Goeie nuus in die koerant

Transcription

1 2 Goeie nuus in die koerant Luister- en eestyd: n Koerantberig Kyk na die tite en die foto hieronder. Voorspe wat jy dink in die berig gaan gebeur. Soekees Lees nou die koerantberig en soek net die emosies in vet druk. Maak n ys daarvan. Lees dan die hee berig. Taxibestuurder doen goeie daad Boemfontein n Skooseun, Emie Ne (17) van Boemfontein, het die dag voor Kersdag sy beursie veroor. Daar was R750 in die beursie. Emie het die ged verdien toe hy in n winke gewerk het. Emie was baie ongeukkig. Mnr. Danie Marumo, n taxibestuurder, het dié beursie in die badkamer by die Engen-garage gekry. Emie het dit daar vergeet. Danie wou dadeik die ged teruggee. Emie se naam, adres en teefoonnommer was in die beursie. Danie het gebe en gebe, maar Emie-hue was met vakansie. Danie het toe die beursie in Emie-hue se tuin gegooi. Hy het die ged uit die beursie gehaa, want hy was bang iemand stee dit. Danie het toe n briefie met sy eie naam en teefoonnommer in die beursie gesit. Mnr. is die afkorting vir Meneer. Emie Ne angs mnr. Danie Marumo, die taxibestuurder wat sy beursie gevind het. 16

2 Lesreeks 2 Toe Emie-hue op Nuwejaarsdag by die huis kom, het hy die beursie in die tuin gekry. Hy was by oor die beursie, maar hartseer omdat sy ged weg was. Hy was verbaas toe hy die briefie daarin kry. Danie Marumo se naam en teefoonnommer was op die briefie geskryf. Emie het hom dadeik gebe. Hy kon dit nie go nie! Mnr. Marumo het die ged vir hom gebêre. Emie was baie dankbaar en het vir mnr. Marumo n beoning van R200 gegee. Verte vir n maat wat jy in die koerantberig geees het. n Speet jie: Woordeskat Verbind die simboe om by die regte betekenis uit te kom. beursie (waet) ged kry deur daarvoor te werk ged verdien (earn money) die afkorting vir meneer taxibestuurder (taxi driver) ged wat jy kry as jy iets goeds gedoen het vakansie (hoiday) iets waarin jy jou ged sit dankbaar (thankfu, appreciative) die tyd wanneer die skoo gesuit is en n mens nie hoef te werk nie beoning (reward) iemand wat n taxi bestuur Mnr. (Mr) in jou hart by wees oor iets Skryf hierdie woorde en hue betekenisse afabeties in jou persoonike woordeboek. Teken prentjies by. Hier is n voorbeed: Voorbeed: beursie (waet ): iets waarin jy jou ged sit Praat tyd: Geses oor eie ervarings Het jy a ged veroor? Verte hoe dit gebeur het en hoe jy gevoe het. Het jy a ged of n beursie opgete en dit teruggegee? Verte die storie. Dink jy Danie was reg om die ged terug te gee? Sê hoekom. (10 punte) 17

3 Kwartaa 1 Hoe goed verstaan jy die koerantberig? A B C D Beantwoord die vrae in vosinne. 1. Hoe oud was die seun, Emie, toe hy sy beursie veroor het? 2. Hoe het Emie die ged verdien? Kies die KORREKTE antwoord. 1. Wat was Danie Marumo se werk? Hy was n. a) busbestuurder b) winkebestuurder c) taxibestuurder 2. Waar het Danie Marumo die beursie gekry? a) In n winketjie by die Engen-garage b) In n badkamer by die Engen-garage c) In die tuin by Emie se huis Onthou, ae sinne begin met n hoofetter. Vraagsinne eindig met n vraagteken (?). Stesinne eindig met n punt. DRIE antwoorde is KORREK. Watter een pas nie? Hoe het Danie geweet wie se beursie dit was? a) Daar was n naam in die beursie. b) Daar was n adres in die beursie. c) Daar was n beoning in die beursie. d) Daar was n teefoonnommer in die beursie. Pas die woorde in koom B by die woorde in koom A. Koom A Koom B 1. Emie a) Op dié dag veroor Emie sy beursie. 2. Danie b) Skooseun 3. Die dag voor Kersdag c) R Nuwejaarsdag d) R Die ged in die beursie e) Taxibestuurder 6. Die beoning wat Danie kry f) Op dié dag kry Emie sy beursie in die tuin. 18

