mét sè Þnh h íng chñ yõu trong quy ho¹ch tæng thó ph t trión kinh tõ - x héi vïng ång b»ng s«ng Cöu Long Hµ Néi, th ng 7 n m 2009
I. Kh i qu t vò tiòm n ng, thõ m¹nh vµ h¹n chõ, khã kh n cña vïng
1. TiÒm n ng vµ thõ m¹nh cña vïng (1) Vïng ång b»ng s«ng Cöu Long cã vþ trý Þa kinh tõ quan träng, thuën lîi cho ph t trión kinh tõ- x héi vµ giao th ng víi khu vùc Vïng ång b»ng s«ng Cöu Long n»m ë cùc Nam cña ViÖt Nam, tiõp gi p víi Campuchia, vþnh Th i Lan. Vïng cã h n 700 km bê bión, h n 400 km biªn giíi trªn bé, cã vïng bión víi c c n íc ASEAN, víi h n 100 hßn o (cã 3 huyön o vµ 40 o cã d n c ); cã iòu kiön thuën lîi ph t trión giao l u th ng m¹i vµ du lþch víi khu vùc. ång b»ng s«ng Cöu Long tiõp gi p víi mét thþ tr êng lín lµ vïng «ng Nam Bé.
1. TiÒm n ng vµ thõ m¹nh cña vïng (2) Vïng ång b»ng s«ng Cöu Long cã tiòm n ng, thõ m¹nh vò ph t trión n«ng nghiöp vµ thuû h i s n lín nhêt c n íc Lµ mét trong nh ng ång b»ng ch u thæ réng vµ ph nhiªu ë «ng Nam vµ thõ giíi, lµ vïng s n xuêt l ng thùc, nu«i trång vµ nh b¾t thuû h i s n vµ vïng c y n tr i nhiöt íi lín. BSCL cã trªn 17 triöu d n, ãng gãp kho ng 18% GDP, trªn 36% gi trþ SXNN, gçn 10% gi trþ SXCN, trªn 50% s n l îng thuû s n vµ gçn 70% s n l îng tr i c y c n íc. ãng gãp trªn 90% s n l îng g¹o xuêt khèu vµ trªn 60% s n l îng thuû h i s n xuêt khèu cña c n íc.
1. TiÒm n ng vµ thõ m¹nh cña vïng (3) Vïng cã mét sè tµi nguyªn kho ng s n vµ tµi nguyªn nh n v n, du lþch phôc vô ph t trión kinh tõ - x héi Vïng ång b»ng s«ng Cöu Long cã mét sè tµi nguyªn kho ng s n, bao gåm: dçu khý t¹i bó trçm tých Cöu Long, Nam C«n S n vµ Thæ Chu - M Lai; v«i ë khu vùc Hµ Tiªn, Kiªn L ng (Kiªn Giang); Andezit, granit t¹i - An Giang. Tµi nguyªn du lþch s«ng n íc vµ bión, o: HÖ thèng s«ng r¹ch ch»ng chþt; c c v ên c y n tr i quy m«lín; c c khu b o tån thiªn nhiªn, v ên quèc gia; cã o Phó Quèc víi nhiòu b i bión Ñp. ång b»ng s«ng Cöu Long lµ n i héi tô, giao thoa cña bèn dßng v n ho cña bèn d n téc ViÖt, Hoa, Kh me, Ch m... Cã nhiòu di tých lþch sö v n hãa, c ch m¹ng.
1. TiÒm n ng vµ thõ m¹nh cña vïng (4) Nh n d n ång b»ng s«ng Cöu Long th«ng minh s ng t¹o, cã kinh nghiöm trong s n xuêt hµng hãa Cã kh n ng thých øng nhanh nh¹y víi thay æi cña iòu kiön s n xuêt vµ thþ tr êng trong thêi ¹i khoa häc - c«ng nghö tiªn tiõn vµ héi nhëp kinh tõ quèc tõ s u réng.
2. C c h¹n chõ, khã kh n chñ yõu cña vïng (1) Vïng th êng xuyªn bþ nh h ëng cña lò lôt, nòn Êt yõu, suêt Çu t x y dùng cao. Þa h nh cña vïng bþ chia c¾t bëi hö thèng s«ng r¹ch ch»ng chþt, ph i x y dùng nhiòu cçu èi víi giao th«ng êng bé. Vïng ång b»ng s«ng Cöu Long cã kho ng 300.000 ha lµ vïng nh h ëng dßng ch y lò lµ chýnh; kho ng 1,6 triöu ha vïng nh h ëng phèi hîp lò - triòu.
2. C c h¹n chõ, khã kh n chñ yõu cña vïng (2) ChÊt l îng nguån nh n lùc, mæt b»ng d n trý cña vïng thêp h n nhiòu møc b nh qu n c n íc. C c chø tiªu b nh qu n trªn 1.000 d n vò sè trî em häc méu gi o; häc sinh phæ th«ng, trung häc chuyªn nghiöp, sinh viªn ¹i häc vµ cao ¼ng; tû lö lao éng îc µo t¹o nghò Òu thêp h n so víi c c vïng kh c, kó c Trung du miòn nói B¾c Bé vµ T y Nguyªn.
