TCVN tiªu chuèn viöt nam TCVN 6597:2000 ISO 9645:1990 m häc- o tiõng ån do xe m y hai b nh ph t ra khi chuyón éng - Ph ng ph p kü thuët Acoustics - Measurement of noise emitted by two-wheeled mopeds in motion - Engineering method. Hµ néi 2000
Lêi nãi Çu TCVN 6597:2000 hoµn toµn t ng ng víi tiªu chuèn ISO 9645:1990. TCVN 6597:2000 do ban kü thuët tiªu chuèn TCVN/TC 43 m häc biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuèn - o l êng - ChÊt l îng Ò nghþ, Bé Khoa häc C«ng nghö vµ M«i tr êng ban hµnh. 2
Tiªu chuèn viöt nam TCVN 6597:2000 m häc - o tiõng ån do xe m y hai b nh ph t ra khi chuyón éng - Ph ng ph p kü thuët Acoustics - Measurement of noise emitted by two-wheeled mopeds in motion - Engineering method. 1 Ph¹m vi p dông Tiªu chuèn nµy quy Þnh c c ph ng ph p kü thuët Ó o tiõng ån do c c xe m y hai b nh (nh Þnh nghüa trong TCVN 6211:1996 (ISO 3833:1977): Ph ng tiön giao th«ng êng bé - KiÓu - Thu t ng vµ Þnh nghüa, sau y îc gäi lµ "xe") ph t ra khi chuyón éng. Ph ng ph p nµy nh»m p øng yªu cçu vò týnh n gi n Ó phï hîp víi týnh t i lëp cña c c kõt qu vµ týnh thùc tõ trong c c iòu kiön vën hµnh cña xe. C c quy Þnh kü thuët nh»m t i lëp l¹i c c møc ån ph t ra cïng víi viöc sö dông toµn bé c«ng suêt cã s½n cña éng c èi víi dßng xe cã Æc ióm kh«ng Òu trong giao th«ng «thþ. Chó thých - Ph ng ph p thö nµy ßi hái mét m«i tr êng m thanh mµ chø cã thó ¹t îc trong mét kh«ng gian ngoµi trêi réng lín. Nh ng iòu kiön nh vëy th êng îc sö dông cho: - phðp o Ó c«ng nhën kióu xe; - phðp o trong giai o¹n s n xuêt; - phðp o trong c c tr¹m thö nghiöm îc c quan Nhµ n íc cã thèm quyòn c«ng nhën. CÇn ph i l u ý r»ng viöc kióm tra trªn êng èi víi xe lµ hiõm cã îc mét m«i tr êng m thanh lý t ëng. NÕu c c phðp o ph i tiõn hµnh trªn êng trong m«i tr êng m thanh kh«ng p øng Çy ñ c c yªu cçu nªu trong tiªu chuèn nµy th kõt qu thu îc cã thó sai löch ng kó so víi kõt qu thu îc trong c c iòu kiön quy Þnh. Mét ph ng ph p tèt h n phï hîp víi viöc kióm tra t¹i chç trªn êng èi víi xe l u hµnh sï îc quy Þnh trong mét tiªu chuèn nhµ n íc kh c sau nµy. 2 Tiªu chuèn trých dén - ISO 4164:1978 Ph ng tiön giao th«ng êng bé - Xe m y - Quy t¾c thö éng c - C«ng suêt h u Ých; - ISO 6726:1988 Xe m y vµ m«t«hai b nh - Khèi l îng - Tõ vùng - TCVN 6010:1995 (ISO 7116:1981) Ph ng tiön giao th«ng êng bé - Ph ng ph p o vën tèc lín nhêt cña xe m y; - IEC 651:1979 M y o møc m. 3 Þnh nghüa C c thuët ng sau y sï îc dïng trong tiªu chuèn nµy: 3