4 Lesreeks 2 E F Sê of die sinne WAAR of ONWAAR is. Maak die sinne wat ONWAAR is, WAAR. 1. Emie het R750 verdien toe hy in n winke gewerk het. 2. Iemand stee die R750 uit Emie se beursie. 3. Emie was kwaad toe hy sy beursie in die tuin gekry het. 4. Danie het die ged uit die beursie gehaa en vir Emie gebêre. 5. Danie kry R200 as beoning vir sy goeie daad. Kies die regte woord. 1. Emie was (by/hartseer/bang) toe hy die beursie kry. 2. Emie was (by/hartseer/verbaas) omdat sy ged weg was. 3. Emie was (bang/hartseer/verbaas) toe hy die briefie kry. (20 punte) Dink krities Hoe ank was Emie-hue weg van die huis af met vakansie? Daar was R750 in Emie se beursie. Hy het R200 vir Danie gegee. Hoevee ged het Emie nou? Skryf die bedrag in woorde uit. Emie verdien R750 vir een maand se werk. Hoevee ged sou hy gekry het as hy twee maande ank gewerk het? Luister en praat: Rympies Luister na die rympie en sê dit in die kas op. Wat rym met koop? Wat sa jy as koop as jy ged in jou beursie het? Ek gaan inkopies doen met n beursie en n dra-sak. In die beursie is ged vir as wat ek in die dra-sak pak. (Uit: My eerste HAT, Pearson, 2009) beursie As jy die woord inkopies aan die einde van n sin moet afbreek, word die woord só in ettergrepe afgebreek: in - ko- pies. Onthou, ged eindig met n d, maar ons spreek dit soos n t uit. 19

5 Kwartaa 1 Taaspeet jie: n Bokkiesraaise DWARS: 1. Wat was Danie Marumo se werk? 4. Emie Ne het vir Danie R200 as gegee. 6. Emie het sy beursie in n vergeet. 7. Emie en sy gesin was weg met toe Danie hom probeer be het om van die beursie te sê. AF: 1. Waar het Emie sy beursie weer gekry? In die. 2. Gee een woord vir n seun wat skoogaan. 3. Was dit reg of verkeerd dat Danie die ged vir Emie gebêre het? 5. Daar was n briefie met Danie Marumo se naam en teefoonnommer en in die beursie T N B S K B E L N E 5. A D 3. R 7. V K N Sefees Lees enige koerantberig en verdee dan in pare. Verte vir mekaar wat jue geees het en hoe jue oor die berigte voe. Groepwerk: Geses in groepe Bring n koerant kas toe. Sê wat n mens aes daarin kan ees. Maak n ysie van die inigting. Lees jy graag die koerant? Verte die groep daarvan. Luister na mekaar. (Ja, ek ees eke dag... / Nee, ek ees nooit...) 20

6 Lesreeks 2 Lees- en skryftyd: n Kort boodskap Lees die kort briefie wat Danie Marumo vir Emie in sy beursie gesit het hardop vir punte. Wat is die boodskap van hierdie briefie? Kies die regte antwoord. 1. Danie sê vir Emie dat hy n taxibestuurder is. 2. Danie, die taxibestuurder, aat Emie weet dat hy Emie se ged het. Skryf jou eie kort boodskap van 40 tot 60 woorde aan n maat. Onthou, skryf die datum, jou maat se naam aan die begin en jou naam aan die einde. Kyk na die dubbepunt (:) en die aanhaingstekens Taa in konteks ( ) by Emie se direkte woorde. Leer die speing van die woorde (skryftekens). ^ kappie deeteken - koppeteken afkapping (Totaa: 10) aksentteken hê geëet gou-gou foto s óf óf Die speing van die vogende woorde in die sinne is nie korrek nie. Skryf hue oor. Emie sê: Of my ma of my pa sa nou nou fotos neem van die kos wat ons tydens die Kersete geeet het. 21