2. C c h¹n chõ, khã kh n chñ yõu cña vïng (3) HÖ thèng kõt cêu h¹ tçng kinh tõ, x héi ch a p øng îc yªu cçu ph t trión HÖ thèng kõt cêu h¹ tçng cña vïng vén cßn h¹n chõ, nhêt lµ m¹ng l íi giao th«ng, hö thèng thuû lîi, c së tr êng líp, y tõ. VÒ giao th«ng: tr íc y chø cã QL 1A - con êng éc ¹o, qu t i. HÖ thèng giao th«ng thuû, c ng bión, c ng s«ng... chëm îc Çu t n ng cêp; hµng hãa xuêt khèu chñ yõu qua c c c ng ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ vïng «ng Nam Bé. S n bay CÇn Th - trung t m cña toµn vïng míi îc a vµo sö dông.
2. C c h¹n chõ, khã kh n chñ yõu cña vïng (4) T ng tr ëng kinh tõ ch a æn Þnh, v ng ch¾c, ch a t ng xøng víi tiòm n ng cña vïng, tû träng n«ng nghiöp vén cßn kh cao trong c cêu kinh tõ Kinh tõ cña vïng chñ yõu vén ph t trión theo chiòu réng, dùa vµo khai th c c c tiòm n ng s½n cã. ViÖc p dông c c tiõn bé khoa häc vµ c«ng nghö vµo s n xuêt cßn chëm, chêt l îng, hiöu qu vµ kh n ng c¹nh tranh cña s n phèm cßn thêp. C cêu lao éng chuyón dþch chëm, tû lö lao éng trong khu vùc n«ng l m thuû s n vén cßn cao, chiõm kho ng 56% trong tæng sè lao éng.
2. C c h¹n chõ, khã kh n chñ yõu cña vïng (5) M«i tr êng sinh th i xuèng cêp nhiôm m«i truêng v l¹m dông ho chêt trong n«ng nghiöp, nu«i trång thñy s n ViÖc thu gom, xö lý chêt th i ë c c «thþ, c c khu c«ng nghiöp vµ c c côm ióm d n c v ît lò ch a îc m b o. X m nhëp mæn vµ nh h ëng cña biõn æi khý hëu toµn cçu.
II. Môc tiªu vµ nh ng u tiªn chýnh trong Þnh h íng ph t trión vïng ång b»ng s«ng cöu long
1. Môc tiªu tæng qu t Nhanh chãng x y dùng vïng ång b»ng s«ng Cöu Long trë thµnh vïng träng ióm ph t trión kinh tõ cña c n íc víi tèc é t ng tr ëng kinh tõ cao, c c mæt v n ho, x héi tiõn kþp mæt b»ng chung cña c n íc; lµ Þa bµn cçu nèi Ó chñ éng héi nhëp, giao th ng, hîp t c kinh tõ cã hiöu qu víi c c n íc trong khu vùc.
2. C c ngµnh, lünh vùc u tiªn trong ph t trión vïng ång b»ng s«ng Cöu Long (1) Çu t x y dùng m¹ng l íi c c tuyõn trôc giao th«ng hiön ¹i bao gåm: Hoµn thµnh 5 trôc däc chýnh nèi ång b»ng s«ng Cöu Long víi «ng Nam Bé, gåm quèc lé 1A, êng cao tèc Thµnh phè Hå ChÝ Minh - CÇn Th - Cµ Mau, tuyõn N2, tuyõn N1 vµ tuyõn ven bión (quèc lé 50 + quèc lé 60). Hai trôc ngang cao tèc néi vïng: Sãc Tr ng - CÇn Th - Ch u èc, Hµ Tiªn - R¹ch Gi - B¹c Liªu (sau n m 2020). X y dùng luång tçu míi vµo s«ng HËu qua kªnh Quan Ch nh Bè g¾n víi viöc më réng n ng cêp côm c ng CÇn Th - C i Cui trë thµnh côm c ng Çu mèi cña vïng. Hoµn thµnh x y dùng s n bay D ng T (Phó Quèc), më réng s n bay quèc tõ Trµ Nãc (CÇn Th ).
2. C c ngµnh, lünh vùc u tiªn trong ph t trión vïng ång b»ng s«ng Cöu Long (2) N ng cêp, hoµn thiön m¹ng l íi thuû lîi, u tiªn c c c«ng tr nh thñy lîi phôc vô nu«i trång thñy s n, khu vùc trång c y n tr i quy m«lín. Tõng b íc nghiªn cøu x y dùng c c Ëp ven cöa s«ng Ó gi n íc ngät, ng n x m nhëp mæn. (3) Ph t trión nhanh gi o dôc, µo t¹o, d¹y nghò, n ng cao chêt l îng nguån nh n lùc cña vïng Ó p øng yªu cçu cña giai o¹n ph t trión míi.