3.1 Xe m y trong iòu kiön khèi l îng b n th n: lµ xe m y trong iòu kiön îc Þnh nghüa theo khèi l îng b n th n trong ISO 6726. 3.2 VËn tèc thiõt kõ lín nhêt: lµ vën tèc mµ xe m y kh«ng thó v ît qu, îc o theo quy Þnh cña TCVN 6010:1995 (ISO 7116:1981), vµ do nhµ s n xuêt c«ng bè. 4 Gi i thých kõt qu o KÕt qu thu îc theo ph ng ph p nµy nh gi kh ch quan vò é ån ph t ra trong iòu kiön thö. Tuy nhiªn cçn ph i l u ý r»ng viöc nh gi mét c ch chñ quan tiõng ån cña c c lo¹i xe kh c nhau kh«ng chø n gi n lµ phô thuéc vµo kõt qu o tiõng ån. é kh«ng m b o cña viöc x c Þnh tiõng ån do xe ph t ra o theo quy Þnh cña tiªu chuèn nµy, n»m trong kho ng ± 1 db. 5 Dông cô o 5.1 Dông cô Ó o møc m M y o møc m (hoæc hö thèng o t ng ng) Ýt nhêt ph i tháa m n yªu cçu èi dông cô o lo¹i 1 (cêp chýnh x c 1) theo tiªu chuèn IEC 651. C c phðp o îc tiõn hµnh víi Æc týnh tçn sè "A" vµ Æc týnh thêi gian "F". ViÖc hiöu chuèn m y o møc m ph i îc kióm tra vµ iòu chønh theo h íng dén cña nhµ s n xuêt hoæc b»ng mét nguån m tiªu chuèn (thý dô mét èng thanh p pitst«ng - pistonphone) khi b¾t Çu o vµ îc kióm tra l¹i vµ ghi l¹i khi o xong. Ph i ghi l¹i bêt kú sù sai löch nµo trong b o c o thö xe. NÕu sù sai löch nµy lín h n 1 db trong mét lo¹t o th phðp thö îc coi lµ kh«ng chêp nhën. NÕu sö dông mµn ch¾n giã th ph i dïng lo¹i mµ nhµ s n xuêt quy Þnh Ó phï hîp víi tõng lo¹i micro cô thó. ViÖc sö dông mµn ch¾n giã kh«ng lµm nh h ëng râ röt tíi é chýnh x c cña m y o møc m d íi t c éng cña c c iòu kiön thö nghiöm xung quanh ph i îc nhµ s n xuêt cho biõt ch¾c ch¾n. 5.2 Dông cô o tèc é Tèc é éng c vµ tèc é xe trong giai o¹n ch¹y tiõp cën ph i îc o víi é chýnh x c 3% hoæc tèt h n. 6 M«i tr êng m thanh, iòu kiön khý t îng vµ møc ån nòn 6.1 Þa ióm thö Þa ióm thö ph i b»ng ph¼ng. BÒ mæt thö ph i kh«vµ cã cêu tróc sao cho kh«ng t¹o ra tiõng ån do tiõp xóc lèp xe/ êng qu cao. Þa ióm thö ph i m b o sao cho khi mét nguån tiõng ån nhá t c éng theo mäi h íng îc Æt t¹i ióm O trong h nh 1, cã é sai löch vò møc ån o îc t¹i c c ióm trªn cïng mét b n cçu kh«ng qu ± 1 db. 4
