu dïng. Møc gi t¹i gèc vµ ngän chªnh nhau kho ng 2 lçn. PhÝ chªnh löch nµy îc ph n bæ cho 2 èi t c trung gian vµ c c Chi phý däc chu tr nh cña kªnh thþ trêng. Cô thó: Kho ng c ch vò kh«ng gian vµ thêi gian gi a ngêi s n xuêt vµ ngêi tiªu dïng lµ rêt lín. Ngêi s n xuêt gçn nh kh«ng biõt môc Ých sö dông cuèi cïng còng nh gi trþ thùc tõ cña s n phèm m nh s n xuêt ra. C së h¹ tçng, cô thó lµ êng giao th«ng kh«ng thuën tiön cho viöc vën chuyón dén Õn Chi phý cho vën chuyón rêt cao. Chi phý gi n tiõp cho s n phèm rêt cao nh Chi phý cho chuyªn chë, b o vö, thuõ vµ Æc biöt lµ tiªu cùc phý (phý lµm luët), dén Õn gi Õn ngêi tiªu dïng rêt cao. Theo mét ngêi mua hµng cho biõt th Ó vën chuyón 1 xe t i nøa (15-20 tên) tõ Mai Ch u vò Hµ T y (80 km) ph i mêt sè tiòn tiªu cùc phý cho c«ng an lµ ång ång ( / 1km). S n phêm nøa îc khai th c chñ yõu tõ rõng tù nhiªn do c c hé nhën khoanh nu«i b o vö nªn viöc khai th c ph i theo chø tiªu. Do vëy, b n th n ngêi s n xuêt còng kh«ng thó cëp nhët trùc tiõp îc c c th«ng tin vò gi c, nhu cçu do vëy còng kh«ng biõt møc gi nµo lµ hîp lý. Mét vµi gi i ph p:

