SYLLABUS Kimi e pergjithshme dhe Inorganike - Ekologji Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike:

Transcription

1 SYLLABUS Kimi e pergjithshme dhe Inorganike - Ekologji Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: FSHMN- Departamenti Biologjise Titulli i lëndës: Kimi e Pergjithshme dhe Inorganike Niveli: Bachelor Drejtimi Ekologji Statusi lëndës: Obligueshme Viti i studimeve: I (semestri i I-re) Numri i orëve në javë: 3+2 Vlera në kredi ECTS: 7 Koha / lokacioni: E Merkure 15:00-15:25/Amfiteater I Kimise Mësimëdhënësi i lëndës: Prof. Dr. Ismet Hashani Detajet kontaktuese: Tel: Përshkrimi i lëndës Qëllimet e lëndës: Përmes këti moduli studentët do të marrin njohuri nga struktura e materiesen e atomit,sistemet periodike te elementeve me perioda te shkurta dhe te gjata,struktura elektronike e atomit, Teorit mekaniko valore per struktur e materjes, implementimi i mekanikes valore, ekuacioni e Shredingerit në njëhësimin e funksioneve valore për orbitalet s,p,d,f. Lidhjet kimike dhe struktura e molekulave, hibridizimi i orbitaleve atomike, Nocionet qw shfrytwzohen ne termodinamik,kinetika kimike, sistemet Dispersive, ekujlibrat kimik, klasifikimi i komponimeve inorganike, puferwt, Reaksionet oksido-reduktuese, elementet galvanike, potenciali standard i elektrakrodave, reaksioni i Nernsit, elektroliza, Ligji i Faradeit per elektrolizen, Fotokimia. Elementet kimike dhe komponimet e tyre: Pwrhapja e elementeve kimike nw natyrw, Bioelementet,elementet toksike. Elementet e grupit: IA,IIA,VIA,VIIA,VIIIA,VIB,VIIB,VB,IVB,IIIB,IB Dhe IIB Rezultatet e pritura të nxënies: Pas përfundimit të këtij kursi (lënde) studenti do të jetë në gjendje që: 1. Perfitoj njohuri mbi srtukturen e atomit, strukturen elektronike si dhe radhitjen e elementeve kimike nw sistemin periodik konform ligjeve tw Sistemit periodik tw elementeve. 1

2 2. Te bwjw sqarimin e strukturws elektronike tw atomit nw bazw te teorisw kuanike duke implementuar Hipotezen e DE-Brolit dhe Ekuacionin valor tw Schredingerit. 3. Tw njihet me konceptet e formomit tw lidhjeve kimike tek molekulat homoatomike dhe ato heteroatomike. 4. Pwrmes Termodinamikes kimike dhe kinetikes kimike tw njihet me ndryshimet energjetike dhe faktoret qw ndikojnw nw shpejtesin e reaksioneve 5. Të bëjnë dallime në mes te teorive bashkohore dhe atyre klasike në spjegimin e fenomeneve valore të cilat ndodhin gjatë formimit të lidhjeve brenda komponimeve inorganike. 6. Përmes njëhsimve teorike të implementojn ekuacioni valor të Shredingerit në njëhsimin e funksioneve valore për orbitalet atomike s,p,d,f. 7. Përfundimisht qëllimi i këtij moduli është që studentët të njihen me njohuri më të avansuara lidhur me strukturën e molekulës dhe joneve molekulare, hibridizimin e orbitaleve atomike ne komponime inorganike dhe përmes TOM-ës spjegimi i lidhjeve ne komponime inorganike. Kontributi nё ngarkesёn e studentit ( gjё qё duhet tё korrespondoj me rezultatet e tё nxёnit tё studentit) Aktiviteti Orë Ditë/javë Gjithësej Ligjërata 3 1/15 45 Ushtrime teorike/laboratorike 2 1/15 30 Totali 5 2/15 75 Metodologjia e mësimëdhënies: Metodat e vlerësimit: Ligjerate Menyra e vleresimit do jete me provim Literatura 2

3 Literatura bazë: Azem Lajci, Vuksan Kalaj: KIMIA,per studentet e Mjekesise, stomatologjise dhe Biologjise; Universiteti i Prishtines, Prishtine Literatura shtesë: 1. Bedri A. Kamberi; Bazat teorike se kimise se pergjithshme dhe inorganike. Universiteti I Prishtines,Prishtine I. Filipovic, S.Lipanovic, Opca i anorganska kemija, I i II dio, V dopunjeno izdanje, Skolska knjiga, Zagreb N.Trinajstic, Molekularne orbitarle u kemiji, Skolska knjiga, Zagreb A. Liberles, Introduction to Molecular Orbitral Theory, Holt, Reinhart and Winston, Inc., New York Plani i dizejnuar i mësimit: Java Java e parë: Ligjerata që do të zhvillohet Struktura e Materies - Masa dhe energjia, format e materies, substancat,elementet kimike, komponimet kimike, pwrzierjet, simbolet, formulat dhe ekuacionet kimike. - Masat atomike dhe molekulare relative, Moli dhe masa molare. Java e dytë: - Sistemi periodik i elementeve kimike, format bashkekohore tw sistemit periodik - Struktura e atomit, radioaktiviteti,berthama e atomit, Rrezet rentgen dhe punimet e Mozlit, pwrberja e atomit dhe izotopet. Java e tretë: - Struktura elektronike e atomit - Sqarimi i struktures elektronike tw atomit tw hidrogjenit nw baze tw teorise kuantike - Struktura e mbwshtjellesit elektronik, Energjia e jonizimit, Numrat kuantik dhe Parimi Java e katërt: - Teoria mekaniko- valore mbi strukturwn e atomit - Hipoteza e DE-Brolit, parimi i Hajzenbergut, Ekuacioni i Schredingerit, format e orbitaleve: s, p, d, f, parimi i plotesimit tw orbitaleve atomike me elektrone. Konfiguracioni elektroniok i atomit dhe struktura e Sistemit Periodik, ndarja e elementeve 3