r 2 =50 m C r 1 =10 m 0 C H nh 1 - Þa ióm thö iòu kiön nµy sï tháa m n nõu ¹t îc nh ng yªu cçu sau: a) Trong vßng b n kýnh 50 m týnh tõ ióm gi a cña êng thö kh«ng cã c c vët thó ph n x¹ m thanh lín nh hµng rµo, v ch, cçu hoæc c c tßa nhµ; b) êng thö vµ bò mæt cña Þa ióm thö cã b n kýnh tíi 10 m týnh tõ ióm O cña êng thö ph i gåm cã bª t«ng, nhùa asphan hoæc vët liöu r¾n t ng tù vµ kh«ng cã vët liöu hêp thô nh bôi mþn, cá mäc cao hoæc tro; c) èi víi khu vùc xung quanh vþ trý Æt micro kh«ng îc Ó ch íng ng¹i vët nh h ëng Õn tr êng m thanh vµ kh«ng îc Ó ng êi øng ch¾n gi a micro vµ nguån ån. 6.2 iòu kiön khý t îng Kh«ng îc tiõn hµnh c c phðp o trong iòu kiön thêi tiõt kh«ng thuën lîi. Kh«ng îc thùc hiön c c phðp o nõu cã giã giët. C c phðp o sï îc coi lµ kh«ng chêp nhën nõu îc thùc hiön trong khi vën tèc giã trung b nh ë é cao Æt micro v ît qu 5 m/s. 6.3 Møc ån nòn Møc ån nòn (kó c tiõng ån cña giã) Ýt nhêt ph i thêp h n 10 db so víi tiõng ån do xe thö ph t ra. 7 Quy tr nh o 7.1 C c vþ trý Æt micro Kho ng c ch tõ vþ trý Æt micro Õn êng chuèn CC cña o¹n êng thö ph i lµ 7,5 ± 0,2 m (xem h nh 2). Micro îc Æt ë é cao 1,2 ± 0,1 m so víi bò mæt Þa ióm thö. Trõ c c tr êng hîp quy Þnh kh c cña nhµ s n xuêt, m y o møc m trùc chuèn cña micro trong c c iòu kiön tr êng m thanh tù do (xem IEC 651) ph i n»m ngang vµ vu«ng gãc víi êng thö cña xe ( êng CC). 5
KÝch th íc týnh b»ng mðt B C B Micro 7,5 0 7,5 Micro 10 10 A C A H nh 2 - VÞ trý cña micro Ó o 7.2 Sè lçn o Ph i o Ýt nhêt 3 lçn ë mçi bªn cña xe. 7.3 TÝnh kõt qu o Ph i ghi l¹i møc p suêt m lín nhêt theo Æc týnh tçn sè A vµ Æc týnh thêi gian F îc chø b o trong tõng lçn ch¹y qua trªn o¹n êng thö n»m gi a hai êng AA vµ BB (xem h nh 2). NÕu cã mét Ønh m v ît ra ngoµi Æc týnh mét c ch râ röt víi møc p suêt m chung quan s t îc, th phðp o ã ph i bþ lo¹i. Nh ng kõt qu o îc chêp nhën lµ khi chönh löch gi a nh ng gi trþ lín nhêt vµ nhá nhêt (gi trþ cùc h¹n) cña ba phðp o liªn tiõp nhau îc thùc hiön cïng mét bªn cña xe kh«ng v ît qu 2 db. Ph i týnh trung b nh céng cña c c kõt qu cho mçi bªn cña xe. KÕt qu o ph i lµ gi trþ trung b nh céng cao nhêt trong hai gi trþ trung b nh céng îc lµm trßn. 7.4 T nh tr¹ng cña xe Xe ph i trong t nh tr¹ng khèi l îng b n th n. Khèi l îng toµn bé cña ng êi l i, dông cô vµ nõu cçn thiõt gåm c vët d»n ph i ë trong kho ng 70 kg Õn 80 kg. Lèp xe ph i lµ lo¹i lèp th«ng th êng phï hîp víi quy Þnh cña nhµ s n xuêt vµ ph i îc b m tíi p suêt theo quy Þnh cña nhµ s n xuêt èi víi xe trong tr¹ng th i thö cña nã. Tr íc khi b¾t Çu c c phðp o, éng c ph i îc a vò tr¹ng th i nhiöt é lµm viöc vµ sù iòu chønh b nh th êng cña nã. éng c ph i îc cung cêp lo¹i nhiªn liöu, nõn nh löa, bé chõ hßa khý theo quy Þnh cña nhµ s n xuêt. 6