44 Page 44 of 53 Rõng cña Mai Ch u cã ý nghüa rêt lín trong phßng hé, Æc biöt lµ èi víi thuû iön S«ng µ, v vëy viöc khai th c ph i g¾n liòn víi viöc ch m sãc g y trång nh»m m b o hµi hoµ gi a lîi Ých kinh tõ vµ lîi Ých x héi, lîi Ých m«i trêng. C c th«ng tin vò thþ trêng nh ngêi mua, ngêi b n, s n lîng, gi c cña s n phèm cçn ph i îc c«ng khai ho trªn c c ph ng tiön th«ng tin ¹i chóng vµ ph i cëp nhët hµng ngµy. N ng cao c héi cho ngêi s n xuêt vµ ngêi tiªu dïng gæp nhau nh»m gi m bít c c kh u trung gian tõ ã lµm gi m gi thµnh s n phèm. Çu t n ng cêp c së h¹ tçng nh»m phôc vô tèt h n cho qu tr nh khai th c vµ vën chuyón s n phèm. KÕt hîp tèt tiõn bé KHKT víi kiõn thøc truyòn thèng trong khai th c, b o qu n vµ chõ biõn l m s n. C c chýnh s ch, luët ph p cçn ph i triöt Ó h n nh»m gi m bít c c tiªu cùc còng nh khuyõn khých c c èi t c tham gia vµo thþ trêng mét c ch tých cùc nhêt. III. KÕt luën MA&D lµ mét ph ng ph p khã thùc hiön trªn c hai khýa c¹nh thêi gian vµ kinh phý. Nhng y lµ mét ph ng ph p Æc biöt linh ho¹t v nã kõt hîp triöt Ó c c ph ng ph p RRA, PRA trong iòu tra ph n tých. C c kõt qu thu thëp îc Òu ph n nh mét c ch rêt kh ch quan vµ chýnh x c v ã chýnh lµ nh ng ý kiõn, mong muèn cña nh ng ngêi cung cêp th«ng tin (tõ TW Õn Þa ph ng). Do vëy c c gi i ph p, khuyõn nghþ vµ dù b o a ra Òu s t thùc vµ hîp lý. V vëy, MA&D thùc sù cçn thiõt trong ph n tých thþ trêng c c s n phèm nãi chung vµ ph n tých thþ trêng l m s n nãi riªng. Tµi liöu tham kh o 1. John Raintree - Ph ng ph p ph n tých vµ ph t trión thþ trêng (MA&D) - Dù n sö dông bòn v ng l m s n ngoµi gç - Trung t m nghiªn cøu L m Æc s n - IUCN 2. John Raintree, Lª ThÞ Phi, NguyÔn V n Dìng - KÕt qu nghiªn cøu cña viöc p dông ph ng ph p MA&D èi víi c c lo¹i l m s n ngoµi gç t¹i huyön Ba BÓ tønh B¾c K¹n vµ huyön KÎ Gç tønh Hµ TÜnh. ********************************************************* Híng dén cµi Æt vµ sö dông c c c së d liöu trªn CD-ROM I. Giíi thiöu Cïng víi sù ph t trión kh«ng ngõng cña c«ng nghö th«ng tin, rêt nhiòu c së d liöu (CSDL) trªn CD-ROM îc phæ biõn ë ViÖt Nam do chýnh c c c quan ë ViÖt Nam x y dùng hoæc tõ c c nguån kh c nhau tõ níc ngoµi nhëp vµo. y lµ mét d¹ng th«ng tin rêt hiön ¹i vµ thuën tiön nhng l¹i ßi hái ngêi t m tin ph i cã mét sè kü n ng nhêt Þnh. Ó gióp c c c n bé nghiªn cøu trong lünh vùc l m nghiöp vµ c c ngµnh liªn quan trong qu tr nh khai th c th«ng tin trªn Üa CD- ROM, trong ph¹m vi bµi viõt nµy, chóng t«i cung cêp nh ng th«ng tin chñ yõu vò (CSLD) liªn quan Õn ngµnh N«ng, L m nghiöp, b o qu n, chõ biõn cïng víi c ch thøc cµi Æt vµ sö dông chóng. C së d liöu thø nhêt: The Forestry Compendium Nh ng th«ng tin cã trong CSDL bao gåm c c th«ng tin Chi tiõt cña h n 600 loµi c y nhiöt íi, cën nhiöt íi, c c loµi c y bôi quan träng cho ngµnh L m nghiöp vµ N«ng nghiöp, b n å Êt, b n å khý hëu trªn thõ giíi, c c h nh nh Æc trng Ngoµi ra CSDL nµy cßn cung cêp danh lôc cña loµi c y lêy gç, c c lo¹i s u bönh h¹i, t¹i liöu tham kh o cña 800 lo¹i c y nhiöt íi quan träng trªn thõ giíi, danh môc c c nhµ cung cêp gièng c y trång.