4 Java e pestë: - Lidhjet kimike dhe struktura e molekulave: - Lidhjet jonike, joni pozitiv dhe energjia e jonizimit, gjysemradiusi jonik, struktura e komponimeve jonike dhe vetit e tyre fizike. - Lidhjet kovalenete, teorit e mekanike kuantike per valencen. - Teoria e lidhjes valente dhe orbitaleve molekulare, vetitw e komponimeve kovalente, llojet e lidhjeve kovalente, lidhja sigma dhe lidhja pi Java e gjashtë: - Llojet e lidhjeve kovalente, lidhjet sigma dhe pi - Hibridizimi i orbitaleve atomike - Molekulat me ciftw elektroniketw lira nw orbitalet sp 3 - Molekulat me orbitale hibride sp 3 d dhe sp 3 d 2, - Molekulat me hibridizimin e orbitaleve atomike sp 2 dhe sp 3 - Rezonanca - Lidhja metalike - Forcat intermolekulare - Lidhja hidrogjenore Java e shtatë: - Komponimet komplekse - Rregullat e emertimit - Ligandwt inotganik dhe organik, monodentat,bidentat dhe polidentat - Lidhjet kimike nw komponime komplekse dhe lloji i hibridizimit tw orbitaleve atomike nw komponime tw ndryshme komplekse Java e tetë: - Termodinamika kimike - Nocionet tw cilat shfrytwzohen nw termodinamikw - Ligji i Hessit - Proceset spontane - Energjia e Gibsit - Reaksionet e bashkuara - Shfrytwzimi i energjisw sw lirw nw organizmat e gjallw Java e nëntë: - Kinetika kimike - Ndikimi i pwrqwndrimit nw shpejtwsinw e reaksionit kimik - Molekulariteti i reaksioneve kimike - Rendi i reaksionit - Ndikimi i temperaturws nw shpejtwsi tw reaksioneve 4

5 kimike - Ndikimi i katalizatorwve nw shpejtwsi tw reaksioneve kimike - Enzimet. - Kinetika e reaksioneve enzimatike Java e dhjetë: - Sistemet Dispersive. - Tretwsirat e vwrteta. - Tretwshmwria e gazeve nw lwngje. - Tretwshmwria e lwngjeve nw lwngje. - Tretwshmwria e substancave tw ngurta nw lwngje. - Vetitw e tretwsirave tw holluarajoelektrolite. - Presioni i avujve mbi tretwsirat e holluara - Rritja e pikws sw vlimit te tretwsirat. - Ulja e temperatures sw ngrirjes sw tretwsirws. - Difuzioni,osmoza dhe presioni osmotik. - Tretwsirat koloidale, Vetitw e koloideve, koagulimi i koloideve, tretwsirat elektrolite. Java e njëmbedhjetë: - Ekujlibri kimik. - Ekujlibri nw sisteme homogjene. - Ndikimi i temperatures dhe pwrqwndrimit nw ekujlibrin e sistemit. - Ekujlibri nw tretwsira ujore. - Jonizimi i ujit dhe vlera e ph-sw. - Vlera e ph-sw nw lwngje trupore dhe rwndwsia e tyre. - Klasifikimii substancave inorganike: Hidruret, oksidet, peroksidet, acidet, bazat, kriprat, komponimet komplekse Java e dymbëdhjetë: - Neutralizimi - Hidroliza. - Puferwt. - Produkti i tretwshmwrisw - Reaksionet oxsido- reduktuese - Elektroliza. - Fotokimia. Java e trembëdhjetë: - Elementet kimike dhe komponimet etyre - Elementet e grupit:ia,iia,iia,iva Java e katërmbëdhjetë: - Elementet kimike dhe komponimet e tyre: - Elementet e grupit tw Va,Via,VIIa - Elementet toksike Java e pesëmbëdhjetë: Prezentimi i punimit seminarik nga studentët Politikat akademike dhe rregullat e mirësjelljes: 5

6 Ardhja e rregullt është e rëndësishme që studentët ti mësojnë sa më mirë konceptet e Kimisw sw pwrgjithshme dhe tw njihen detalishte me vetit e elementeve kimike biogjene dhe atyre toksike si dhe te njihen me vetit e komponimeve tw kwtyre elementeve kimike, ndërsa prania e rregullt nw ligjerata dhe ushtrime studentwve ju lehwtwson nw masw tw madhe pregaditjen e materialit pwr provim sa mw tw sukseswshwm. Derisa percjellja e rregulltw e ligjeratave nga ana e studentwve nukw wshtw detyrim obligativ, prezenca nw ushtrime teorike dhe eksperimentale wshtw obligative. Hyrja në sallë duhet të jetë me kohë. 6