7 Kwartaa 1 Leestyd: n Brief Lees die brief wat Emie vir Danie geskryf het. Beste Danie Onthou, a die eiename van die mense, die adres en die datum word met hoofetters geskryf. Roosstraat 4 Langenhovenpark Boemfontein Januarie... Ek sa nooit vergeet watter goeie daad jy vir my gedoen het nie. Ek was baie ongeukkig dat ek my beursie en die ged veroor het. Ek was verbaas om die beursie met die briefie in die tuin te kry. Dit was n sim pan wat jy gemaak het. Ek is baie by dat jy die ged vir my gebêre het. Baie dankie, Danie. Ek waardeer dit. Jy is n goeie mens. Vriendeike groete Emie Skryftyd: Jou eie brief Skryf n brief van 80 tot 100 woorde aan n maat om dankie te sê vir iets wat hy of sy vir jou gedoen het. Gebruik die voorbeed op b. 23. Onthou! Jou adres kom regs bo. (Onthou die poskode en datum.) Links skryf jy Beste (jou maat se naam). Links onder skryf jy Groete. Op die aaste reë inks onder skryf jy jou naam. 22

8 Lesreeks 2 Skryf jou adres hier. Skryf jou vriend se naam hier. Paragraaf 1 Beste Poskode Skryf die datum onder die adres. Paragraaf 2 Laat spasies tussen die paragrawe! Skryf jou naam hier. Groete. Nadat jou onderwyser jou brief nagesien het, moet jy a die foute regmaak en die brief netjies oorskryf. Pret met die afabet A B Sê die afabet hardop. Let op jue uitspraak. A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Lees die grappie en sê vir mekaar wat snaaks is. A, B, C, D, E, F G H, I, J, K, L, M, N, O P, Q, R, S, T, U, V WWW DOT XYZ! Wat is verkeerd met die afabet in hierdie grappie? Hoekom, dink jy, het dit gebeur? Rangskik die vogende woorde afabeties: brief, vriend, adres, ged, rekenaar, beursie. 23

9 Kwartaa 1 Pret met taa A Lees die sinne by die prente hardop. Leer om die voornaamwoorde reg te gebruik. Hy het n beursie. Dit is sy beursie. Sy het n beursie. Dit is haar beursie. B C Lees die sinne oor n seun. Skryf dit oor vir n meisie. Emie werk in n winke. Emma werk in n winke. 1. Hy verdien sy ged. Sy verdien haar ged. 2. Hy veroor sy beursie. veroor beursie. 3. Sy hart is seer. hart is seer. 4. Hy kry weer sy ged en kry weer ged en sy beursie terug. Voornaamwoorde is woorde soos hy en sy en word in die pek van name gebruik. beursie terug. Kyk na die vogende sinne. Sê watter soort sinne dit is (soorte sinne). 1. Emie Ne het net voor Kersfees sy beursie veroor. 2. Ai, ek moet my beursie terugkry! 3. Wie het die beursie gekry? Leer die vogende idiome. Ged groei nie op my rug nie. Ek is nie ryk nie. Ged soos bossies. Baie ged. Ged in die water gooi. Ged mors. Onthou: n Stesin begin met n hoofetter en eindig met n punt (.). n Vraagsin begin met n hoofetter en eindig met n vraagteken (?). n Uitroepsin begin met n hoofetter en eindig met n uitroepteken (!) 24

10 Lesreeks 2 D Vu die ontbrekende voorsetses in. Kies uit die bokkie. Voorbeed: Daar is ged Emie se beursie. Antwoord: in 1. Die taxibestuurder, Danie, kry die beursie die badkamer die Engen-garage. 2. Emie-hue is toe weg. Hue is vakansie. 3. Danie haa die ged die beursie en bêre dit. 4. Hy skryf n briefie sy naam en teefoonnommer en sit dit die beursie. 5. Emie-hue kom Nuwejaarsdag weer die huis. 6. Hy vind die beursie die tuin en is baie by. uit in met by in op met in by E F Skryf die woord tussen hakies op die regte pek (hupwerkwoorde). Voorbeed: Emie skryf n brief. (wi) Antwoord: Emie wi n brief skryf. 1. Emie sê vir Danie dankie. (wi) 2. Emie skryf sy adres. (moet) 3. Emie skryf die datum. (kan) 4. Emie skryf Danie se naam. (moet) 5. Emie skryf n mooi brief. (wi) Lees die diaoog. Skryf net die twee sefstandige naamwoorde in die twee sinne wat gesê word neer. Onthou die hupwerkwoord hep die werkwoord. Skryf hom in die pek van die werkwoord, dan skuif die werkwoord na die einde van die sin. Baie dankie vir die goeie daad wat jy vir my gedoen het. Dit was n pesier. 25