8 iòu kiön vën hµnh 8.1 Xe cã tèc é thiõt kõ lín nhêt kh«ng qu 30 km/h 8.1.1 iòu kiön chung Xe ph i ch¹y tiõp cën Õn êng th¼ng AA sao cho c c b nh xe cµng s t víi êng CC cµng tèt, nh quy Þnh t¹i 8.1.2.1 Õn 8.1.2.3. Xe ph i tiõp cën êng th¼ng AA vµ ch¹y îc hõt kho ng c ch AA - BB ë mét vën tèc kh«ng thay æi vµ b»ng vën tèc thiõt kõ lín nhêt cña nã. 8.1.2 iòu kiön Æc biöt 8.1.2.1 Xe kh«ng cã hép sè hoæc cã bé truyòn éng biõn æi tù éng kh«ng cã bé chän chõ é Kh«ng cã yªu cçu Æc biöt. 8.1.2.2 Xe cã bé truyòn éng cã bé chän chõ é Ph i sö dông vþ trý cña bé chän chõ é theo h íng dén cña nhµ s n xuêt Ó ¹t îc vën tèc thiõt kõ lín nhêt. 8.1.2.3 Xe kh«ng cã hép sè tù éng Ph i sö dông sè truyòn cao nhêt 8.2 Xe cã tèc é thiõt kõ lín nhêt lín h n 30 km/h 8.2.1 iòu kiön chung Xe ph i ch¹y tiõp cën Õn êng th¼ng AA sao cho c c b nh xe cµng s t víi êng CC cµng tèt, nh quy Þnh trong 8.2.2.1 Õn 8.2.2.3. Xe ph i ch¹y tiõp cën Õn êng th¼ng AA ë tèc é kh«ng æi b»ng 30 km/h. Khi Çu xe võa tíi êng th¼ng AA ph i më hõt b ím ga cµng nhanh cµng tèt vµ gi nã ë vþ trý ã cho Õn khi u«i xe võa qua êng BB; b ím ga ph i îc ãng cµng nhanh cµng tèt. 8.2.2 iòu kiön Æc biöt 8.2.2.1 Xe kh«ng cã hép sè hoæc cã bé truyòn éng biõn æi tù éng kh«ng cã bé chän chõ é Kh«ng cã yªu cçu Æc biöt. 8.2.2.2 Xe cã bé truyòn éng tù éng cã bé chän chõ é Ph i sö dông vþ trý cña bé chän chõ é theo h íng dén cña nhµ s n xuêt Ó ¹t îc vën tèc nhquy Þnh trong 8.2.1. 8.2.2.3 Xe kh«ng cã hép sè tù éng Ph i chän sè truyòn cao nhêt Ó xe i qua êng th¼ng AA víi tèc é éng c kh«ng nhá h n 1/2 tèc é éng c n mµ t¹i ã éng c sinh ra c«ng suêt h u Ých lín nhêt cña nã, îc x c Þnh theo ISO 4164. 9 B o c o thö nghiöm B o c o thö nghiöm ph i gåm nh ng th«ng tin sau y: a) TrÝch dén tiªu chuèn nµy; b) C c chi tiõt vò Þa ióm thö, mæt b»ng Þa ióm thö vµ c c iòu kiön khý t îng; 7
c) ThiÕt bþ o (gåm c mµn ch¾n giã nõu cã), vµ c c gi trþ hiöu chuèn thu îc tr íc vµ sau khi o; d) Møc p suêt m Æc týnh tçn sè A cña tiõng ån nòn; e) Sè khung, sè éng c vµ sè bé truyòn éng cña xe; f) VËn tèc thiõt kõ lín nhêt cña xe; g) Tèc é éng c, n mµ t¹i ã éng c sinh ra c«ng suêt h u Ých lín nhêt cña nã, îc x c Þnh theo ISO 4164; h) Sè truyòn hoæc vþ trý cña bé chän chõ é îc dïng trong khi thö; i) VËn tèc xe vµ tèc é éng c t¹i êng th¼ng AA; j) Sè l îng c c phðp o vµ c c møc p suêt m Æc týnh tçn sè A, týnh theo dexiben; k) KÕt qu thö. 8