2. C c ngµnh, lünh vùc u tiªn trong ph t trión vïng ång b»ng s«ng Cöu Long (4) Èy m¹nh ph t trión khoa häc - c«ng nghö, a nhanh c c tiõn bé kü thuët vµo s n xuêt, nhêt lµ trong c c lünh vùc thñy s n vµ n«ng nghiöp. Ph t trión vµ øng dông c«ng nghö sinh häc, c«ng nghö sau thu ho¹ch X y dùng vïng lóa chêt l îng cao, c c lo¹i lóa th m Nu«i trång thñy s n Vïng c y n qu
3. H nh thµnh c c l nh thæ träng ióm ( u tiªn ph t trión) (1) H nh thµnh vïng kinh tõ träng ióm vïng ång b»ng s«ng Cöu Long Vïng KTT vïng ång b»ng s«ng Cöu Long gåm 4 tønh, thµnh phè (CÇn Th, An Giang, Kiªn Giang, Cµ Mau); Vïng KTT tiõp tôc lµ trung t m lín vò s n xuêt lóa g¹o, nu«i trång, nh b¾t vµ chõ biõn thñy s n; ãng vai trß quan träng trong chuyón giao c«ng nghö sinh häc, cung cêp gièng, c c dþch vô kü thuët, chõ biõn vµ xuêt khèu c c s n phèm n«ng nghiöp cho c vïng ång b»ng s«ng Cöu Long.
3. H nh thµnh c c l nh thæ träng ióm ( u tiªn ph t trión) Vïng KTT lµ trung t m n ng l îng lín víi ba trung t m iön lùc M«n, Cµ Mau, Kiªn L ng víi tæng c«ng suêt kho ng 9.000 MW vµ cung cêp khý èt tõ c c má khý T y Nam. Ngoµi ra, t¹i c c tønh ngoµi vïng KTT, dù kiõn x y dùng c c trung t m iön lùc t¹i Trµ Vinh, Sãc Tr ng, HËu Giang; c«ng suêt mçi Trung t m iön lùc 4.400 MW. Dù kiõn x y dùng nhµ m y läc dçu t¹i CÇn Th, ph t trión c khý ãng tµu, c«ng nghö th«ng tin, c«ng nghiöp chõ biõn n«ng thñy s n, c«ng nghiöp s n xuêt vët liöu x y dùng...
3. H nh thµnh c c l nh thæ träng ióm ( u tiªn ph t trión) (2) X y dùng thµnh phè CÇn Th thùc sù trë thµnh «thþ trung t m vïng, i Çu trong sù nghiöp c«ng nghiöp ho, hiön ¹i ho a quy m«d n sè cña thµnh phè lªn 2 triöu d n; Lµ trung t m dþch vô (gi o dôc - µo t¹o, y tõ, khoa häc - c«ng nghö, th ng m¹i...); Trung t m du lþch lín cña vïng vµ c n íc.
3. H nh thµnh c c l nh thæ träng ióm ( u tiªn ph t trión) (3) Tõng b íc x y dùng Phó Quèc trë thµnh trung t m du lþch sinh th i chêt l îng cao, trung t m giao th ng lín cña vïng, c n íc vµ khu vùc. HiÖn nay Phó Quèc ang îc nghiªn cøu trë thµnh n vþ hµnh chýnh Æc biöt trùc thuéc Trung ng, cã c c c chõ, chýnh s ch u i Æc biöt Ó thu hót Çu t. TËp trung x y dùng d i ven bión (hµnh lang ven bión phýa Nam) tõ Cµ Mau Õn Hµ Tiªn trë thµnh vïng l nh thæ éng lùc míi cña vïng vµ c n íc.
(4) Ph t trión c c khu kinh tõ 3. H nh thµnh c c l nh thæ träng ióm ( u tiªn ph t trión) C c KKT ven bión: khu kinh tõ Þnh An (Trµ Vinh), khu kinh tõ N m C n (Cµ Mau), KKT t¹i Sãc Tr ng ( ang xin chñ tr ng cña ChÝnh phñ); C c khu kinh tõ cöa khèu: Long An, ång Th p, TÞnh Biªn, Hµ Tiªn.
III. Nh ng u tiªn cho ph t trión kinh tõ - x héi vïng ång b»ng s«ng Cöu Long dô bþ nh h ëng bëi t c éng cña th îng/h¹ l u
1. C c ngµnh, lünh vùc u tiªn ph t trión dô bþ t c éng M¹ng l íi giao th«ng ven bión Luång tµu vµ hö thèng c ng bión HÖ thèng thñy lîi N«ng nghiöp vµ nu«i trång thñy s n
2. C c l nh thæ u tiªn ph t trión dô bþ t c éng Vïng kinh tõ träng ióm vïng ång b»ng s«ng Cöu Long: cã 2 tønh ven bión, 2 tønh/thµnh phè ven s«ng HËu; hçu hõt c c trung t m n ng l îng, c khý ãng tµu, läc dçu... Òu n»m ven bión, däc theo s«ng HËu. CÇn Th vµ c c «thþ lín Òu n»m ven bión vµ c c s«ng lín. D i ven bión (hµnh lang ven bión phýa Nam) tõ Cµ Mau Õn Hµ Tiªn vµ liªn kõt víi Phó Quèc. C c khu kinh tõ: Ba khu kinh tõ Òu n»m ven bión.