45 Page 45 of 53 C së d liöu thø hai: C c kõt qu nghiªn cøu l m nghiöp vµ dù n l m nghiöp t¹i ViÖt Nam. C së d liöu nµy îc ViÖn Khoa häc l m nghiöp ViÖt Nam kõt hîp víi Trung t m Th«ng tin Bé Khoa häc C«ng nghö vµ M«i trêng th«ng kª vµ x y dùng. CSDL kõt qu nghiªn cøu l m nghiöp vµ dù n l m nghiöp t¹i ViÖt Nam bao gåm c c bµi b o, c c c«ng tr nh khoa häc, c c dù n vò L m nghiöp. Néi dung cña CSDL cung cêp c c th«ng tin vò t c gi, tãm t¾t néi dung cña c c nghiªn cøu hay dù n, Þa chø liªn hö, n m hoµn thµnh vµ Þa chø lu tr cña tµi liöu hay c«ng tr nh khoa häc C së d liöu thø ba: Tree CD CSDL nµy do tæ chøc CABI (Centre of Agriculture Biotechnology International) cïng cêp. Néi dung cña CSDL gßm h n b n ghi, cung cêp c c th«ng tin vò c c kõt qu nghiªn cøu khoa häc trªn thõ giíi vò c c lünh vùc nh: L m nghiöp, N«ng nghiöp nghiöp, ChÕ biõn, B o qu n, C«ng nghiöp rõng, S u bönh C së d liöu nµy gåm 2 phçn: PhÇn 1 gåm c c nghiªn cøu khoa häc tõ n m 1939 Õn n m PhÇn 2 gåm c c nghiªn cøu khoa häc tõ n m 1973 Õn n m Híng dén cµi Æt vµ khai th c 2.1. Cµi Æt vµ sö dông CSDL the Forestry Compendium Yªu cçu cêu h nh tèi thióu cña m y týnh: M y týnh 486, hoæc Pentium Processor 75 MHz, CD-ROM driver 4X, HÖ iòu hµnh Microsoft Windows 3.x, Windows 9x, Bé nhí 16Mb RAM, Üa cøng 20Mb Cµi Æt Cho Üa CD vµo æ CD.

46 Page 46 of 53 Më ch ng tr nh Windows explorer. Chän æ Üa CD, më c c th môc t¹i æ Üa nµy vµ chän file Setup. Exe, Nh¾p óp vµo file nµy, mµn h nh xuêt hiön tr nh cµi Æt vµ sau ã xuêt hiön nh sau: Theo híng dén cña qu tr nh cµi Æt, chóng ta chän next, chän yes, next, next, next Sau khi cµi Æt xong, chän Finish. Mµn h nh xuêt hiön nh sau: Chóng ta ãng mµn h nh nµy l¹i vµ kõt thóc tr nh cµi Æt Khai th c vµ sö dông Ó nguyªn Üa CD-ROM trong æ Üa. KÝch chuét vµo nót Start, chän Programs, chän FC Module 1, chän Forestry Compendium Module 1. Mµn h nh giao diön cña CSDL xuêt hiön nh sau: Trong giao diön lµm viöc nµy gåm cã c c tuú chän Ó t m kiõm th«ng tin vµ híng dén sö dông Üa CD-ROM. Th«ng thêng chóng ta chän môc Çu tiªn (Go to data sheet on a tree, taxonomic group, pest or country) b»ng c ch kých chuét vµo «vu«ng bªn c¹nh. Mµn h nh xuêt hiön nh sau:

47 Page 47 of 53 Chóng ta cã thó nh tªn c c loµi c y cçn t m kiõm vµo môc Search for vµ chän nót Go to. (Lu ý chóng ta cçn nh óng tªn loµi c y cçn t m kiõm. C c ký hiöu A, B, C n»m ë bªn tr i lµ cêp é cña b n tin. A lµ Çy ñ, B, C lµ kh«ng Çy ñ). Khi kých chuét vµo nót Go to, chän nót Proceed mµn h nh sï xuêt hiön nh sau: Chóng ta chän môc data sheet text (b n ghi). Chän Multiple. Chän nót cã dêu >> Sau ã nhêp OK. Chän Go to. Lóc nµy chóng ta dô dµnh nh n thêy phçn th«ng tin vò loµi c y chóng ta cçn t m trªn mµn h nh. Lu ý: Trong ch ng tr nh nµy cßn cã phçn híng dén tra cøu Chi tiõt trong môc (guided tour 10 minutes) Cµi Æt vµ sö dông CSDL WINISIS trªn Üa CD-ROM Yªu cçu cêu h nh tèi thióu cña m y týnh: M y týnh 486, hoæc Pentium Processor 75 MHz, CD-ROM driver 4X, HÖ iòu hµnh Microsoft Windows 3.x, Windows 9x, Bé nhí 16Mb RAM, Üa cøng 20Mb Sö dông Më 1 th môc mang tªn Work t¹i æ C: (C:/Work)