11 Kwartaa 1 Luister-, praat- en eestyd: n Gedig Luister eers na die gedig. Lees dit daarna hardop met gevoe. Die koerant Eke oggend koop my pa die koerant. Hy ees dit van hoek tot kant, want hy moet aes weet van die sport en die nuus en as dit seg is, maak dit hom vies. My ma ees graag die koerant. Sy ees dit ook van hoek tot kant, want sy ees oor die weer en oor gedsake eer sy meer. Daar is resepte, advertensies en ander berigte met foto s van pekke en vreemde gesigte. Soek a die rymwoorde en skryf hue neer. 1. koerant 2. nuus 3. weer 4. berigte (4) Hoe goed verstaan jy die gedig? newspaper from beginning to end weather money matters artices unknown faces Onthou! Rymwoorde kink diesefde, soos boek en soek. Dit is n toepassing van kankpatrone. Beantwoord die vrae mondeing. 1. Wie koop die koerant? 2. Kies die korrekte woord tussen hakies. Hoe voe die pa oor die nuus in die koerant? As die nuus seg is, maak dit hom (vies/by). 3. Noem a die dinge wat die ma graag in die koerant ees. (10) (14 punte) 26

12 Lesreeks 2 Skryftyd: n Pakkaat Wees kreatief! Jou hondjie of kat is weg. Maak n pakkaat wat jy by die winkesentrum naby jou kan oppak. Die mense wat dit sien, kan jou hep. Voorbeed: Maak n pakkaat van jou eie troetedier (pet) of enigiets anders (soos n sefoon of beursie) wat weggeraak het. Skenk aandag aan jou ettertipe. Maak die opskrif groot om die aandag te trek. Pak ook n foto in. Gebruik verskiende keurpenne! 27

13 Kwartaa 1 Soekees: Kry inigting in n prentewoordeboek Lees die vrae. Kyk na die badsy uit n prentewoordeboek. Soek die antwoorde vinnig! 1. Die taxibestuurder sit nie agter nie, maar. 2. Wat gebruik n mens saam met n mes om jou kos te eet? 3. As n motor nie stadig ry nie, ry dit. 4. Wat is appes, pere en piesangs? Onthou, woorde in n woordeboek word afabeties gerangskik, dit wi sê, vogens die afabet a, b, c, Wat noem ons n groot voë wat groot eiers ê, maar nie kan vieg nie? 6. Hoevee bene het n dier? vier vinnig vostruis Vier is n syfer (4). n Dier het vier bene. Die taxi ry vinnig, nie stadig nie. n Groot voë met ang bene en n ang nek. n Vostruis het mooi verke maar kan nie vieg nie. voor Die taxibestuurder sit vrugte vurk voor in die taxi. Nie agter nie. Daar is baie soorte vrugte soos appes, pere en piesangs. Dit is gesond om vrugte te eet. Jy gebruik n mes en vurk om te eet. 28

14 Lesreeks 2 Hersiening: Wat ken jy nou? A B C D E F G Lees die sinne. Vu die voornaamwoorde hy, sy of haar in. Ama werk in n winke. Sy verdien haar ged. S spaar eke maand ged. S is by, want ged word meer en meer in die bank! Skryf die woorde in vet druk korrek (speing) en gee ook die korrekte eestekens. 1. Daar is baie get in die seen se beursie. 2. ama se sy spaar eke maant eke send in die bangk. 3. Pa se Daar is baie fotos en nies wat n mens in koerante ees. Skryf die afkortings vouit. Mnr. Marumo kry n R200 beoning. Abert werk in n winke. Hy verdien sy ged. H spaar eke maand ged. H is by, want ged word meer en meer in die bank! Verdee die vogende woorde in ettergrepe. 1. koerant 2. gedsake 3. berigte Gee die antonieme van die woorde in vet druk. 1. n Vostruis is n kein voë. 2. n Taxibestuurder sit atyd agter. Votooi die idioom. Ged soos hê, beteken iemand het baie ged. Vu die voorsetses in. Kies uit die bokkie. in 1. Pa ees die koerant hoek kant. van 2. Wat ees Ma die koerant? tot 3. Sy hou berigte gedsake. (Totaa: 30) 29