48 Page 48 of 53 Chän nót Start trªn thanh c«ng cô, sau ã chän môc Run, Browse, chän æ CD, sau ã CSDL-ISIS, chän Winisis, chän winisis.exe. Mµn h nh xuêt hiön nh sau: Chän CSDL DALN: C c dù n vò nghiªn cøu l m nghiöp t¹i ViÖt Nam hoæc NCLN: c c kõt qu nghiªn cøu l m nghiöp t¹i ViÖt am b»ng c ch nhêp óp chuét vµo tiªu Ò mµu á. Sau khi kých chuét mµn h nh xuêt hiön nh sau: Tra cøu : Chän môc "t m tin" trªn menu lªnh, sau ã chän môc "t m tr nh é cao". nh yªu cçu t m tin vµo môc nµy vµ nhêp Search hoæc Enter. C c kõt qu cña t m kiõm sï xuêt hiön t¹i môc kõt qu t m. Khi chóng ta cçn xem toµn bé c c kõt qu t m, chóng ta chø cçn nhêp óp chuét vµo môc kõt qu t m xuêt hiön Cµi Æt vµ sö dông CSDL Tree-CD Yªu cçu cêu h nh tèi thióu cña m y týnh: M y týnh 486, hoæc Pentium Processor 75 MHz, CD-ROM driver 4X, HÖ iòu hµnh Microsoft Windows 3.x, Windows 9x, Bé nhí 16Mb RAM, Üa cøng 20Mb Cµi t Cho Üa Tree CD resourcecd vµo æ CD.

49 Page 49 of 53 Më ch ng tr nh Windows explorer. Chän æ Üa CD, më th môc Tree CD resourcecd t¹i æ Üa nµy, chän software vµ sau ã chän Win4, chän file Win401. Exe, Nh¾p óp vµo file nµy, mµn h nh xuêt hiön tr nh cµi Æt vµ sau ã xuêt hiön nh sau: Tr nh tù theo chø dén cµi Æt, chóng ta chän next, chän accept, chän next, chän next, chän next, chän next, chän finish. ãng c c cöa sæ cña ch ng tr nh vµ kõt thóc qu tr nh cµi Æt Sö dông Cho Üa Tree CD vµo æ CD. Chän nót Start, chän Programs, chän WinSPIS 4.01, chän WinSPIS Mµn h nh xuêt hiön nh sau: Chän Start, sau ã chän OK Cöa sæ lµm viöc cña ch ng tr nh xuêt hiön nh sau:

50 Page 50 of 53 Chóng ta nh vµo môc Search tªn loµi c y chóng ta vµ nhêp nót Search. CSDL sï liöt kª c c kõt qu t m îc vµ «cöa sè phýa díi. Lu ý: Muèn xem toµn bé c c môc cña b n ghi vµo môc Options trªn thanh menu lönh. Chän môc Show Options, chän môc All trong cöa sæ phýa bªn tr i mµn h nh, nhêp nót add, nhêp OK.. C së d liöu nµy cho phðp chóng ta t m theo tªn loµi c y, t m theo tªn t c gi, t m theo b ng ch c i, t m theo tªn quèc gia vµ tªn bµi b o hoæc c«ng tr nh khoa häc. III. KÕt luën Víi mong muèn cung cêp cho éc gi nh ng th«ng tin vò khai th c vµ cµi Æt c së d liöu, trong khu«n khæ bµi viõt nµy chóng t«i chø giíi thiöu nh ng phçn c b n nhêt Ó éc gi cã thó sö dông trong c«ng viöc cña m nh. Trong khi sö dông nõu cã vên Ò g mêi liªn hö víi chóng t«i theo Þa chø sau: Phßng Th«ng tin t liöu ViÖn Khoa häc L m nghiöp ViÖt Nam «ng Ng¹c Tõ Liªm Hµ Néi iön tho¹i: Fax: