eleqtronuli demokratiis politikis efeqturobis amarleba da sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis gamoyeneba damxmare saxelmzrvanelo

Transcription

1 eleqtronuli demokratiis politikis efeqturobis amarleba da sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis gamoyeneba damxmare saxelmzrvanelo Tbilisi, 2011

2 publikacia momzadda qalta sainformacio centris mier fond Kvinna till Kvinna-s finansuri mxardawerit. gamocemis xelmzrvaneli: elene rusecki avtorebi: elene rusecki aleqsandra delemencuki Tamar gogolaze redaqtori: Tamar gogolaze dizaini: Tiko xarsilaze dizaini da dakabadoneba giorgi davtiani foto: qalta sainformacio centri megi bibiluri viqtor maxataze nata kereselize gaweuli konsultaciisa da SeniSvnebisaTvis avtorebi madlobas uxdian samartlebriv konsultants anano cincabazes ISBN qalta sainformacio centris gamomcemloba misamarti: Tbilisi, 0102, winamzrvrisvilis q. N40; telefoni: (995 32) ; faqsi: (995 32) el-fosta: office@ginsc.net gamocemis eleqtronuli versia SegiZliaT ixilot veb-gverdebze:

3 sarcevi / C O N T E N T S winasityvaoba Sesavali saxelmzrvanelos miznebi da amocanebi ZiriTadi miznebi da amocanebi informaciis xelmisawvdomoba specialuri amocanebi rogor gamoviyenot saxelmzrvanelo sakitxebi, romelic ganixileba yvela modulsi sazogadoebrivi da zogadsaganmanatleblo urtiertkavsiri moduli I sainformacio sazogadoebis koncefcia da problemebi ICT-is sagani da saboloo miznebi informaciuli sazogadoebis modelis ganvitareba rasi mdgomareobs informaciuli sazogadoebis arsi?,,meore da mesame buneba TemasTan dakavsirebuli terminebi msoflio samiti informaciul sazogadoebaze cifruli revolucia,,cifruli dayofa msoflio samiti: globaluri diskusiis aucilebloba informaciul sazogadoebaze msoflio samitis istoria da warmosoba pekinidan msoflio samitamde informaciul sazogadoebaze moduli II saertasoriso organizaciebi da iniciativebi Sinaarsi da ZiriTadi amocanebi informaciuli sazogadoebis monawileni xelisufleba kerzo seqtori samoqalaqo sazogadoeba gaero sxva saertasoriso organizaciebi eqspertta specialuri jgufi cifrul SesaZleblobebze cifruli da genderuli dayofa situacia centralur da armosavlet evropasi genderuli Tanasworoba aqtualuria Tu ara isev cifruli dayofa? rogor,,ganvsazrvrot xelmisawvdomoba 35 moduli III eleqtronuli demokratia eleqtronuli demokratia (el-demokratia) el-demokratiis formebi da sasualeba el-demokratiis praqtikuli sakitxebi moqalaqeta roli el-demokratiasi interneti, rogorc politikuri Suamavali adgilobriv demokratiul gaertianebata eleqtronuli mxardawera Rirebuleba da nakli Rirebuleba 3

4 nakli Ria eleqtronuli demokratiuli sazogadoeba el-mtavrobis funqcionirebis modeli el-mtavroba, romelic ar aris dakavsirebuli internettan el-mtavrobis potenciuri Rirseba da riski riskebi gansakutrebuli metvalyureoba danakargebi xelmiuwvdomloba gamwvirvalobisa da angarisvaldebulebis mcdari grznoba upiratesoba demokratizacia sargebeli garemosatvis sicqare, efeqturoba da moxerxebuloba sazogadoebrivi mxardawera el-mtavrobis specifikuri teqnologiebi el-mtavrobis portalebi da platformebi gaeros mier SemuSavebuli el-mtavrobaze gadasvlis mzaobis macvenebeli moduli IV erovnuli strategia da samoqmedo gegma sainformaciosakomunikacio teqnologiebze Sinaarsi da amocanebi amjamad arsebuli ICT-is infrastruqtura internetis ganvitareba ICT gamoyenebis tendencia ICT gavrcelebis macvenebeli adre arsebuli da amjamindeli ICT strategia da codnis gadacemis SesaZleblobebi moduli V sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis gamoyeneba programuli uzrunvelyofa cifruli solidaroba portali samoqalaqo sazogadoebrivi organizaciebi sainformacio Sesvla eleqtronuli biuleteni mimrebta sia samoqalaqo sazogadoebrivi organizaciebi momxmarebelta sazogadoebis Seqmna momxmarebeltan urtiertoba TanamSromelTa personificireba onalain diskusiebi eleqtronuli biuleteni mimrebta sia sazogadoebis wvlili Cvens saqmianobasi abreviatura gamoyenebuli literatura

5 wi na sity va o ba pa tiv ce mu lo mkitx ve lo, dres, Ta na med ro ve sam ya ro Si, kom pi u te ri, in ter ne ti, mo bi lu ri sa te le fo no kav Si ri, te le da vi deo ko mu ni ka cia Zal zed aq tu a- lu ria. Tumca, sa zo ga do e bis mxolod mcire nawilma icis, rom am yo ve li ves sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bi hqvia. es swo red is sfe roa, ro mel sac qa lis T vis ara sa sur velad miicneven da fiq ro ben, rom qa li ise ver da e uf le ba mas, ro gorc ma ma ka ci. amav d ro u lad, Tu ki sa kitxs Cav ur r mav de bit, na Te lia, rom Ta na med ro ve cxov re ba Se uz le be lia am teq no lo gi e bis ga moye ne bis ga re Se. qa li am sam ya ros na wi lia da Tu mas mi e ce ma sa Sua le ba, uda voa, is ise ve war ma te bit ga mo i ye nebs am teq no lo gi ebs, ro gorc ma ma ka ci. Ta na med ro ve kvle ve bi da sta tis ti ka gvic ve nebs ram de nad da balia sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb Tan qa le bi sa da go go ne bis xel mi saw v do mo ba. ri Tia es gan pi ro be bu li? amas sxvadas x va mi ze zi da ax s na aqvs. erti ki cxadia, prob le ma ar se bobs da sawiroa am problemis mosagvareblad garkveuli zomebis mireba, ra Ta amar l des sa infor ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb Tan qa le bi sa da gogo nebi sat vis xel mi saw v do mo ba. ele ne ru sec ki 5

6 Se sa va li sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bi (ICT) es aris teq no lo gi e bi, rom lis dax ma re bi Tac xor ci el de ba in for ma ci is da mu Sa ve ba, gag zav na da kav Si ri eleq t ro nu li gzit. ICT gu lis x mobs Zve li da axa li teq no lo gi e bis mtel speqtrs, ro go ri caa: ra dio, te le vi zia, kom pi u te ri da in ter ne ti, sta ci o na lu ri da mo bi lu ri te le fo ni, faq si, prin te ri, ska ne ri, ase ve, ma sob ri vi infor ma ci is bew du ri sa Su a le be bi. ICT aris sa Su a le ba, rom lis dax ma re bi Tac xel mok led mcxov reb qa leb sa da ma ma ka cebs Se saz leb lo ba aqvt mo na wi le o ba mi i Ron qvey nis eko no mi kur da sa mo qa la qo cxov re ba Si da Ta vi da ar wi on si Ra ri bes. ICT flobs udi des po ten ci als da sof lad mcxov reb adami a nebs Se saz leb lo bas azlevs mi i Ron ga nat le ba, mo i Zi on sam sa xu ri, hqon det xel mi saw v do mo ba ba zar Tan, ase ve mi i Ron eko no mi ku ri saq mi a no bi sa da po li ti kur pro ce seb Si mo na wi le o bi sat vis auci le be li in for ma cia. Tum ca, xsi rad, sa zo ga do e bis Ra ri bi fe na, ume te sad ki qa le bi, ver sargeb lo ben sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bit, gan sa kut re bit yo vel dri ur cxov re ba Si. Zi ri Ta dad es xde ba sof lad nak leb gan vi Ta re bu li in f ras t ruq tu ri sa da sa in for ma cio-sa ko muni ka cio teq no lo gi e bis pun q t Ta arar se bo bis ga mo. ar se bobs er Ti faq to ri, ro me lic gan mar tavs ICT is xel mi saw v do mo bis SezRud vas es aris in f ra an in fo struq tu ra. ne bis mi er gan vi Ta re bad qve ya na Si,,in f ra an,,in fo struq tu re bi koncen t ri re bu lia xe li suf le bi sat vis stra te gi u lad mnis v ne lo va ni saq mi a ni cen t re bis ax los, samrew ve lo ra i o neb sa da po li ti ku ri Stab-bi neb Si. am g var si tu a ci eb Si auci le be lia ga tar des ise Ti po li ti ka, ro me lic qal Ta sa in for ma cio-sako mu ni ka cio teq no lo gi eb Tan xel mi saw v do mo bis da mab r ko le bel mnis v ne lo van xar vezs ga mo as worebs. ICT-Tan Ta na ba ri xel mi saw v do mo bi sa da ga mo ye ne bi sat vis re ko men di re bu lia mra val m x ri vi mid go ma. sa qar T ve los ko mu ni ka ci e bis erov nul ma ko mi si am da sxva sa xel m wi fo struq tu reb ma gan vi Ta re bis prog ra mis Se mu Sa ve bi sas un da ga it va lis wi non Sem de gi: 1. gen de ru li sa Wi ro e be bi ICT-is po li ti ki sa da prog ra me bis Se mu Sa ve bi sa da re a li ze bi sas; 2. eris gan vi Ta re bi sat vis ICT-is sa Wi ro e ba da mis mi mart cno bi e re bis amar le bis xel Sewyo ba: da in te re se bul ma mxa re eb ma or ga ni ze ba un da ga u wi on se mi na reb sa da sa mu Sao Sex ved rebs, rome lic xels Se uwyobs mo sax le o bas uket ga ac no bi e ros gan vi Ta re bi sat vis ICT-is sa Wi ro e ba; 3. sof li sa da cen t ri dan da So re bu li ra i o ne bis gan vi Ta re bi sat vis axa li pro eq te bis mxar da- We ra; ICT - is in f ras t ruq tu ris swra fad gan vi Ta re bi sat vis sa te le ko mu ni ka cio or ga ni za cieb Tan Ta nam S rom lo ba, bi u rok ra ti u li pro ce du re bis ga mar ti ve ba; 4. ICT-is po li ti ka sa da prog ra meb Si Se fa se bi sa da mo ni to rin gis sis te mis da ner g va gen de ruli da sa mar T leb ri vi prin ci pit; 5. mo sax le o bis sa Wi ro e be bis dak ma yo fi le bis xel Se sawyo bad be ne fi ci a re bi sa da mom sa xu re bis zus ti gan sazr v ra; 6. qvey nis sa te le ko mu ni ka cio in f ras t ruq tu ris de cen t ra li za ci is xel Sewyo ba. 6 Tum ca, yve la ze mot Ca mot v li li ar Ses rul de ba, Tu qa lebs ar eq ne bat Se saz leb lo ba mi i Ron auci le be li cod na da unar-cve ve bi ICT-is ga mo sa ye neb lad. uk ve eqvs wel ze me tia qal Ta sa in for macio cen t ri mu Sa obs, ra Ta qa lebs uf ro far Tod mi uw v de bo det xe li sainformacio-sakomunikacio teqnologiebze (ICT) ata rebs kvle vebs, or ga ni ze bas uwevs tre nin gebs, ewe va konsultaciebs. am sa xel m ZR va ne lo Si Tav moy ri lia sxva das x va wleb Si tre nin ge bis Se de gad dag ro vi li ga mocdi le ba, rac mom x ma re bels Se saz leb lo bas az levs mi mar Tos swav le bis sxva das x va me Tods, ra Ta ga a far To vos qa le bis in for ma ci as Tan xel mi saw v do mo ba, e.i. xe li Se uwyos mat gan vi Ta re bas.

7 7

8 sa xel m ZR va ne los miz ne bi da amo ca ne bi Zi ri Ta di miz ne bi da amo ca ne bi sainformacio - sakomunikacio teqnologiebi (ICT) iz le va gan cal ke ve bu li baz ris Seq m nis SesaZ leb lo bas, ro me lic ar mo itxovs did ka pi tal da ban de bas da qa lebs Se uz li at da mo u ki deb lad Seq m nan an Ca er Ton biz nes Si. ICT-is sfe ro Si qa lebs Se uz li at sxva das x va pro fe si o na lu ri do nis mom sa xu re bis Se Ta va ze ba. in for ma ci is xel mi saw v do mo ba sainformacio - sakomunikacio teqnologiebis (ICT) dax ma re bit qa lebs aqvt swav le bis, in forma ci is mi Re bi sa da, ase ve, sxva das x va ser vis Tan xel mi saw v do mo bis uf ro far To Se saz leb lo ba. ma ga li Tad, mat Se iz le ba mi i Ron in for ma cia mo sav lis sa baz ro fa se bis, pro fe si u li zrdis Se sazleb lo bis, sa ku Ta ri da oja xis wev r Ta jan m r Te lo bis dac vis Se sa xeb. ase ve mi i Ron auci le be li in for ma cia cxov re bis ga um jo be se bis miz nit. sxva prog re sul pro ce seb Tan er Tad ICT az levs qa lebs Se saz leb lo bas ga mo xa ton saku Ta ri az ri TavianTi viw ro ga re moc vis mir ma, urtiertoba daamyaron sxva qvey nis qa leb Tan da uf ro efeq turad ga mo vid nen mtav ro ba Ta pa su xis m geb lo bi sa da gam W vir va lo bis amar le bi sat vis, uf ro far To eko no mi ku ri Se saz leb lo be bis, Ta nas wo ro bis, ka no ni e ri in te re se bi sa da uf le be bis dacvi sa da ari a re bi sat vis. Tu ga vit va lis wi nebt ICT-is gan vi Ta re bis yve la ze mo T ar nis nul gen de rul mem k vid re o bas, na- Te li gax de ba, rom mas Se uz li at mnis v ne lov nad ga zar dos yve la asa kis qal Ta mo na wi le o bis SesaZ leb lo ba gan vi Ta re bis pro ces Si. ICT-is uax les ma mir we veb ma Se saz loa ga a far To vos tra di ci u li da ise Ti teq no lo gi e bis ga moye ne ba, ro me lic ar mo itxovs spe ci a lur cod nas, ma ga li Tad, ra dio da te le vi zia, ro me lic jer ki dev Zi ri Ta di sa ko mu ni ka cio ar xia far To audi to ri i sat vis. Se iz le ba es mox des pod kas te bis 1 mes ve o bit, ro me lic gaz levt sa Su a le bas ga mo i ye not in for ma cia xe lax la, an da uk ve ToT is sa Wiro e bis Sem Tx ve va Si vi de o ma sa li Ta da kom paqt-dis ke bit. gar da ami sa, ICT-im gan vi Ta re bis pro ce seb Si Se saz loa ga a far To vos am pro ce se bis Se saz leb lobe bi da mo i ta nos da ma te bi Ti sar ge be li. dis tan ci u ri swav le bi sa da tre nin gi sat vis ICT Se saz loa ga mo ad get qa lebs, rom leb sac usaf r- Txo e bis an sa o ja xo saq mi a no bis ga mo ar Se uz li at me ca di ne o beb ze, sa Ra mos, an sak vi rao kur seb ze si a ru li. 8 *1 podkasti aris cifruli faili (audio an video), an failebis wyeba, romlis gavrcelebac xdeba internetit, syndication feeds-is mesveobit, portatul mediasakravze da personalur kompiuterze dasakravad. ese igi, internetis momxmarebels SeuZlia, nebismier dros mousminos an uyuros programas, romelic avtomaturad CamoitvirTa internetidan. termini podkasti ori nawilisgan Sedgeba (POD da CAST) da aris IPOD-is ( eplis kompiuteris portatuli sakravis) da broadcast-is (mauwyeblobis) kombinacia.

9 spe ci a lu ri amo ca ne bi: y ICT-is ga mo ye ne bis unar-cve ve bis swav le ba, mi si ga mo ye ne ba qal Ta or ga ni za ci e bi sa da jgu febis aq ti u ri mo na wi le o bi sat vis eleq t ro nu li de mok ra ti is gan vi Ta re ba Si; y axal gaz r da, me war me da sof lad mcxov reb qal TaT vis ICT-is ga mo ye ne bis unar-cve ve bis in divi du a lu ri swav le ba gan vi Ta re bi sa da sa zo ga do eb riv saq me Si aq ti u ri mo na wi le o bi sat vis; y qal Ta or ga ni za ci ebs So ris,,eleq t ro nu li so li da ro bis struq tu ris or ga ni ze bis wi napi ro bis Seq m na; y qal Ta dac vis, kvle ve bis Ca ta re bis, fon de bis mo zid vi sa da ko leq ti u ri saq mi a ni ur Ti er- To be bi sat vis qal Ta or ga ni za ci eb sa da jgu febs So ris ICT-is ga mo ye ne bi sat vis wi na pi ro bis Seq m na. 9

10 ro gor ga mo vi ye not sa xel m ZR va ne lo wi nam de ba re sa xel m ZR va ne lo ar aris Cve u leb ri vi sas wav lo sa xel m ZR va ne lo. is uf ro in s t ruqciaa ICT-is sam ya ro Si qal Ta Ca sar Ta vad da Sed ge ba xu Ti mo du lis ar we ri sa gan: mo du li I: sa in for ma cio sa zo ga do e bis kon cef cia da prob le me bi; mo du li II: sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bi da ini ci a ti ve bi; mo du li III: eleq t ro nu li de mok ra tia (glo ba lu ri qse lis mar T va: ka no ne bi da or ga ni zaci e bi); mo du li IV: erov nu li stra te gia da sa moq me do geg me bi sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq nolo gi eb ze; mo du li V: sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis ga mo ye ne ba. am xu Ti mo du li dan ne bis mi e ri Se iz le ba ga mo vi ye not da mo u ki deb lad, Se saz le be lia er Ti an ram de ni me mo du lis er Tob li vad ga mo ye ne bac, ga ac nia, ro go ria audi to ri is mza o ba da da sa xu li amo ca ne bi. yo ve li mo du lis ar we ri Ti na wi li mo i cavs Te ma tu ri ma sa lis mi wo de bis geg mas, wyaro ebs, ase ve, Te zi sebs Ti To e u li mo na wi li sat vis da rce vebs tre ne re bis T vis. mi u xe da vad ami sa, sa xel m ZR va ne lo Si ar aris ama Tu im ma sa lis war sad ge nad kon k re tu li sa var ji So e bis an saq mi a nobis for me bis amom wu ra vi sia, rad gan, Cve u leb riv, yve la tre ne ri sar geb lobs sa ku Ta ri me To di Ta da kre a ti u lobit. sa xel m ZR va ne lo mxo lod da ma te bi Ti ma sa laa tre ne ris T vis, ro me lic msme nels aw v dis sxva das x va wya ro dan are bul auci le bel in for ma ci as da ara yve las T vis kar gad cno bil sa var ji So Ta kre buls. sa xel m ZR va ne lo Si Tqven ver ipo vit in for ma ci as mo na wi le eb Tan pir ve li gac no bis Se sa xeb, an jgu feb Tan mu Sa o bis Se ma ja me be li Se fa se bis pro ce du ras. ase Ti sa xis in for ma cia Se iz le ba ux vad mo i po vot bevr sxva sa xel m ZR va ne lo sa da pub li ka ci a Si. ami tom, Cven kon cen t ra ci as vax dent ICT-is sa kitxeb ze da mis Te ma ti ka sa da Si na ar s Tan da kav- Si re bul zo gi ert rce va ze, ro me lic gav le nas ax dens sas wav lo pro ces ze. Cven, ase ve, da ma te bit Se ve xe bit sa kitxebs, ro me lic, sa va ra u dod, Se iz le ba gac n des tre nin gis das ru le bis Sem d gom. saxel m ZR va ne lo it va lis wi nebs tre nings, ro gorc mud mi vi pro ce sis na wils, ro me lic mo i cavs swavle bas, una re bis ga mo mu Sa ve ba sa da kon k re tul qme de bebs. Tum ca, Ti To e u li mo du lis far g leb Si ga mo ye ne bu lia ma sa lis ga dmocemis am g va ri Ta nmim dev ro ba: ICT-is ga mo ye ne bis unar-cve ve bis da uf le ba (da mo ki de bu lia Se Ta va ze bul mo dul sa da mis kom bi na ci a ze); mi Re bu li cod nis TviT Se fa se ba an jgu fu ri Se fa se ba (da mo ki de bu lia jgu fis pro fil ze); sas wav lo ma sa le bi (da mo ki de bu lia Se Ta va ze bul mo dul sa da mis kom bi na ci a ze). yve la Se Ta va ze bu li ma sa lis gamoyeneba SesaZlebelia sa ku Ta ri sa in for ma cio an sas wav lo ma salis Se saq m ne lad da iolad kom bi nir de ba mo ce mul Te ma ze ar se bul sa xel m ZR va ne lo eb Tan. 10

11 sa kitxe bi, ro me lic ga ni xi le ba yve la mo dul Si: sa zo ga do eb ri vi da zo gad sa gan ma nat leb lo ur Ti er T kav Si ri cxri li 1. socialuri problemebi, romlis gatvaliswineba aucilebelia problema sazogadoebas miacnia, rom ICT-is gamoyeneba qalis saqme ar aris ICT-is sferosi momusave qalebistvis SedarebiT mcire anazraureba gadawyvetileba masmediam popularizacia unda gauwios ICT-is sferosi qalis uflebebsa da mati dacvis, karieruli zrdis, aseve, informaciis mimocvlis anonimurobastan dakavsirebul informacias; masmediam fartod unda gaasuqos magalitebi ICT-is sferosi qalis rolis Sesaxeb; ojaxsi unda gaigon, rom kompiuteri SeiZleba gamoiyenos orive sqesis bavsvma (da ara mxolod mamebma da vajebma). qalis xelfasi unda gautanabrdes mamakacis xelfass. arsebuli azri imis Sesaxeb, rom qali unda iyos ojaxis mfarveli da ar izrunos karieraze monawileebi unda waaxalisot ICT-is sferosi karieris Sesaqmnelad warmatebuli karieris Sesaxeb magalitebis simcire vajebisa da gogonebis danisnulebaze gansxvavebuli warmodgenebi, anu gogonebi unda isxdnen saxlsi da uvlidnen ojaxs sakutar SesaZleblobebSi mcire TviTdajereba SiSi, rom qalebistvis unar-cvevebis ganvitareba saxifatoa ojaxuri TvalsazrisiT (anu qali,,miatovebs saojaxo saqmianobas) wignierebis done teqnologiebze SezRuduli xelmisawvdomoba msobelta cnobierebis amarleba; masmedia (televizia da a.s.). swori orientireba karieraze; mrewvelobis am dargis warmomadgenelta saubrebi bavsvebtan; saubrebi qalebtan, romeltac gaiketes kariera; saubrebi bavsvebtan da axalgazrdebtan; warmatebuli karieris mqone qalebis Sesaxeb filmebis popularizacia. masmediam ufro xsirad unda gaasuqos warmatebuli karieris magalitebi; weros ICT-is sferosi momusave qalebze; moawyos satelevizio programebi. ICT-is xelmisawvdomobis gazrda. warmatebuli magalitebi; swavleba; TviTganviTareba; saswavlo programebi. stipendia qalebisatvis. saganmanatleblo programebi qalebisa da mamakacebisatvis. axali mirwevebis danergva servisis dabali donis mqone raionebsi; daxmarebisa da swavlebis uzrunvelyofa menejmentis efeqturobis asamarleblad; sainformacio sazogadoebrivi centrebis popularizacia iq, sadac arsebobs Sesabamisi infrastruqtura; am kutxit provaiderebisa da saxelmwifo struqturebis TanamSromloba. 11

12 cxri li 2 problemebi warmatebuli magalitebi socialuri sakitxebi damxmare stuqturebi da gaertianebebi saxelmzrvanelo karieris Sesaqmnelad/dadebiTi magalitebi treningi genderuli cnobierebis asamarleblad ra unda SeviZinoT aucileblad saertasoriso gamocdilebidan? gadawyvetileba rogor SeZles sxva qveynebsi ICT-is xelmisawvdomobis amarleba, umarles saswavleblebsa da teqnikur kolejebsi msurvelebis mozidva da ra sargebeli moutana aman sazogadoebas; sxva qveynebis warmatebuli da warumatebeli gamocdileba; ar aris sawiro xelaxla velosipedis gamogoneba; finetis, irlandiis, ass-sa da sxva qveynebis gamocdileba, sadac gatarda qalebze orientirebuli politika da strategia; sxva regionebisa da ganvitarebadi qveynebis gamocdilebis Seswavla; saertasoriso gamocdilebis gamoyeneba adgilobriv konteqstsi. Tanasworoba ojaxsi da cvlileba sqesta urtiertobebsi; qalta da mamakacta arzrda Tanasworobis suliskvetebit; codnisa da gamocdilebis gaziareba; ganatlebis kultura da ara konkurencia; kulturuli tradiciebis gatvaliswinebit samsaxursi qalebis mirebisas pozitiuri diskriminacia; bavsvebisatvis (gansakutrebit gogonebisatvis) swavleba, rom ar SeeSindeT riskis. qalta da gogonata swavlebisatvis saxsrebis gamoyofa da programis SemuSaveba teqnologiur sferosi mati samusao adgilis Sesaqmnelad; pensiaze gasuli mamakacebisa da qalebis dabruneba ekonomikasi maswavleblebad. rogor movizidot gogonebi karieris arcevisas ICT sferosi? ra roli aqvs masmedias (televizia da a.s) sxva qveynebsi qalis karieris popularizaciasi? programebi mamakacebisatvis imis Sesaxeb, Tu rogor imusaon qal kolegebtan da ar ibatonon matze; programebi qalebistvis, romelic stimuls miscems gamotqvan sakutari azri saqmianobis dros koleqtivsi, sadac mamakacebi dominireben; rogor miarwion imas, rom kacebma qalebi ariqvan seriozulad. cxrili 3. sawiroebebi da xarvezebi ra inovaciebia ganatlebis sferosi? gansazrvreba ICT-is gansazrvreba aucilebelia ICT-is misce ufro sruli gansazrvreba komunikaciis srulyofa; karieris arcevis SesaZlebloba. prezentacia da misi Sinaarsi unda iyos warmtaci; (multimediuri teqnologiis, animaciisa da grafikuli dizainis gamoyenebit). infrastruqtura codnasa da infrastruqturastan xelmisawvdomoba eqsperimentebistvis aucilebeli teqnologiuri sasualebebis uzrunvelyofa (aqcenti ketdeba kreatiulobaze). nimusebi (modelebi) 12 swavleba onlain swavleba; TanatolTa swavleba (magalitad, kavsiri sxva qveynebtan, kavsiri sxva Tanatol gogonebtan); sxvadasxva qveynis gogonebs Soris gacvliti vizitebi.

13 warmatebuli magalitebis arasakmarisi Seswavla mravaldisciplinaruli metodebis gansazrvra, rogorc TanamSromlebs Soris barieris armofxvris efeqturi sasualeba teqnologiebis sferosi. maswavlebeli treningebis araefeqturi metodika maswavleblebisatvis treningebis organizeba. saswavlo masalebis ukmarisoba ICT-Tvis aucilebelia masalebis SemuSaveba saswavlo gegmisatvis. ICT-is sagnis swavleba mosawyeni da arakreatiulia ICT - es aris sasualeba, da ara saboloo wertili ICT - swrafad vitardeba, xolo maswavleblebi CamorCebian process maswavleblebi floben arasakmaris codnas ICT-is sferosi arsebul yvela SesaZleblobaze maswavleblebs unda ezleodet entuziazmi ICT-is SesaZleblobebisgan. maswavleblebi unda iyvnen momzadebulni swavlebis processi ICT-is gamosayeneblad; moswavleebs unda hqondet SesaZlebloba eqsperimentebistvis. aucilebelia gadamzadebis kursebi. skolasi unda moviwviot adamianebi, romlebic musaoben mrewvelobis am dargsi, rata mat gauziaron informacia karierul mimartulebebze. SemdegSi zrdasrulta swavleba da ICT-is treningi ufskruli biznesis sawiroebebisa da ganatlebis dones Soris sustad momzadebul an moumzadebel zrdasrulta mozidva (mat Soris soflis macxovrebelta CaTvliT) TemisTvis proeqtis Seqmnis miznit. biznessa da saganmanatleblo dawesebulebas Soris partnioroba. saswavlo gegmebi ICT ar Sedis saswavlo gegmebsi ICT unda CaerTos saswavlo gegmebsi yvela doneze da yvela sagansi. saswavlo gegmebi orientirebuli unda iyos biznessa da ICT-ze mnisvnelovania konteqstis gatvaliswineba adgilobrivi da inglisuri ena, rogorc saqmiani mxatvrul skolata msgavsi miznobrivi ICT skolebi. aucilebelia bunebrivi midrekilebebis gamoyeneba, rata gaaketo raime kreatiulad da Taviseburad; jgufuri saqmianobis urtiertkavsiri. saswavlo masalebis adaptacia adgilobriv pirobebtan. 13

14 14

15 mo du li I sa in for ma cio sa zo ga do e bis kon cef cia da prob le me bi ICT-is sa ga ni da sa bo loo miz ne bi pir vel mo dul Si mo ce mu lia sa er Ta So ri so do ku men teb sa da re zo lu ci eb Si in ter net Tan da sa in for ma cio teq no lo gi eb Tan da kav Si re bu li Zi ri Ta di kon cef ci e bi sa da ter mi ne bis mi mo xilva. mo dul Si gan xi lu lia ise Ti cne be bi, ro go ri caa:,,in for ma ci u li sa zo ga do e ba,,,glo ba lu ri qse li,,,sa in for ma cio struq tu ra,,,cif ru li gan yo fi le ba, ase ve, sa in for ma cio teq no lo gi eb Tan da kav Si re bu li spe ci fi ku ri sa kitxe bi da ICT sfe ro Si sa er Ta So ri so do ne ze mim di na re Zi ri Ta di dis ku si e bi. mo du lsi Se su lia otxi ti pis saq mi a no ba, mat So ris, in for ma ci ul sa zo ga do e bas Tan da kav Sire bu li Zi ri Ta di cne be bi da in for ma ci u li sa zo ga do e bis Se sa xeb msof lio sa mit ze gan xi lu li sa kitxe bi. mo dul Si gan xi lu lia ise Ti Te me bi, ro go ri caa:,,mo na ce me bi,,,in for ma cia,,,cod na da teq no lo gi e bi da gan sazr v ru lia ras nis navs,,in for ma ci u li sa zo ga do e ba da in te re se bu li sa zo ga do e bi sat vis. sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bi (ICT) war mod ge ni lia ro gorc in s t ru men ti ada mi a nis gan vi Ta re bi sat vis, xo lo in for ma ci u li sa zo ga do e ba da na xu lia ro gorc am gan vi Ta re bis sa Su a le ba. mo du lis me o re na wil Si mo ce mu lia in for ma ci u li sa zo ga do e bis gan mar te ba, ro me lic gan s x vavde ba tra di ci u li, eko no mi kur prin ci pe ze da fuz ne bu li da so cio-po li ti ku ri mor va we e bis mi er pro pa gan di re bu li gan mar te bisa gan. is efuz ne ba in for ma ci u li sa zo ga do e bis uf ro far To cne bas da gu lis x mobs so ci a lur sakitxebs, rom lis ga dawy ve ta aici le be lia sa in for ma cio motxov ne bis da sak ma yo fi leb lad nak leb gan vi Ta re bul qvey neb Si. sa mu Sao sa a Te bis ra o de no ba: 4 sa a Ti ga mo ye ne bu li ma sa la: in for ma ci u li sa zo ga do e ba es aris sa zo ga do e ba, ro mel Sic Seq m na, ga na wi le ba, gav r ce le ba, daner g va da mi mar T va in for ma ci as Tan war mo ad gens mnis v ne lo van na wils eko no mi kur, po li ti kur da kul tu rul cxov re ba Si. ase Ti sa zo ga do e bis Ta vi se bu re ba mdgo ma re obs ima Si, rom sa in for ma cio teq no lo gi ebs uka via cen t ra lu ri ad gi li war mo e bis sfe ro Si, eko no mi ka sa da mtli a nad sa zo ga do e ba Si. in for ma ci u li sa zo ga do e ba da na xu lia, ro gorc in dus t ri u li sa zo ga do e bis 2 mim Re bi. pos tin dus t ri u li sa zo gado e ba 3 (daniel beli) 4,,pos t for diz mi, pos t mo der nu li 5 da,,cod nis sa zo ga do e ba, ise ve, ro gorc,,te le ma ti ku ri 6 sa zo ga do e ba, sa in for ma cio re vo lu cia da,,qse lu ri sa zo ga do e ba (ma nu el kastel si) 7 war mo ad gens mwid rod da kav Si re bul cne bebs. in for ma ci u li sa zo ga do e bis mo de lis gan vi Ta re ba ert-er Ti pir ve li, vinc Se i mu Sa va in for ma ci u li sa zo ga do e bis kon cef cia, iyo eko no mis ti fric max lu pi (Fritz Machlup) wels man da iwyo kvle veb ze pa ten t Ta gav le nis Ses wav la. mu Sao bis Se de gad man 1962 wels ga mo aq vey na re vo lu ci u ri Sro ma,,cod nis war mo e ba da ga na wi le ba 15 *2 ix: gv.18, TemasTan dakavsirebuli terminebi *3 ix: gv.18; TemasTan dakavsirebuli terminebi; *4 daniel beli (Daniel Bell) sociologi, harvardis universitetis sapatio profesori; *5 ix: gv.19; TemasTan dakavsirebuli terminebi. *6 ix: gv.19; TemasTan dakavsirebuli terminebi; *7 manuel kastelsi ( Manuel Castells) sociologi, mkvlevari informaciuli sazogadoebisa da kavsiris sferosi;

16 ame ri kis Se er Te bul Sta teb Si. wig ni far Tod gav r cel da da itar g m na ru sul da iapo nur ena ze. iapo ni a Si, ase ve, iq na Ses wav li li in for ma ci u li sa zo ga do e ba ioho ka Sa kai (Jo ho ka Sha kai) ume sa os mi er, - sa zo ga do eb ri vi evo lu ci is umar le si sa fe xu ri bi o lo gi u ri evo lu ci is ana lo gi u rad. es kon cef cia far Tod ga ni xi le bo da ga su li sa u ku nis 50-ian 60-ian wleb Si. ra Si mdgo ma re obs in for ma ci u li sa zo ga do e bis ar si? ar ar se bobs ter mi nis -,,in for ma ci u li sa zo ga do e ba - sa yo vel Ta od mi Re bu li gan mar te ba. Te o re ti kos Ta um rav le so ba Tan x m de ba ima ze, rom ad gi li aqvs mci re tran s for ma ci as, ro me lic ga su li sa u ku nis 70-ian wleb Si da iwyo, drem de grzel de ba da ro mel mac sa fuz vel Si ve Sec va la sa zo ga do e bis fun q ci o ni re ba. sa in for ma cio teq no lo gi e bi - es ar aris mxo lod in ter ne ti. mim dina re obs dis ku sa imis Se sa xeb, ram de nad di dia ma sob ri vi in for ma ci is cal ke u li sa Su a le be bis an war mo e bis cal ke u li for me bis ro li. zo gi er Ti mkvle va ri, ker Zod, an to nio neg ri 8 da ni ut jin g ri Ci 9 mi ic nevs, rom in for ma ci ul sa zo ga do e ba Si ada mi a ne bi da ka ve bul ni ari an ara niv Ti e ri, ara ma te ri a lu ri Sro mit. mat mxedve lo ba Si aqvt cod nis war mo e ba an kul tu ru li ar ti faq te bi. am g va ri mo de lis prob le ma mas Si ma te ri a lu ri da sa zo ga do e bis in dus t ri u li sa fuz v lis ar sis ig no ri re baa. mi u xe da vad ami sa, am mo del Si Se dis prob le me bi Cve u leb riv ada mi a neb Tan da kav Si re bit da ba debs kitx vas Se moq me di ada mi a ne bis ra ra o de no ba esa Wi ro e ba sa zo ga do e bas nor ma lu ri fun q ci o ni re bi sat vis? ma ga li Tad, Tqven ge sa Wi ro e bat mxo lod ram de ni me cno bi li, da ara uam ra vi uc no bi msa xi o bi, vi na i dan, Tqven Se giz li at ga a na wi lot yve la ro li cno bil msa xi ob Ta So ris, da nar Cen ni ki dar Ce bi an rolis garese. dres ga mom cem le bi, Cve u leb riv, po pu la ri za ci as uwe ven mxo lod ise Ti wig nebs, ro mle bic kar gad iyi de ba, xo lo im av to rebs, ro mel Ta wig neb zec sta bi lu rad aris motxov na, eri de bi an rom da bew don. axa li fil mis po pu la ro ba ir k ve va Cve ne bis pir ve li ve kvi ras mo ge bis da ara sity vi e ri STa bewdi le be bis ga da ce mis sa fuz vel ze. in for ma ci ul sa zo ga do e bas Tan da kav Si re bul sxva prob le ma Ta So ris am ter mi nis er Ti a ni gansazr v re bis mo Zeb nac igu lis x me ba. in for ma ci u li sa zo ga do e ba Se iz le ba Se i cav des ara mxo lod xe lov ne bas, teq s tob riv da ko pi re bul ma sa leb sa da sa mec ni e ro Te o ri ebs, ara med, mcdar in forma ci as, fex bur Tis mat Cis Se de gebs, Sem Tx ve vit we ri lebs, Sec do mebs da a.s. in for ma cia yo vel T vis pro duq ti u li da sa sar geb lo ar aris, is Se iz le ba sa zi a noc iyos. imis gat va lis wi ne bit, rom sa in for ma cio me ta fo re bi da teq no lo gi e bi sul uf ro me tad xdebi an ur Ti er T da mo ki de bul ni, Cven Seg viz lia zo gi er Ti, gan sa kut re bit, iapo nu ri sa zo ga do e ba, gan vi xi lot ro gorc in for ma ci u li, vi na i dan ase Tad mig vac nia.,,me o re da me sa me bu ne ba 16 ro gorc uk ve ar v nis net, in for ma ci u li sa zo ga do e ba war mo ad gens er Ti ad gi li dan me o re ze infor ma ci is ga da ce mis sa Su a le bas (Jay ne Wark) 10. vi na i dan sul uf ro srul yo fi li xde ba Ta na med ro ve teq no lo gi e bi, ix ve we ba ada mi a nebs So ris in for ma ci is gac v lis sa Su a le be bic.,,me o re bu ne bas ukav Sir de ba kul tu ru li saq mi a no bis sxva das x va sa Su a le be bi. mo po ve bu li gamoc di le ba tran s for mir de ba, ez le va axa li mnis v ne lo ba da sa zo ga do e bis T vis bu neb ri vi xde ba. gar k ve u li kul tu ru li ni mu Se bis kval dak val ada mi a ne bi swav lo ben rac Se iz le ba gan s x va ve bu lad ga mo i ye non da ga das cen in for ma cia, isa ub ron er T ma net Tan sxva das x va dro is zo na Si myo feb ma (onla in), an gac va lon Setyo bi ne be bi sxva das x va qve ya ne bi dan. yo ve li ve es iq ca Cve u leb riv praqti kad, ro mel sac sa zo ga do e ba ariq vams ro gorc auci le bels.. Tum ca, in for ma ci is gac v lis pro ces Si veq to ris mes ve o bit Cven gvez le va Se saz leb lo ba ki dev uf ro Sors ga vav r ce lot in for ma cia. veq to ris sa Su a le bit in for ma cia Se iz le ba airi os, xo lo 8 antonio negri (Antonio Negri) italieli marqsistuli sociologi da politikuri filosofosi; 9 niut jingrici (Newt Gingrich) ass kongresis warmomadgenlobiti palatis yofili spikeri; 10 uorq makenzi, avstralieli mwerali da swavluli; 1997, gv. 22

17 Sem deg ga mo e yos imas, ra mac Ta vi dan ga mo iw via mi si are va. aq Cnde ba ra Rac ise Ti, ra sac,,me sa me bu ne bas uwo de ben. me sa me bu ne ba, ro me lic me o ris gag r Ze le baa, mar Tavs mas. is afar To vebs me o re bu ne bis SezRu dul mxa re ebs. mas Se uz lia sxvag va rad da ax le bu rad in for ma ci is for mi re ba, dacqa re ba, gam rav le ba, da yo fa, vi de oc ve ne bis Sec v la da ga mos ve ba Cven Tan sxva wya ro dan. mi si mi za nia arad gi nos dro sa da siv r ces So ris wo nas wo ro ba (ix.,,me o re bu ne ba ). ma ga li Tis T vis Se iz le ba mo viy va not te leg ra fi, ro me lic pir ve li war ma te bu li teq no lo gi iyo da Se ez lo in for ma cia ga da e ca da mi e Ro uf ro mci re dro Si, vid re ada mi ans ra i me sag nis er Ti ad gi li dan me o re ze ga dasa ad gi leb lad swir de ba. am g va rad, me o re da me sa me bu ne bis ga mo ye ne bi sas sa zo ga do e bam Se iz le ba ga mo i ye nos da ga mo i Zios Se saz leb lo be bis axa li veq to ri, sa dac in for ma cia Se iz le ba Ca mo ya lib des ur Ti er T q me de ba Ta axa li for me bis Seq m nis miz nit. Te mas Tan da kav Si re bu li ter mi ne bi dres dre o bit, ga mo ye ne bul ter min Ta um rav le so ba asa xavs msof lio eko no mi ku ri wes ri gis na- Te sa ur, mag ram gan s x va ve bul as peq tebs.,,in for ma ci u li sa zo ga do e ba uf ro yov lis mom c ve li xdeba iq, sa dac eko no mi ka am g va ri sa zo ga do e bis na wi lia. in for ma ci u li sa zo ga do e ba es aris sa zo ga do e ba, ro mel Sic Seq m na, ga na wi le ba, gav r ce le ba, daner g va da mi mar T va in for ma ci as Tan war mo ad gens mnis v ne lo van na wils eko no mi kur, po li ti kur da kul tu rul cxov re ba Si. in dus t ri u li sa zo ga do e ba - ter mi ni ga mo i ye ne ba eko no mi ku ri or ga ni za ci i sa da so ci a lu ri wesri gis gan sa kut re bu li for mis ar sa we rad. in dus t ri u li sa zo ga do e bis ma xa si a Teb le bia: war mo e- bis pro ce sis av to ma ti za cia da ko mer ci a li za cia; ag ra rul seq to r Si da saq me bu li mo sax le o bis wi lis swra fi Sem ci re ba; Si na me ur ne o bis ga mo yo fa war mo e bi sa gan; er Ti an ba zar sa da mo ne ta rul sis te ma ze da fuz ne bu li erov nul-li be ra lu ri sa xel m wi fo e bis war mo So ba; ur ba ni za cia; stra tifi ka ci is tra di ci u li sqe me bis rrve va da swra fi so ci a lu ri mo bi lu ro ba; kla sob ri vi kon f liqte bis in s ti tu ci o na li za cia; mox ma re bi sa da so ci a lu ri ke Til dre o bis zrda; 11 pos tin dus t ri u li sa zo ga do e ba gu lis x mobs war mo e bis uf ro mo der ni ze bul re Jim ze ga das v las, ra sac mo aqvs cvli le be bi sa zo ga do e bis so ci a lur struq tu ra Si. pos tin dus t ri u li sa zo ga doe bi sat vis da ma xa si a Te be lia: sa in for ma cio teq no lo gi e bis do mi nan tu ri ro li; mox ma re bi s, da ara war mo e bis, pri o ri te ti; tran s na ci o na lu ri kor po ra ci e bis swra fi zrda; fi nan su ri baz ris glo ba li za cia; so ci a lu ri frag men ta cia da axa li, mra val gan zo mi le bi a ni so ci a lu ri iden to bis Ca mo ya li be ba, eko no mi ku ri ka pi ta lis Ca nac v le ba e.w. ada mi a nu ri ka pi ta lit, anu eko no mi ku ri eli taruli klasis Ca nac v le ba in te leq tu a le bi sa da me ne je re bis axa li kla sit da a.s. 12 pos t for diz mi war mo e bis or ga ni za ci is me To di gan vi Ta re bul in dus t ri ul sa zo ga do e beb Si, ro me lic hen ri for dis sa xels ukav Sir de ba. mi u xe da vad imi sa, rom fordizmi da postfordizmi um Tav re sad war mo e bis pro cess ukav Sir de ba, isi ni xsi rad ga mo i ye ne bian mat Tan da kav Si re bul so ci a lur da po li ti kur Se de geb Tan mi mar Te ba Si. 13 igi vea, rac ne o for diz mi. da kav Si re bu lia kom pi u te re bi sa da ro bo to teq ni kis war mo e bis sfe ro Si ga mo ye ne ba sa da ase ve ma Ti mes ve o bit in for ma ci i sa da sa qon lis gac v lis axal Se saz leb lo beb Tan. for diz mis sa pi ris pi rod, pos t fordis tu li epo qis ni Sans war mo ad gens mo cu lo bit Se da re bit mci re sa war mo e bi da war mo e bis moqni lo ba (war mo e bis pro fi lis ad vi li Sec v la).* 14 pos t mo der niz mis cne ba so ci a lur mec ni e re beb Si Se mo vi da ar qi teq tu ri dan, igi Se mo i ta na ameri kel ma ar qi teq tu ris Te o re ti kos ma, jen q s ma, 1976 wels; mim di na re o ba so ci o lo gi a Si, ase ve sxva mec ni e re beb Si. postmodernizmis Ta nax mad, Ta na med ro ve sa zo ga do e ba Si gar k ve u lo bis yve la ele men ti dar R ve u lia da sa ew vo daa mic ne u li, mas Si ada mi a ne bis cxov re bis pi ro be bi glo ba lu ri 17 *11 ix: socialur da politikur terminta leqsikoni cnobari / [sared.: jgufi: eduard kodua da sxv; gamomc.: lasa beraia] - Tb.: logos presi, gv.; *12 iqve: gv. 351; *13 iqve: gv. 351; *14 iqve: gv. 351;

18 da frag men tu li sa zo ga do e bis xa si ats irebs da ar ar se bobs Se fa se bis ab so lu tu ri we se bi da kri te ri u me bi. 15 kav Sir gab mu lo bis da te le ma ti ku ri mom sa xu re ba (sa te le fo no mom sa xu re ba, mo na ce me bis ga da cema, sxva in for ma ci is mi Re ba teq s tis sa xit (we ri lo bi Ti-fos tit), te leg ra mit, te leq sit, faq sit da sxva; 16,,sa in for ma cio pe ri o di es aris dro is SezRu du li mo nak ve Ti, rad ga nac, is da kav Si re bu lia kom pi u te re bis far Tod ga mo ye ne bi sa da amis Se de gad mi Re bul cod na ze da fuz ne bu li eko no mi kis ar mo ce ne bis oc da at w li a ni dro is Su a led Tan. sa in for ma cio Su a ma va li (pro va i de ri) 17 - ro me lic ka no nis, nor ma ti u li aq tis an xel Sek ru le bis sa fuz vel ze axor ci e lebs me sa me pi ris sa in for ma cio teq no lo gi as Tan das ve bas, ag ret ve in for maci is gav r ce le ba s, da mu Sa ve bas Tan da kav Si re bul mom sa xu re o bas. sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio in f ras t ruq tu ra te ri to ri u lad ga na wi le bul sa xel m wi fo da ker Zo sa in for ma cio sis te me bis, sa te le ko mu ni ka cio qse le bis, mat So ris kav Sir gab mu lo bis xa zebis, mo na cem Ta ga da ce mis qse le bi sa da ar xe bis, sa in for ma cio na ka de bis ko mu ta ci i sa 18 da mar T vis sa Su a le be bis, ag ret ve or ga ni za ci u li struq tu re bisa da sa mar T leb riv-nor ma ti u li ad mi nis t raci u li me qa niz me bis fi zi ku ri kav Si ri, ro me lic uz run vel yofs sa in for ma cio pro duq te bi sa da mom sa xu re o bis war mo e ba sa da bo lo mom x ma reb lam de mi wo de bas. kom pi u te ru li re vo lu cia es aris me-20 sa u ku nis me o re na xev ris sa mec ni e ro-teq ni ku ri re vo luci is ert-er Ti Zi ri Ta di kom po nen ti, ro mel mac di di gav le na mo ax di na sa zo ga do eb ri vi cxov re bis yve la sfe ro ze: eko no mi kis, mec ni e re bis, teq ni kis, ga nat le bis, kul tu ris gan vi Ta re ba ze. kom pi u- te re bi Se ad ge nen sam rew ve lo-sa in for ma cio sis te mebs, rom le bic axa li teq no lo gi e bis efeq turad ga mo ye ne bis sa fuz vels iz le va. am Sem Tx ve va Si sa in for ma cio eko no mi ka da cod nis eko no mi ka ukav Sir de ba in te leq tu a lu ri sakut re bis Si na arss, ro me lic, Se sa ba mi sad, iyi de ba in for ma ci ul da cod nis ba zar ze. sa in for ma cio eko no mi ka (post-sam rew ve lo sa zo ga do e ba Si mar T vis we se bi) aris mec ni e re ba, rome lic ik v levs ada mi a nis sa me ur neo saq mi a no bas, ro me lic it va lis wi nebs sa zo ga do eb ri vi war moe bis, ga na wi le bi sa da sa zo ga do e bis mox ma re bis T vis eleq t ro nu li teq no lo gi e bis far To ga moye ne bas. eleq t ro nu li vaw ro ba da eleq t ro nu li biz ne si da kav Si re bu lia ga ri ge bis (tran zaq ci is) warmo e bas Tan in ter ne tis mes ve o bit. cif ru li eko no mi ka kon cen t ri re bu lia ki ber ne ti ku li siv r cis bi te bis ga yid va ze da ara fi zi ku ri siv r cis ato meb ze. qse lur eko no mi ka Si upi ra te so ba eni We ba qse lis mes ve o bit biz ne sis ko leq ti ur saq mi a no bas, ro de sac is saq mi a ni eko sis te mis na wils war mo ad ge ns da ara cal ke ul da mo u ki de bel er Te uls. so ci a lu ri ga er Ti a ne ba qsel Si gu lis x mobs Ta nam S rom lo bis pro cess glo ba lu ri mas S ta bit. in ter ne tu li eko no mi ka efuz ne ba in ter ne tit amoq me de bul ba zars. cod nis mi wo de bis sam sa xure bi srul yo fen eko no mi kur kon teqsts. cod nis mi wo de bis sam sa xu re bi aer Ti a ne ben or ga ni za ci is Sig nit cod nis me nej ments, rom le bic am cod nis mim wo deb le bi da cod nit mo vaw re e bi ari an. mi u xe da vad imi sa, rom er Ti Se xed vit yve la ter mi ni si no ni me bad mo Cans, yo ve li mat ga ni asa xavs er Ti da ima ve sa kitxis an sag nis ar se bit ni u anss, an od nav gan s x va ve bul xed vas. Ti To e u li termi ni war mo ad gens eko no mi ku ri saq mi a no bis sa va ra u do xa si a Tis ert ni Sans mo ma val post-in dus t- ri ul sa zo ga do e ba Si. al ter na ti vis sa xit axa li eko no mi ku ri wes ri gi ga a er Ti a nebs yve la ze mot Ca mot v lils, ase ve, yve la im at ri buts, ro me lic es-esaa Cnde ba. 18 *15 iqve: gv. 351; ix: saqartvelos kanoni informatizaciis Sesaxeb; Tavi I. zogadi debulebani muxli 1 (16) 18 komutacia eleqtrodenis mimartulebis Secvla. cvladi denis gardaqmna mudmiv denad specialuri aparatis sasualebit.

19 msof lio sa mi ti in for ma ci ul sa zo ga do e ba ze ga e ros ge ne ra lu ri asam b le is 2001 wlis 21 de kem b ris #56/ re zo lu ci it dam t kic da, rom in for ma ci ul sa zo ga do e ba ze msof lio sa mi ti gaimarteboda or eta pad. pir ve li eta pi Sed ga 2003 wlis de kem bers, Je ne va Si 20, xo lo me o re wlis de kem bers, tu nis Si 21. mta va ri amo ca na pir vel etap ze iyo po li ti ku ri ne bis mka fio ga mo xat va da kon k re tu li na bi jebis ga dad g ma, ra Ta sa fuz ve li Cay ro da in for ma ci ul sa zo ga do e bas, ro me lic aer Ti a nebda yve las da asa xavda ar se bit in te re sebs. sa mits Je ne va Si es w re bo da 50-mde sa xel m wi fos pre zi den ti da vi ce-pre zi den ti, 82 mi nis t ri, 26 mi nis t ris mo ad gi le 175 qvey ni dan, ase ve sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bis, ker Zo seq to rias da sa mo qa la qo sa zo ga do e bis ma Ral Ci no sa ni war mo mad gen le bi. yve la mat gan ma ga mo xa ta po li ti ku ri mxar da We ra Je ne vis dek la ra ci is 22 prin ci pe bi sa da Je ne vis sa moq me do plat for mis 23 mi mart, rome lic dam t kic da 2003 wlis 12 de kem bers. mtli a no ba Si, 175 qvey ni dan war mo mad ge nel ze met ma mi i Ro mo na wi le o ba sa mi tis mu Sa o ba sa da mas Tan da kav Si re bul sxva Ro nis Zi e beb Si. me o re etap ze mta va ri amo ca na iyo Je ne vis sa moq me do geg mis gan xor ci e le ba, ase ve ga dawy ve ti lebe bis mi Re ba da Se Tan x me bis mir we va in ter net-mar T vi sa da fi nan su r sfe ro Si Je ne vi sa da tu ni sis do ku men te bis mo ma va li qme de be bis gan sazr v ri sat vis. sa mi tis me o re etaps tu nis Si es w re bo da 50-mde sa xel m wi fos pre zi den ti da vi ce-pre zi den ti, 197 mi nis t ri, mi nis t ris mo ad gi le 174 qvey ni dan, ase ve, sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bis, ker Zo seqto ri sa da sa mo qa la qo sa zo ga do e bis ma Ral Ci nos ne bi. mat mxari dauwires tu ni sis val de bu lebe bs, ro me lic mi Re bul iq na 2005 wlis 18 no em bers. 174 qvey ni dan wa mo mad ge nel ze met ma mi i Ro mo na wi le o ba sa mi tis mu Sa o ba sa da mas Tan da kav Si re bul Ro nis Zi e beb Si. cif ru li re vo lu cia cif rul ma re vo lu ci am, rom elsac sa fuz v lad da e do sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq nolo gi e bis mir we ve bi, fun da men tu rad Sec va la az rov ne bis xa si a Ti, qce va, ur Ti er To ba, ada mi an Ta saq mi a no ba da fu lis ga mo mu Sa ve bis xer xi. man sa xe uc va la eko no mi ki sa da biz ne sis, sa xel m wi fo sa da po li ti ku ri pro ce se bis mar T vas. da ac qa ra hu ma ni ta ru li da sa me di ci no dax ma re bis ga we va, aseve, Se saz leb lo ba mog v ca ax le bu rad Seg ve xe da ga re mos dac vi Ti prob le me bi sat vis. mi si wya lo bit gac n da gar To bi sa da Ta vi su fa li dro is ga sa ta reb lad axa li ad gi le bi. in for ma ci i sa da cod nis xel mi saw v do mo ba wi na pi ro baa axa li atas w le u lis amo ca na Ta ga da saw re lad; is sa Su a le bas gvazlevs ga um jo bes des cxov re bis do ne mi li o no bit ada mi a ni sat vis mtel msof li o Si. uf ro me tic, ada mi a nebs So ris ur Ti er To be bis sa Su a le ba Ta srul yo fa ex ma re ba kon f liq te bis ga daw ras da xels uwyobs msof li o Si msvi do bis mir we vas.,,cif ru li da yo fa mi u xe da vad imi sa, rom cif rul ma re vo lu ci am ga a far To va,,msof lio xis sazr v re bi, msof li os di di na wi li jer ki dev ar aris Car Tu li am pro ces Si. cod na sa da ar cod nas So ris mzard uf s k- rul Tan er Tad iz r de ba qve ya na Si mdid reb sa da Ra ri bebs So ris gan vi Ta re bis uf s k ru lic, ise ve, ro gorc mdi dar da Ra rib qvey nebs So ris uf s k ru li. ami tom, msof lio sa zo ga do e bis wi na Se dgas amo ca na ar mo ifx v ras es,,cif ru li da yo fa da ICT-is swra fi gan vi Ta re bis gzit ga a far To vos uaxle si teq no lo gi e bis cod na gaeros generaluri asambleis rezolucia #56/183,,umaRlesi donis msoflio Sexvedra informaciul sakitxebze ; eleqtronuli versia ixilet veb gverdze: 20 informaciul sazogadoebaze msoflio samitis pirveli, Jenevis etapi; 21 informaciul sazogadoebaze msoflio samitis meore, tunisis etapi: 22 Jenevis deklaracia; 23 Jenevis samoqmedo gegma;

20 msof lio sa mi ti: glo ba lu ri dis ku si is auci leb lo ba mas Sem deg, rac sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Sir ma ga ac no bi e ra, rom axa li di na mi u ri pro ce se bi itxovs glo ba lur gan xil vas, ga e ros Ses Ta va za msof lio sa mi tis or ga ni ze ba in forma ci ul sa zo ga do e ba ze da am sa kitxis Se ta na dris wes rig Si. es ga dawy ve ti le ba mi Re bul iq na tu ni sis mtav ro bis mxar da We rit sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Si ris sru luf le bi an konfe ren ci a ze, ro me lic 1998 wels ga i mar Ta q. mi ne a po lis Si (re zo lu cia #73) wels sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Sir ma ga dawy vi ta sa mi tis Ca ta re ba or eta pad: pir ve li wlis de kem bers Je ne va Si, xo lo me o re wlis no em bers, tu nis Si. ga dawy ve ti le ba dam t kic da ga e ros ge ne ra lu ri asam b le a ze (re zo lu cia 56/183). am ga dawy ve ti lebis Ta nax mad wam y va ni or ga ni za ci is ro li sxva da in te re se bul or ga ni za ci eb Tan da par t ni o reb Tan Ta nam S rom lo bit mi e ni Wa sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Sirs. mza de ba sa mi tis gan sa xor cie leb lad dro i sa da pi ro be bis Se uzru da vad Se Ta va ze bul iq na sa uwye ba Ta So ri so mo sam za de be li ko mi te tis T vis, ro mel sac un da mo em za de bi na sa mi tis Ro nis Zi e be bis prog ra ma, ga ne xi la sxva dain te re se bu li mxa re e bis mo na wi le o bis pi ro be bi da mi e ca sa bo loo for ma dek la ra ci is wi nas war mom za de bu li teq s ti sa da wi nas wa ri sa moq me do geg mi sat vis. 20 in for ma ci u l sa zo ga do e ba ze msof lio sa mi tis is to ria da war mo So ba sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Si ris #73 re zo lu ci it (mi ne a po li si, 1998 w.) mi Re bul iq na ga dawy ve ti le ba ge ne ra lur mdi vans ga e ros ad mi nis t ra ci u li sab Wos T vis ko or di na ci is sakitxeb Si (am Ja mad ga e ros mta va ri ar mas ru le be li sab Wo) Se e Ta va ze bi na in for ma ci ul sa zo ga do e- ba ze msof lio sa mi tis mow ve vis sa kitxis dris wes rig Si Se ta na da Se de ge bis mox se ne ba sab Wos T vis, sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Si ris mmar T ve li or ga nos T vis. am sa kitx Tan da kav Si re bit 1999 wels sab Wos se si a ze ge ne ra lur ma mdi van ma an ga ris Si ar nis na, rom ga e ros ad mi nis t ra ci u li sab Wo ko or di na ci is sa kitxeb Si da de bi Tad ga mo ex ma u ra am wi na da de bas da sxva or ga ni za ci e bi ca da sa a gen to e bic da in te res d nen sa mi tis Ca ta re bit. mi Re bul iq na ga dawy ve ti le ba, rom sa mi ti Catar de bo da ga e ros ge ne ra lu ri mdiv nis pat ro na JiT da mis mom za de ba Si wam y va ni ro li da e kis rebo da sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Sirs. ga e ros ge ne ra lur ma asam b le am #56/183 re zo lu ci it da am t ki ca sa er Ta So ri so te le ko mu ni kaci is kav Si ris mi er Se Ta va ze bu li sa mi tis Ca ta re bis Car Co e bi, ase ve sa er Ta So ri so te le ko mu ni kaci is kav Si ris wam y va ni ro li sa mi tis Ca ta re ba sa da mom za de ba Si sxva da in te re se bul or ga ni za cieb Tan da par t ni o reb Tan Ta nam S rom lo bit. Sem d gom, #56/183 re zo lu ci it, ga e ros ge ne ra lu ri asam b le is mi er re ko men di re bul iq na sami tis mom za de ba yo vel g va ri dro i sa da pi ro be bis SezRud vis ga re Se da e va le bi nat sa uwye ba Ta- So ri so mo sam za de be li ko mi te ti sat vis, ro me lic gan sazr v rav da sxva da in te re se bu li mxa re e bis mo na wi le o bis pi ro bebs da mis cem da sa bo loo sa xes dek la ra ci is prin ci pe bis wi nas war mom za debul teq s t sa da sa moq me do geg mas. asam b le am Ses Ta va za sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Sirs Ta vis Tav ze aero mmar T ve li ro li sa mi tis ar mas ru le bel sam div no Si da mo ew via sxva das x va qveynis mtav ro ba, ra Ta aq ti u rad Car Tu liy v nen sa mi tis mom za de bis pro ces Si da rac Se iz le ba ma Ral do ne ze mi e RoT mo na wi le o ba sa mi tis mu Sa o ba Si. ga e ros ge ne ra lu ri asam b lea #56/183 re zo lu ci a Si, ase ve, mi e sal ma sa mi tis mom za de bi sa da mim di na re o bis pro ces Si ga e ros yve la Se sa ba mi si struq tu ri sa da sxva sa uwye ba Ta So ri so or ga niza ci e bis, mat So ris, sa er Ta So ri so, re gi o na lu ri da ara sam Tav ro bo or ga ni za ci e bis, sa mo qa la qo sa zo ga do e bi sa da ker Zo seq to ris mo na wi le o bas. 24 informacia xelmisawvdomia eleqtronul misamartze:

21 po li ti kis axa li sa xe e bi pe ki ni dan msof lio sa mi tam de in for ma ci ul sa zo ga do e ba ze sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci is sab Wos, ro gorc sa zo ga do e- bis gan vi Ta re bi sa da tran s for ma ci is in s t ru men tis ro li, mud mi vi in te resis sa ga nia sa er Ta So ri so are na ze, gan sa kut re bit, ame ri kis Se er Te bul Sta teb Si wels, pe kin Si, qal Ta me otxe msof lio kon fe ren ci a ze, ga dawy da gar dam tex etapad CaTv li li yo sa in for ma cio teq no lo gi e bis ari a re ba, ro gorc mzlav ri sa Su a le ba qa le bis mi er ma Ti ga aq ti u re bis, in for ma ci is gac v li sa da sa ku Ta ri gav le nis gaz li e re bi sat vis. vir tu a- lur ma sa zo ga do e bam, ro me lic kon fe ren ci is Se de gad war mo is va pe kin Si, da sa ba mi da u do qal- Ta or ga ni za ci e bis sa er Ta So ri so eleq t ro nul qsels. es qse li ar se bobs dre sac da mud mi vad far Tov de ba. pe ki nis kon fe ren cia iyo pir ve li sa er Ta So ri so kon fe ren cia, ro mel zec gan xilul iq na qa leb Tan da kav Si re bu li re a lu ri prob le me bi. kon fe ren ci a ze, ase ve, iq na gan xi luli sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bi, Tum ca kon fe ren ci is prog ra mis Zi ri Tad sakitxeb Tan gan ye ne bu lad wlis sa moq me do geg mis Ses ru le bis Se sa xeb mi mo xil va Si ar nisnu lia Se saz leb lo be bis zrda, ro me lic sa Su a le bas az levs qa lebs ICT ga mo i ye non cod nis gazi a re bis, kon taq te bis dam ya re bi sa da eleq to nu li vaw ro bisa T vis. mag ram mi mo xil va Si, ase ve, ar nis nu lia, rom si Ra ri be, sa te le ko mu ni ka cio in f ras t ruq tu ra ze xel mi saw v do mo bis SezRud va, enob ri vi ba ri e ri, kom pi u te ris ga mo ye ne bis Se uz leb lo ba, ase ve, ga nat le bis da ba li do ne, abr ko lebs qa lebs ga mo i ye non sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bi, mat So ris in ter ne ti. pe ki nis kon fe ren ci is mu Sa o ba Si mnis v ne lo va ni wvli li Se i ta na, ase ve, mec ni e re bi sa da teq no logi e bis gan vi Ta re bis sa kitxeb Si ga e ros ko mi si am. man yo vel m x riv Se is wav la gen de rul kut v ni le basa da gan vi Ta re bas, mec ni e re ba sa da teq no lo gi ebs So ris ur Ti er T kav Si ri. es mu Sa o ba da ma je reblad am t ki ceb da, rom se ri o zu li gen de ru li gan s x va ve ba ar se bob da teq no lo gi e bis ga mo ye ne ba sa da mis xel mi saw v do mo bas Tan da kav Si re bit. ker Zod, mec ni e re bi sa da teq no lo gi e bis gan vi Ta re bis sakitxeb ze ga e ros ko mi si is mi mo xil va Si (UNCSTD) ga ke Te bu lia das k v na, rom sa in for ma cio re vo lu ci am gver di auara qa lebs da in for ma ci u li sa zo ga do e bis Se sa xeb li te ra tu ra Si ara fe ria nat q va mi gende rul prob le meb ze, ase ve, in for ma ci ul sa zo ga do e bas Tan da kav Si re bul kvle veb sa da praq ti kul pro eq teb Si ar aris gat va lis wi ne bu li is gan sa kut re bu li vi Ta re ba, ro mel Sic im yo fe bi an qa le bi. uka nas k nel do ku men teb Si, ro me lic exe ba teq no lo gi e bis sfe ro Si sa er Ta So ri so po li ti kas, ari a- re bu lia sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis ga mo ye ne ba Si gen de ru li mo na wi le o bis ro li, xo lo qa le bis cod ni sa da unar-cve ve bis gan vi Ta re ba sa in for ma cio teq no lo gi e bis xel mi saw vo mo bi sa da ga mo ye ne bisat vis gan sazr v ru lia, ro gorc Zi ri Ta di amo ca na, ro me lic dgas in for ma ci u li sa zo ga do e bis wi na Se. pe ki nis kon fe ren ci is Ca ta re bis Sem deg msof li o Si mnis v ne lov nad gaz li er da qal Ta proble me bis ga ge ba wlis Sem deg qa le bi sa ku Ta ri prob le me bit pir da pir mi di an xe lisuf le bas Tan da te le ko mu ni ka ci is struq tu reb Tan. qal Ta mo na wi le o bam pe ki nis Sex vedris mza de ba Si ro gorc re gi o na lur, ase ve msof lio do ne ze, xe li Se uwyo qal Ta ga er Tia ne bis Seq m nas, sa dac fiq ro ben gen de rul sa kitxeb sa da qa le bis ad gil ze ICT po li ti ka Si. pir ve li mnis v ne lo va ni sa er Ta So ri so kon fe ren cia, ro mel zec ga ni xi les sa in for ma cio teqno lo gi e bis Se saz leb lo be bi da ma Ti ro li gan vi Ta re bad qvey neb Si, iyo qal Ta ko mi te tis mier 1997 wels Ca ta re bu li kon fe ren cia -,,glo ba lu ri cod na (GK97). spe ci a lu rad Se iq m na konfe ren ci is -,,glo ba lu ri cod na Ca sa ta reb lad, sxva das x va or ga ni za ci i sa da eleq t ro nu li fos tis mes ve o bit in ten si u ri lo bi re bis Se de gad kon fe ren ci a ze mra va li mo na wi le Se ik ri ba, rac mnis v ne lo va ni na bi ji gax da geg ma Si -,,gan vi Ta re ba cod nis Se de gad qa le bis Ca sar Tavad. kon fe ren ci is mo na wi le e bi aq ti u rad iy v nen Car Tul ni gen de ru li Ta nas wo ro bis, par t nio ro bi sa da sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis gan vi Ta re bis sa kitx ze ka no nis mi Re ba- Si, ro mel Sic ar nis nu lia sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis gan vi Ta re bis zo gi er Ti prin ci pi da xaz gas mu lia ma ma kac Ta da qal Ta Ta nas wo ri mo na wi le o ba ICT-is ga mo ye ne bi sat vis. 21

22 22 ma le war mo is va axa li ten den ci e bic. re zo lu ci is sa fuz vel ze, ro me lic mi Re bul iqna 1998 wels, te le ko mu ni ka ci is gan vi Ta re bis sa kitxeb ze organizebul msof lio konfe ren ci a ze, Se iq m na sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ci e bis kav Si ris gan vi Ta re bis seq tor- Tan ar se bu li spe ci a lis te bis spe ci a lu ri jgu fi (Task Force). mis amo ca neb Si Se di o- da gan vi Ta re bad qvey neb Si qa le bi sa da ma ma ka ce bis Ta nas wo ro bi sa da sa mar T li a nobis uz run vel yo fa te le ko mu ni ka ci i sa da in for ma ci u li sa zo ga do e bis ga mo ye ne bi sat vis wels, me o re msof lio kon fe ren ciis -,,glo ba lu ri cod na (GK97) mimdinareobisas, gende rul sa kitxeb Tan, cod na sa da in for ma ci as Tan da kav Si re bu li aq ti vo be bis do ne im de nad ma- Ra li iyo, rom kon fe ren ci is far g leb Si ga i mar Ta qal Ta fo ru mi, ro mel zec Se Ta va ze bul iq na mte li ri gi re ko men da ci e bi. pe ki nis dek la ra ci i sa da sa moq me do geg mis mi mo xil vi sa da Se fase bi sas (pe ki ni +5, iv ni si, 2000 w.) ICT-is efeq tu ri ga mo ye ne ba Zi ri Tad amo ca nad iq na war modge ni li sa mo mav lod qal Ta gan vi Ta re bi sa da da wi na u re bis T vis wlis iv lis Si sa er Ta Sori so te le ko mu ni ka ci e bis kav Sir ma, ga e ros gan vi Ta re bis prog ra mam (UNDP) da ga e ros qal Ta fon d ma (UNIFEM) xe li mo a we ra ur Ti er T Se Tan x me bi sa da Ta nam S rom lo bis me mo ran dums, rome lic exe bo da gen de ru l Tanasworobas te le ko mu ni ka ci i sa da ICT po li ti kis gan vi Ta re ba Si wels ga e ros ge ne ra lur ma mdi van ma da a fuz na sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis ma Ral k va li fi ci ur eq s per t Ta spe ci a lu ri jgu fi, ro mel mac Se ad gi na 2001 wlis no em ber Si dam t ki ce buli sa moq me do geg ma, sa dac mka fi od iyo war mod ge ni li gen de ru li ana li zi da gen de ru li per s peq ti ve bi. eq s per t Ta spe ci a lu ri jgu fis amo ca nas war mo ad gen da,,ga e ros wam y va ni ro lis uz run vel yo fa sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis gan vi Ta re bi sat vis stra te gi is Se sa mu Sa veb lad da am teq no lo gi e bis ga mo ye ne ba yve la da in te re se bu li mo na wi li sa da ga e ros wev ri qvey ne bis kon sul taci is sa fuz vel ze, ase ve stra te gi u li par t ni o ro bis Seq m na ga e ros sa a gen to ebs, ker Zo me war me ebs, fi nan sur tres tebs, da we se bu le beb sa da do no rebs So ris, rom le bic mo na wi le o ben qvey ne bis progra meb sa da sxva mnis v ne lo van da in te re se bul mxa re ebs So ris, ga e ros re zo lu ci e bis Se sa ba mi sad. te le ko mu ni ka ci is gan vi Ta re bis msof lio kon fe ren ci a ze, ro me lic ga i mar Ta 2002 wels, mar tis Tve Si, ga dawy da Seq m ni li yo te le ko mu ni ka ci is gan vi Ta re bis seq tor Si gen de ru li qve gan yo fi le ba (ITU-D), am or ga ni za ci is mu Sa o ba Si upi ra te so ba mi e ni We bi nat gen de ru li sa kitxe bis T vis da eq s per t Ta spe ci a lu ri jgu fi gen de rul sa kitxeb Si gar da eq m nat te le ko mu ni ka ci e bis gan vi Ta re bis seq tor Tan ar se bul mud miv moq med sa mu Sao jgu fad. kon fe ren ci a ze, ase ve, ga dawy da xe li Sewyo bo da in for ma ciul sa zo ga do e ba ze msof lio sa mi tis mu Sa o ba s da mis Te ma ti ka Si gen de ru li per s peq ti ve bis Car T vas wlis no em ber Si, se ul Si, qal Ta da wi na u re bis sa kitxeb Si ga e ros qve gan yo fi le bam (DAW) Ca a ta ra sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis eq s per t Ta jgu fis (EGM) Sex ved ra. Sex ved ris mo na wi le eb ma mo iy va nes uam ra vi ma ga li Ti imis Se sa xeb, Tu ro gor iye nebs zo gi er- Ti qa li sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi ebs sa ku Ta ri Ta vis da wi na u re bi sat vis. amas- Ta na ve, ar nis nes, rom ase Ti ma ga li Te bi er Te u lia da is vi a Tad gvxvde ba. um Tav re si prob lema ICT po li ti ka Si gen de ru li ana li zi sa da Se sa ba mi si prog ra me bis arar se bo baa. uf ro me tic, mra va li qa lis T vis, ar se bu li Si da ba ri e re bis gar da, ro go ri caa: teq no lo gi e bis wi na Se Si Si, nak le bi TviT dajerebuloba da a.s. ro me lic xels us lis ga mo i ye non sa in for ma cio-sa ko mu nika cio teq no lo gi e bi, ar se bobs spe ci fi ku ri struq tu ru li gen de ru li ba ri e re bi, ro me lic sa- Su a le bas ar az levs qa lebs, ise ve, aq ti u rad isar geb lon sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teqno lo gi e bit, ro gorc ma ma ka ceb ma. ase Ti ba ri e ria ma ma ka ceb sa da qa lebs So ris uta nas wo ro ba ga dawy ve ti le bis mi Re bis do ne ze, rac xels us lis qa lebs ga ni xi lon sa in for ma cio-sa ko mu ni kacio teq no lo gi e bi gan vi Ta re bis sa Su a le bad. sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis gamo ye ne bi sa gan qa le bis izo la cia mi a nis nebs ima sac, rom mat mci re Se saz leb lo ba eq ne bat mi i- Ron ga nat le ba an mo ewy on sam sa xur Si, ar eq ne bat xel mi saw v do mo ba jan dac vis sis te ma sa da sxva so ci a lur sam sa xu reb Tan, rac ki dev uf ro ga az li e rebs ar se bul gen de rul uta nas wo ro bas. iunes kos ert-ert sak van Zo prog ra mas war mo ad gen da prog ra ma,,qa le bi da mas me dia, rom lis far g leb Si moq me deb da ori spe ci a lu ri pro eq ti -,,qsel Si mo mu Sa ve qa le bi da,,qa le bi esa ubre bi an er T ma nets (ra dio sof lad mcxov reb le bis T vis yve la ze nak leb gan vi Ta re bul qvey neb- Si, 1996 w). prog ra mis -,,qa le bi da mas me dia - mes ve o bit or ga ni za cia cdi lob da dax ma re bo-

23 da wevr qvey nebs ga ne vi Ta re bi nat ko mu ni ka ci is, in for ma ci i sa da in for ma ci u li Se saz leb lobe bi praq ti kul da po li ti kur sfe ro eb Si. prog ra me bi mo i cav da ko mu ni ka ci i sa da in for ma ci is gac v lis yve la for mas, dawye bu li sof lis ub ra lo ra di op rog ra me bit, dam Tav re bu li yve la ze axa li ma sob ri vi in for ma ci is eleq t ro nu li sa Su a le be bit. iunes kos ert-ert amo ca nas war moad gen da yve la Se saz lo sa Su a le bis ga mo ye ne ba in for ma ci is xel mi saw v do mo bis ga sa far To veblad. prog ra ma re a lu rad dax ma re bo da qalebs da xe li Se ewyo ma Ti aq ti u ri mo na wi le o bis T- vis sa zo ga do eb riv cxov re ba Si. qa leb ma ga i a res tre nin ge bi axa li am be bis ga Su qe bis, me nej men tis, sof li sa da sa Te mo or ga ni za ci eb Si ga dawy ve ti le bis mi Re bis sa kitxeb ze. gar da ami sa, or ga niza cia aq ti u rad akvirdeboda sqes Ta uta nas wo ro bis sta tis ti kur mo na ce meb sa da mac ve neb leb s. sa zo ga do e bis gan vi Ta re bi sa da tran s for ma ci i sat vis sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq nolo gi e bis ro lis gat va lis wi ne bi sas,,cif ru li da yo fis prob le ma izens gan sa kut re bul mnisv ne lo bas. auci le be lia, rom ICT-is mir we ve bi qa le bi sat vis iyos xel mi saw v do mi da iq ces Zi ri- Tad sa Su a le bad sqes Ta Ta nas wo ro bis gan vi Ta re bi sa da uf le ba mo si le bis ga far To e bi sat vis. ami tom, iunes ko informaciul sazogadoebaze msoflio samitis farglebsi di a lo gi s, genderul sakitxebze msjelobisatvis iw vevs yve la mnis v ne lo van mxa res, mat So ris xe li suf le bis, profe si u li ga er Ti a ne be bi sa da sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lebs, or m x riv da mra val m- x riv par t ni o reb sa da ker Zo seq to ris war mo mad gen lebs uf ro far To kon teq s tit sa mar T lia no bi sa da Ta nas wo ro bis prin cip ze da fuz ne bu li sa in for ma cio sa zo ga do e bis Se saq m ne lad. sa va ra u do kitx ve bi jgu feb Si gan sa xil ve lad (ix. cxri li 1 da 2) 1. ar se bobs Tu ara in for ma ci u li sa zo ga do e bis cne ba Tqvens cxov re ba Si? 2. ra Si ga mo i xa te ba es? 3. ra nak li aqvs? 4. ra Si mdgo ma re obs cif ru li da yo fis ne ga ti u ri mxa re e bi? 5. ro gor Se iz le ba in for ma ci ul sa zo ga do e ba ze msof lio sa mi tis pe ki nis plat for mis Se de ge bis gamoyeneba qal Ta sru luf le bi a no bi sat vis? me To di kis va ri an te bi (ixi let na wi li,,ro gor ga mo vi ye not mo ce mu li sa xel m ZR va ne lo Zi ri Tad Se mo Ta vaze bul me To di kas Tan Se sa da reb lad). 1. in te raq ti u li leq cia 2. jgu fu ri gan xil ve bi da ga mos v le bi 3. cal ke u li ma ga li Te bis gan xil va 4.,,tvi nis Stur mi 23

24 24

25 mo du li II sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bi da ini ci a ti ve bi y Si na ar si da Zi ri Ta di amo ca ne bi me o re mo dul Si sa u ba ria sa er Ta So ri so mo na wi le eb sa da ma Ti ini ci a ti ve bis Se sa xeb. uka nas k nel wleb Si far Tod gav r cel da qse leb sa da sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb Tan, ker Zod,,,cif ru li da yo fis ar mofx v ri sat vis mi mar Tu li sa er Ta So ri so ini ci a ti ve bi. ama ve dros, iq m ne ba sul uf ro da uf ro me ti sa er Ta So ri so sa mu Sao jgu fi, ro go ri caa ga e ros eq s per t Ta spe ci a luri jgu fi sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb Tan da kav Si re bit da eq s per t Ta spe ci a lu ri jgu fi, ro me lic da fuz n da di di rvi a nis sa mit ze cif rul Se saz leb lo beb Tan da kav Si re bit. modul Si war mod ge ni lia or m x riv da mra val m x riv do ne ze Zi ri Ta di sa er Ta So ri so mo na wi le ni da ma Ti ini ci a ti ve bi. pir ve li na wi li: ICT-is ro li gan vi Ta re ba Si am na wil Si ga ni xi le ba sa er Ta So ri so kon teq s ti, ro mel Sic mim di na re obs ICT-is po li ti ka da mi si kav Si ri sa er Ta So ri so gan vi Ta re bis pro ce seb Tan. gan sa kut re bi Taa xaz gas mu li is amo ca ne bi, ro me lic gan vi Ta re bis seq tor sa da erov nul sa infor ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis wi na Se ga dawy ve ti le bis mim Reb sa er Ta So ri so sa zo gado e bis do ne ze dgas, ase ve, Suq de ba da in te re se bul mxa re Ta axa li mid go me bi da in for ma ci ul sa zo ga do e ba ze msof lio sa mi tis mza de bis pro ce si. me o re na wi li: ICT da gen de ru li sa kitxe bi mo du lis me o re na wil Si gan xi lu lia Se saz leb lo be bi, amo ca ne bi da ris ke bi, ro me lic ukav- Sir de ba ICT-is gav r ce le ba sa da ICT-is seq to ris zrdas gen de ru li per s peq ti ve bis Tval saz ri sit.,,cif ru li da yo fis msgav sad, sawiroa,,gen de ru li da yo fis gat va lis wi ne ba. sa er Ta So ri so da erov nul sa moq me do geg me bis Sed ge ni sas ICT po li ti kis gan vi Ta re bi sat vis. moy va ni lia,,gen de ruli da yo fis xa si a Te bi da ICT po li ti kis di fe ren ci re bu li so ci a lu ri da eko no mi ku ri gav le na ma ma kac Ta da qal Ta cxov re ba ze; Se Ta va ze bu lia ICT-Tan qal Ta xel mi saw v do mo bis ga far To e bis gze bi Se sa ba mis pi ro beb Si. ga ni xi le ba Se sa ba mi si ga re mos Seq m nis ele men te bi, ro me lic xels Seuwyob da sqes Ta Ta nas wo ro bas da ar mofx v ri da dis k ri mi na ci as. sa a Te bis ra o de no ba: 4-6 sa a Ti (da mo ki de bu lia mo du lis pir vel na wil Si gan xi lul ICT-Tan dakav Si re bul ini ci a ti ve bis ra o de no ba ze). dam x ma re ma sa la: y in for ma ci u li sa zo ga do e bis mo na wi le ni xe li suf le ba erov nu li Se mo sav le bis do ni sa da in f ras t ruq tu ris mi u xe da vad yve la xe li suf le ba un da iyos da in te re se bu li, ra Ta mat qve ya na Si gan vi Tar des in for ma ci u li sa zo ga do e ba. mat un da ita ma Son Zi ri Ta di ro li, ra Ta uz run vel yon in for ma ci u li sa zo ga do e bis upi ra te so bit sar geb lo ba yvela mo qa la qi sat vis, ase ve, ga na vi Ta ron erov nu li da glo ba lu ri po li ti ka da struq tu ra, rome lic in for ma ci u li sa zo ga do e bis amo ca nebs wyvets. imi sat vis, rom mo sax le o ba dainteresdes sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bit, mtav ro beb ma un da aamar lon mo sax le o bis in for mire bu lo ba, ga a far To on in for ma ci is xel mi saw v do mo ba, ase ve, sa fuz ve li Ca u ya ron mo sax le o bis mier sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis mir we va Ta ga mo ye ne bas, rac sa Su a le bas mis cems mat ga i um jo be son cxov re ba, so ci a lu ri mom sa xu re ba da uz run vel yon eko no mi ku ri zrda. 25

26 msof lio sa mi tis glo ba lu ri xed vis po li ti ku ri mxar da We ra in for ma ci u li sa zo ga do e bis Seq m na ze mteli sicxa dit ga mov lin da 2003 wlis de kem bers, Je ne va Si, ro de sac mte li msof li os xel m ZR va ne leb ma, mat So ris, sa xel m wi fo Ta da mtav ro ba Ta 40-ma pre zi den t ma da vi ce-pre zi den t ma, 175 qvey nis ma Ra li wo debis de le gat ma mo na wi le o ba mi i Ro sa in for ma cio sa zo ga do eb ze Ca ta re bul msof lio sa mi tis pir vel etap ze. in for ma ci u li sa zo ga do e bis Se sa xeb Ca ta re bul msof lio sa mi tis me o re etap ze, ro me lic 2005 wlis no em bers ga i mar Ta, tu nis Si, ase ve, mo na wi le o ba mi i Ro sa xel m wi fo Ta da mtav ro ba Ta 40-ze met ma pre zi den t ma da vi ce-pre zi den t ma, ra Ta da em t ki ce bi nat Je ne vis sa mi tis Se de ge bi da mi Re bul ga dawy ve ti le ba Ta re a lize bis Sem d go mi auci leb lo ba. ker Zo seq to ri mtav ro beb sa da sa mo qa la qo sa zo ga do e bas Tan er Tad ker Zo seq to ri aq ti ur rols Ta ma Sobs in forma ci ul sa zo ga do e ba Si. is sta va zobs mtels msofliosi ganvitarebis amocanata gadawris ekonomikurad sicocxlisunarian models. ker Zo seq to ri xels uwyobs ma te ri a lu ri pi ro be bis Seq m nas, ro me lic uz runvel yofs glo ba lur xel mi saw v do mo bas in for ma ci a sa da sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis ser vis- Tan. ker Zo seq to ris mo na wi le o ba sa mit Si xels uwyobs eko no mi kur zrdas da par t ni o ru li ur Ti er To be bis dam ya re bas, is ex ma re ba teq no lo gi e bis gav r ce le ba sa da axal teq no lo gi eb Tan da kav Si re bit sa zo ga do e bis in for mi re bu lo bis amar le bas, ase ve kva li fi ci u ri sa mu Sao ad gi le bis Seq m nas ad gil ze da gan vi Ta re bis stimu li re bas. ker Zo seq to ri mo na wi le ob da sa er Ta So ri so sa vaw ro pa la tas Tan (ICC) ar se buli biz nes par t ni o ro bis sako or di na cio ko mi te tis (CCBI) ini ci a ti vit. sa mo qa la qo sa zo ga do e ba sa mo qa la qo sa zo ga do e ba aq ti ur rols Ta ma Sobs Ta na med ro ve ten den ci e bis so ci a lur da kul tu ru li Se de ge bis gan sazr v ra Si, pa su xis m ge be lia mi i Ros de mok ra ti ul prin ci peb ze da fuz ne bu li stra te gi u li gadawy ve ti le ba yve la do ne ze. sa mo qa la qo sa zo ga do e bis mra val fe rov ne bi sa da sxva das x va sa kitxe bi sad mi mis T vis da ma xa si a Te be li praq ti ku li mid go mis wya lo bit, is mnis v ne lo van rols Ta ma Sobs sa er Ta So ri so par t ni o ro bis pro ce seb Si, ris ke nac mo u wo debs ga e ros ge ne ra lu ri mdi va ni. mo sam za de be li ko mi te tis me o re mo sam za de bel sxdo ma ze (PrepCom-2 in for ma ci ul sa zo ga do e baze msof lio sa mi tis Je ne vis etap i) Se iq m na,,sa mo qa la qo sa zo ga do e bis sa kitx Ta bi u ro. mas un da Se e mu Sa ve bi na di a lo gis war mo e bis me qa niz me bi mtav ro beb Tan da uz run vel yo in for ma ci ul sa zo ga do e ba ze msof lio sa mi tis ga dawyve ti le be bis mim Reb Zi ri Tad struq tu reb Si sa mo qa la qo sa zo ga do e bis pro duq ti u li mo na wi le o ba. sa mo qala qo sa zo ga do e bis sa kitx Ta bi u ros Se mad gen lo ba Si Se vid nen sa mo qa la qo sa zo ga do e bis msxvi li ga er Ti a nebe bi, ro go ri caa: sxva das x va kav Si ri, mas me dia, kul tu ris mu Sa ke bi, qa la qe bi sa da ra i o ne bis xel m ZR va ne le bi, ara sam Tav ro bo or ga ni za ci e bi, eq s per te bi gen de rul sa kitxeb Si, SezRu du li Se saz leb lo be bis mqo ne pi re bi, ub ra lo ada mi a ne bi da a.s. mas Si Se vid nen, ase ve, sxva das x va mrcev le bi (ma ga li Tad, ada mi a nis uf le ba Ta da inter ne tis mar T vis sa kitxeb Si da a.s.) da kon k re tu li war mo mad gen le bi, ra Ta uz run vel yon kav Si ri qvey neb sa da kon ti nen tebs So ris. 26 sa mo qa la qo da biz nes seq to ris war mo mad gen leb ma mi i Res mo na wi le o ba sa mi tis ori ve eta pis gax s na Si, Jene va sa da tu nis Si. in for ma ci ul sa zo ga do e ba ze msof lio sa mi tis, pir ve li, Je ne vis eta pis uka nas k nel ple na rul sxdo ma ze, sa mi tis pre zi dents, mis ar ma te bu le ba ba ton pas kal kus pens (Pascal Co uc he pin), wa red gi na sa mo qa la qo sa zo gado e ba ze Je ne vis dek la ra cia,,in for ma ci u li sa zo ga do e bis for mi re ba ka cob ri o bis sa Wi ro e be bi sat vis. analo gi u rad, tu ni sis ple na rul sxdo ma ze bi u ros war mo mad ge nel ma sa mo qa la qo sa kitxeb Si, g. ada ma sa ma se kum (Adama Sa massékou) da am t ki ca sa mo qa la qo sa zo ga do e ba ze tu ni sis dek la ra cia. ga e ro msof lio Ta na me gob ro bis sa mit ze Se Ta va ze bul iq na uni ka lu ri Se saz leb lo ba ga e a na li ze bi nat, em s je lat da mo ex di nat sa er To mo mav lis for mu li re ba, vi na i dan dres, ro gorc aras d ros, isea yve la qve ya na da eri er T ma net Tan da kav Si re bu li. ga e ros Ta na me gob ro ba, ro me lic sa er To miz ne bis mi sar we vad aer Ti a nebs sxva-

27 das x va qveynis mtavrobas, ker Zo seq tors, sa mo qa la qo sa zo ga do e ba sa da sa er Ta So ri so sa zo ga do e bas, warmo ad gens cvli le ba Ta ka ta li za tors. ga e ros mte li sis te ma da mi si spe ci a li zi re bu li sa a gen to aq ti u rad mo na wi le ob da sa mi tis or ga ni ze bi sa da Ca ta re bis pro ces Si da ag r Ze lebs mo na wi le o bas mi Re bul ga dawy veti le ba Ta cxov re ba Si gan sa xor ci e leb lad. sxva sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bi sa mit Si mo na wi le o bis mi sa Re bad mow ve ul iq na yve la da in te re se bu li sa er Ta So ri so da re gi o na lu ri orga ni za cia, rom elic ar Se di s ga e ros Se mad gen lo ba Si. zo gi er Ti mat ga ni gan sa kut re bit da in te res da sa mi tit, ma ga li Tad, ev ro pis sab Wo (2004 wels Za la Si Se vi da kon ven cia ki ber-da na Sa u lis Se sa xeb) da fran ko fo noara bu li li ga. sa mit Si mo na wi le sa er Ta So ri so da re gi o na lu ri or ga ni za ci e bis sru li nus xa Se saz le be lia mo vi Zi ot Je ne vi sa da tu ni sis sa mi tis mo na wi le Ta si a Si. sa er Ta So ri so sa te le ko mu ni ka cio kav Si ri (ITU) war mo ad gens ga e ros mta var sa a gen tos sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis sa kitxeb Si. is aris sa ko or di na cio cen t ri mtav ro be bi sa da ker Zo seq to risat vis ko mu ni ka ci i sa da Se sa ba mi si mom sa xu re bis gan vi Ta re bis sa kitxeb Si. uk ve 145 we lia sa er Ta So ri so sate le ko mu ni ka cio kav Si ri ko or di ni re bas uwevs ra di o six Si re e bis er Tob liv ga mo ye ne bas, xels uwyobs sa er- Ta So ri so Ta nam S rom lo bas sa te li tu ri or bi te bis mo po ve ba Si, mu Sa obs te le ko mu ni ka ci is in f ras t ruq tu ris ga um jo be se bi sat vis gan vi Ta re bad qvey neb Si, awe sebs msof lio stan dar tebs sa i me do ur Ti er T kav Si re bi sat vis gan s x va ve bul sa ko mu ni ka cio sis te mebs So ris da xels uwyobs Ta na med ro ve o bis glo ba lu ri prob le me bis - glo ba lu ri dat bo bi sa da kom pi u te ru li teq no lo gi e bis ga mo ye ne bi sas usaf r Txo e bis amar le bis - er Tob liv ga dawy ve tas. sa er Ta So ri so sa te le ko mu ni ka cio kav Si ri or ga ni ze bas uwevs, ase ve, msof lio da re gi o na lur ga mo fe neb sa da fo ru mebs, ma ga li Tad ITU TELECOM WORLD, sa dac iw ve ven mtav ro bi sa da sa te le ko mu ni ka cio da sa in forma cio-sa ko mu ni ka cio in dus t ri is gav le ni an war mo mad gen lebs ide e bis, cod ni sa da teq no lo gi e bis ga sac v lelad msof lio Ta na me gob ro bis sa ke Til dre od gan vi Ta re ba di qvey ne bi sat vis. sa er Ta So ri so sa te le ko mu ni ka cio kav Si ri (ITU) mu Sa obs Ta na med ro ve msof li os yve la sa xe o bis kav Sir ze, in ter ne tis far To zo lo va ni ar xi dan dawye bu li dam Tav re bu li uka nas k ne li Ta o bis uka be lo teq no lo gi e- bit, kos mo su ri da sazr vao na vi ga ci i dan - ra di o as t ro no mi a sa da Ta nam g zav rul me te o ro lo gi am de, fiq si rebu li da mo bi lu ri te le fo ne bis kon ver gen ci is 25, mi saw v do mo bis, mo na cem Ta ga da ce mis, xmo va ni kav Si ri sa da in ter ne tit te le-tran s la ci i dan - mo ma va li Ta o bis kav Si ris sis te me bam de. sa er Ta So ri so sa te le ko mu ni ka cio kav Si ris (ITU) sa Tao cen t ri mde ba re obs Sve i ca ri a Si, Je ne va Si. kavsirsi 191 sa xel m wi fo, 700-ze me ti seq to ris wev ri da aso ci re bu li wev ria. eq s per t Ta spe ci a lu ri jgu fi cif rul Se saz leb lo beb ze eq s per t Ta spe ci a lu ri jgu fi cif rul Se saz leb lo beb ze (dot for ce) Se iq m na msof lio in for ma ci u li sa zo gado e bis Se sa xeb oki na vas qar ti is sa fuz vel ze, ro me lic mi Re bul iq na ki u Su-oki na vas sa mit ze (Kyushu-Okinawa Sum mit). es jgu fi mu Sa ob da sa er Ta So ri so cif ru li da yo fis ar mofx v ri sa da 2001 wels ita li is qa laq genu a Si da geg mil di di rvi a nis sa mi tis an ga ri Sis mom za de bi sat vis kon k re tu li na bi je bis Se sas wav lad. eq s per t Ta spe ci a lu ri jgu fis sa i na gu ra cio sxdo ma (dot for ce) Sed ga no em bers, to ki o Si. mas Si mo nawi le ob d nen mtav ro be bis, ker Zo seq to ris, di di rvi a nis hu ma ni ta ru li or ga ni za ci e bis, ase ve, gan vi Ta re ba di qvey ne bi sa da sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bis war mo mad gen le bi. sxdo ma mim di na re ob da sa ga reo saq me Ta mi nist ris, ba ton iosi ji no ga mis (Yoshiji Nogami) Tav m j do ma re o bit. Zi ri Ta di dis ku sia sxdo ma ze ga i mar Ta Sem deg sa kitxeb ze: 1) sa er Ta So ri so cif rul da yo fas Tan da kav Si re bu li ar se bu li vitarebis gan xil va; 25 konvergencia - sxvadasxva socialuri da politikuri sistemis, mati struqturebis TandaTanobiTi daaxloeba urtiertkavsiris, TanamSromlobisa da urtiertgagebis safuzvelze, arsebiti winaarmdegobebis gadalaxva da serto maxasiateblebis SeZena, rac gansakutrebit aqtiurdeba samecniero-teqnikuri ganvitarebis, internacionalizaciisa da globalizaciis procesebis vitarebasi. ix: socialur da politikur terminta leqsikoni; 2004; gv 135; am SemTxvevaSi satelekomunikacio qselebis konvergencia nisnavs ramdenime, adre dayofil momsaxurebis ert momsaxurebad gaertianebas. magalitad Triple Play - telefonis, internetis, televiziis ert sakabelo internet- CarTvad gaertianeba. 27

28 2) spe ci a lu ri jgu fis Sem d go mi mu Sa o bis gra fi kis Sed ge na. am uka nas k nel Tan da kav Si re bit mi Re bul iq na ga dawy ve ti le ba, rom an ga ri Sis mo sam za deb lad sa Wi ro iyo 2001 wlis Te ber val Si, an mar tis da sawyis Si, ert-ert gan vi Ta re bad qve ya na Si me o re sxdo mis or ga ni ze ba, xo lo me sa me se si is Ca ta re ba sa Wi ro iyo da geg mi li yo 2001 wlis ma i sis bo los ita li a Si. y cif ru li da gen de ru li da yo fa 28 mdgomareoba cen t ra lur da ar mo sav let ev ro pa Si is to ri u lad ise mo ewyo, rom cen t ra lur da ar mo sav let ev ro pis qvey neb Si qa le bis ga nat lebis do ne ise Ti ve ma Ra li iyo, ro gorc ma ma ka ce bis. gar da ami sa, ar se bob da Zve li tra di cia, rom qa le bi mu Sa ob d nen sax lis ga ret da Se ad gen d nen teq ni kur mom sa xu re Ta, nas wav l Ta da in Ji ner Ta did um rav le so bas (1998 wlis mo na ce me bit 13% qa le bi da 10% ma ma ka ce bi). qal Ta ga nat le bis saer To ma Ra li mac ve ne be li am qvey neb Si qmnis po ten ci als sa in for ma cio teq no lo gi e bis seq tor Si qal Ta win s v lis T vis. 90-ian wleb Si am qvey ne bis eko no mi ka da za ral da sa fi nan so struq tu reb Si ga ut va lis wi ne be li li be ra li za ci is Se de gad, rac ase ve uar yo fi Tad aisa xa qal Ta da saq me ba ze. dres qal Ta da saq mebis mac ve ne be li mnis v ne lov nad Ca mor Ce ba ma ma kac Ta da saq me bis mac ve ne bels. sqes Ta uta nas wo ro bis axa li do ne e bi gar k ve u li xa ris xit war mo is va imis Se de gad, rom ar mo sav let ev ro pis so ci a listu ri wyo bis sa xel m wi fo eb Si da cu li iyo qal Ta uf le be bi, Tum ca es uf le be bi mka fi od aras d ros ar yo fi la gan sazr v ru li. qa le bi da ma ma ka ce bi am qvey neb Si ar iy v nen aq ti u rad Car Tul ni sqes Ta Ta nas wo ro bis prin ci pe bis gan xil va Si, xo lo Zli e ri sa xel m wi fo xe li suf le ba di di xnis gan mavlo ba Si nir bav da kul tu ris kon ser va ti u lo bas, ro me lic efuz ne bo da ma ma kac Ta do mi ni re bas. im dros, ro de sac am qvey ne bis po li ti ka mi mar Tu li iyo qal Ta cxov re bis pi ro be bis ga um jo be sebi sa ken (msof li os sxva qvey neb Si ar se bul qal Ta mdgo ma re o bas Tan Se da re bit) is mit uf ro ar aye neb da qa lebs ma ma ka ceb Tan Ta nas wor pi ro beb Si. dres qa le bi grzno ben cvli le bebs uke Te sobi sa ken, mag ram jer ki dev aqvt ma Ti ga moc di le bi sa da ga nat le bis Se sa ba mis sam sa xur Si mowyo bis prob le me bi, ga nic di an dis k ri mi na ci as sam sa xu reb Si, ire ben ma ma ka ce bis sa Su a lo do nis xel fas ze nak lebs, ase ve im ma ma ka ce bis xel fas ze nak lebs, rom le bic ima ve sfe ro Si mat Tan er Tad ari an da saq me bul ni. ev ro kav Sir Si Se ma va li qvey ne bi sat vis bev ri ram ket de ba, ra Ta am qvey neb Si gan vi- Tar des sqes Ta Ta nas wo ro ba da ga tar des po li ti ka qal Ta mi mart dis k ri mi na ci is yve la for mis ar mofx v ris ko mi te ti sa da ga e ros prin ci pe bis Se sa ba mi sad. qal Ta mdgo ma re o bis ga u a re se ba 90-ian wleb Si eko no mi ku ri si tu a ci i dan ga mom di na re aisa xa mat T vis ICT xel mi saw v do mo ba zec. qa lebs Se e xot Sem ci re be bis Zi ri Ta di dar ty ma, isi ni mox v d nen sa baz ro eko no mi kis fsker ze da mo u wi at oja xis bi u jet sa da so ci a lur dax ma re beb Tan da kav Sire bu li prob le me bis ga daw ra, yo ve li ve es sa zo ga do e ba Si qa lis ro lis mkac rad ga ba to ne bu li tra di ci u li Se xe du le be bis fon ze. am faq to reb ma ga mo iw via am qvey neb Si qa le bis Se mo sa va lis Sewy ve ta, mat arar dar CaT dro sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis unar-cve ve bis ga mosa mu Sa veb lad. mtli a no ba Si ar moc n da ara sa sur ve li mdgo ma re o ba ICT Se saz leb lo be bis ga mo savle nad. ma ga li Tad, po lo net Si in ter ne tis xel mi saw v do mo ba da mi sit sar geb lo bis Se saz leb lo ba qa le bi sa da go go ne bi sat vis uf ro da ba lia, vid re cen t ra lu ri da ar mo sav le Ti ev ro pis sxva qvey neb Si. in ter ne tis mom x ma reb lebs So ris po lo net Si qa li sul 18,7%-ia. Ce xe Tis res pub li ka Si 34%, ungretsi 47% da da sav let ev ro pa Si 41%. ro gorc yvel gan, sqe si, ge og ra fi u li mde ba re o ba (qa la qi an so fe li) oja xu ri mdgo ma re o ba (mar to xe la de da) da asa ki (40-46 wlis asa kis ze mot qa le bi sat vis xel mi saw v do mo bis dab r ko le ba) uqmnis ba ri ers qa le bs ICT- is ga mo ye ne bisatvis xel mi saw v do mo bis T vis. es faq to re bi Rrmav de ba sxva mi ze ze bi Tac: mci re Se mo sav le bis mqo ne mo sax le o bi sat vis iaf fa si a ni in ter ne tis xel mi uw v dom lo ba; re gi o neb Si in ter net-pun q te bis mci re ra o de no ba da axa li unar-cve ve bis Se sa Ze nad SezRuduli Se saz leb lo ba (in for ma ci i sa da ICT sfe ro Si tre nin ge bis Se Ta va ze bis sim ci re), ase ve, sa ko mu ni ka-

29 cio qse lis nak le bi gan vi Ta re ba da ga ba to ne bu li az ri, rom ICT ma ma ka ce bis sfe ros war mo ad gens. ev ro kav Si ris ume tes qvey neb Si mi i Res (an mom za de bis pro ces Sia) erov nu li sa moq me do geg ma sain for ma cio po li ti kis Se sa xeb. am geg mis sa fuz vel ze re gi o na lu ri xe li suf le ba sa zo ga do e bis yve la sfe ro Si da ner gavs ICT- is (kor po ra ti ul, ker Zo, sa zo ga do eb riv da sa gan ma nat leb lo sfero Si, is iq ne ba gat va lis wi ne bu li ad mi nis t ra ci ul da te le ko mu ni ka ci is, zo gi ert Sem Tx ve va Si ucxo u ri in ves ti ci e bis T vi sac). es geg me bi qvey neb isatvis, rom le bic api re ben ev ro kav Sir Si Ses v- las, Zi ri Ta dad Sed ge ba,,eleq t ro nu li ev ro pis mi er Se mu Sa ve bu li sa moq me do geg mis sa fuz velze. am do ku men teb Si cal ke ar aris sa u ba ri sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb Tan da kav- Si re bul saq mi a no ba Si qal Ta mo na wi le o ba ze. sam wu xa rod, am qvey neb Si or ga ni za ci e bi, rom le bic xels uwyo ben qa lebs, ar ic no ben in for ma ci u li sa zo ga do e bis gar Se mo war mo e bul po li ti ka sa da dis ku si ebs. ar aqvt mnis v ne lo va ni kav Si ri gen de rul da ICT sfe ro Si mo mu Sa ve in for ma ci u li sazo ga do e bis Seq m nis pro ces Si mo na wi le sis te mas Tan, ro me lic glo ba lu ri xa si a Ti saa da gan sa kutre bit aq ti u ria azi i sa da af ri kis zo gi ert qve ya na Si. in for ma ci as Tan SezRu du li xel mi saw v domo ba ase ve mi a nis nebs, rom cen t ra lu r da ar mo sav let ev ro pa Si mcxov re bi qa le bi nak le bad ari an Car Tul ni in for ma ci ul sa zo ga do e ba ze msof lio sa mit Tan da kav Si re bul erov nul pro ce seb Si. ICT po li ti ka Si gen de ru li mi mar Tu le bi sa da in f ras t ruq tu ris gan vi Ta re ba ase ve gar Tu lebu lia sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb Si qal Ta mo na wi le o ba ze sak ma ri si mo na ce me bis ar qo nis ga moc mi ze zi isaa, rom am g va ri mo na ce me bi CEE/CIS (dst-sa da ev ro pu li eko no mi ku ri ko mi si is) am re gi on Si Zne lad mosapovebelia, yo vel T vis san do ar aris da ar Se i cavs in for ma cias sqes Ta Ta nas wo ro bis xa ris x ze. sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis Se sa xeb an ga ri Si, sxva das x va sa a gen to s mi er mom za de bu li gan s x va vdeba Ta vi si xa ris xi Ta da san do o bit. mo na ce me bi, na wi lob riv, are bu lia me o ra di da da u sa bu Te be li wya ro e bi dan da savaraudo xa si a Ti saa. am g varma me Tod ma Se saz le be lia sa bo loo jam Si mog v ces ICT - is ga mo ye ne bisas qal Ta mo na wi le o bas Tan da kav Si re bit (an in for ma ci ul sa zo ga do e ba Si) sa ew vo da sa pi ris pi ro su ra Ti. da sas rul, Cven miv di vart im das k v nam de, rom qal Ta ICT - is ga mo ye ne bis xel mi saw v do mo bas damabrkolebeli faq to re bi scil de ba teq no lo gi ur in f ras t ruq tu ra sa da so ci a lur-eko no mikur ga re mo e bas Tan da kav Si re bul Car Co ebs. gen de ru li Ta nas wo ro ba mzlav ri sa in for ma cio sis te ma, in ter ne ti msof li os dah pir da de mok ra ti ul da Ta nas wor sazo ga do e bas, sa dac ar ar se bobs gen de ru li dis k ri mi na cia. Tum ca re a lu ri su ra Ti sul sxvag va ria. saq me ima Sia, rom sqes Ta uta nas wo ro ba kom pi u te rul siv r ce Si, ise ve, far Tod aris gav r ce le buli, ro gorc re a lur cxov re ba Si. Zi ri Ta dad, es xde ba imi tom, rom kom pi u te ru li siv r ce aris sfe ro, sa dac do mi ni re ben ma ma ka ce bi. am faqts se ri o zu li Se de gi aqvs qa le bis T vis, ker Zod, qalebs axlos ar us ve ben axal sa in for ma cio teq no lo gi eb Tan, da Tu ma inc us ve ben, mat Tavs atyde bat sqes Ta dis k ri mi na ci is, Se u racx yo fi sa da por nog ra fi is gri ga li. (Dale Spen der) 26. ga e ros kvle vis Ta nax mad, eleq t ro nul mtav ro bas di di dax ma re bis ga we va Se uz lia qa le bis T- vis, mag ram ami sat vis auci le be lia qa le bis Car Tu lo ba da mat T vis teq no lo gi e bis me ti xel misaw v do mo ba. wi na ar m deg Sem Tx ve va Si isi ni ver mi i Re ben in for ma ci as sam Tav ro bo saq mi a no bi sa da im pro eq te bis Se sa xeb, ro me lic it va lis wi ne bs mat dax ma re bas jan dac va sa da sxva sfe ro eb Si. es yo ve li ve ki ma Ti ve ke Til dre o bis T vi saa ga miz nu li. ga mo kitx veb ma ac ve na, rom qve ya na Si in ter ne tis xel mi saw v do mo bis mac ve ne be li Zne lad gan sazrv ravs in ter ne tis mom x ma re bel qal Ta ricxvs. in ter ne tis mom x ma reb le bi gan vi Ta re bad qvey neb Si ari an 35 wels qve mot ma ma ka ce bi, rom leb mac ici an in g li su ri, aqvt kar gi ga nat le ba da kar gi Se mo savali. sam wu xa rod, mci rea sa Su a le bebi ar se bobs gen de ru li uta nas wo ro bis ricx veb Si gamo sa xa tad, rac das tur de ba, ga e ros 2005 wlis kvle ve bit deil spenderi (Dale Spender), - avstralieli feministi, swavluli, pedagogi, mwerali da konsultanti;,,nattering on the net : women, power and cyberspace 1995; gv.190;

30 er Tis mxriv, in ter ne tis mes ve o bit xde ba sxva das x va pro eq te bis pro pa gan da, rac,uda vod, sasar geb loa qa le bi sa da go go ne bis T vis, mag ram amas Ta na ve, in ter nets far Tod ga mo i ye ne ben qa lebze Za la do bi sa da por nog ra fi is ga sav r ce leb lad wlis ma is Si, ga er Ti a ne bu l sa me fo Si Daily Mail-is 27 mi er Ca ta re bu li ga mo kitx vi dan, cxa di gax da, rom 9 mi li on ma ma kac ze me ti (zrdas ru li ma ma ka ce bis TiT q mis 40 %), ise ve, ro gorc 1.4 mi li o ni qal ba to ni, da re gis t ri re bu li iyo por nosa it ze. ame ri kis Se er Te bul Sta teb Si, Se cu re Com pu ting Cor po ra ti on -ma 28 da a fiq si ra 420 mi li o ni in di vi du a lu ri por no-sa i ti 2005 wels. 29 eko no mi ki sa da so ci a lu ri prog re sis ma Ra li do ne ga na pi ro bebs eleq t ro nu li mtav ro bis ganvi Ta re bas da gen de rul win s v las. mag ram es on la in sa ja ro ser vi se bi, ver Se am ci rebs uta nas woro bas qa leb sa da ma ma ka cebs So ris. kom pi u te ru li siv r ce, gen de ru li do mi ni re bis Tval saz ri sit, uda vod, ma ma kac Ta te ri to riaa. am faqts mra val m x ri vi ax s na aqvs: yve la ze Tval sa Ci noa is, rom ma ma ka cebis saqme ufro metad aris da kav Si re bu li kom pi u ter Tan da uf ro met dros ata re ben mas Tan, vid re qa le bi 30. va ra u do ben, rom ma ma ka ce bis in te re si kom pi u te ri sad mi mom di na re obs iqidan, rom mat bav S vo ba Si kom pi u te ruli unar-cve ve bis gan vi Ta re bis me ti Se saz leb lo ba hqondat. did bri ta net Si Ca ta re bu li kvle vis Se de gad dad gin da, rom bi Webs eq v s jer uf ro xsi rad yi du lo ben kom pi u ters, vid re go go nebs. 31 ase Ti ve ten den cia nar Cun de ba zrdas rul asak Sic ma ada mi an ma mi i Ro mo na wi le o ba msoflio qse lis WWW (World-Wi de Web) kitx var Si, ro me lic Ca a ta ra je ims pit kov ma da mi mi re ker ma 32 jor ji is Sta tis teq no lo gi e bis in s ti tu tis pro fe so reb ma (Ja mes Pitkow and Mimi Rec ker of Georgia Institute of Tec h no logy). mat un da epa su xat kitx va ze, Tu ro gor iye ne ben in ter nets. mom x ma re bel Ta 56% iyo 21-dan 30 wlis asa kam de, mat So ris 94% iyo ma ma ka ci. 33 ase Ti mac ve neb le bit ga sak vi ri ar aris, rom kom pi u te rul siv r ces uwo de ben ma ma ka cis te ri to ri as. Zi ri Ta d mi ze zad, ris ga moc qa le bi nak le bad ari an war mod ge nil ni kom pi u te rul siv r ce Si, Se iz le ba da sa xel des is, rom mat xsi rad uwevt sxva das x va se ri o zu li ba ri e ris ga da lax va. ase Ti ba ri e ria axal sa in for ma cio teqno lo gi eb Tan qa le bis,,ar mis ve ba, ase ve, kom pi u te ris Se Ze nis, swav le bi sa da in ter ne tit sar geblo bis ZviradRirebuleba. sa Su a lod, qa lebs, uf ro nak le bi fu li aqvt, vid re ma ma ka cebs. Tu ki qa le bi ma inc ga da la xa ven pir vel ba ri ers da Se ar we ven kom pi u te rul siv r ce Si, mat eq m ne bat dabr ko le ba eleq t ro nul qse leb sa da sxva teq no lo gi ur saq mi a no beb Si musaobisas. es xde ba qa le bis ara sak ma ri si mom za de bi sa da ma Ti dasaqmebis SezRu dvis ga mo. kab re ra-ba le zam, ro me lic ara sam- Tav ro bo or ga ni za cia Isis International-Si mu Sa obs sa ko mu ni ka cio pro ce seb Si qal Ta mo na wi le o bis sa kitxeb ze, da ad gi na, rom mi u xe da vad imi sa, rom qa le bi xsi rad mu Sa o ben mo na cem Ta Seg ro ve bi sa da teq s te bis da mu Sa ve bis sfe ro Si, Za li an is vi a Tad Se uz li at apa ra tu li uz run vel yo fis Seq m- nas Tan da kav Si re bu li sam sa xu ris Sov na. am mom ge bi an in dus t ri a Si isi ni yve la ze da bal sa fe xur ze arian, vi na i dan dam saq meb lebs mi ac ni at, rom qa le bi Ta vi an Ti oja xu ri mo va le o be bis ga mo xan g r- Z lad ver imu Sa ve ben. 34 ise ve, ro gorc Cve u leb riv cxov re ba Si, qa le bi sqe sob ri vi nis nit dis k ri mi ni re bul ni ari an kom pi u te rul siv r ce Sic. es prob le ma, far To ga ge bit, da kav Si re bu lia seq su a lur ze wo la sa da por nog ra fi as Tan. xsi rad, qa le bi, awy de bi an mat T vis sru li ad mi u Re bel seq su a lu ri xa si a Tis leq seb sa da xum ro bebs, mtrul Se nis v neb sa da por nog ra fi is mra val ricxo van for mebs. es proble me bi Trgu navs qa lebs da moq me debs mat ma ma ka ceb Tan ur Ti er To bi sa sac. de il spen de ris 35 mtki Daily Mail ert-erti pirveli britanuli gazeti. dres ertaderti yoveldriuri gazetia, romlis mkitxvelta 50% qalia; 28 Secure Computing Corporation (SCC) msofliosi lideri kompania, romelic musaobs erovnuli usafrtxoebis riskebis martvis sferosi gaeros kvleva,,eleqtronuli mmartvelobis berketebi ekonomikis krizisis dros ; 2010 weli; un.org/intradoc/groups/public/documents/un/unpan pdf 30 ix: deil spenderi (Dale Spender), 1995, gv Anne Cole; Tom Conlona; Sylvia Jacksona; Dorothy Welch; Gender and Education: Information Technology and Gender. Problems and Proposals; 32 ix ix ix. IPS Correspondents, 2003, gv deil spenderi; gv. 203

31 ce bit, xsi rad, seq su a lur ze wo las iye ne ben ro gorc sa Su a le bas, da a ka von qa le bi kom pi u te ru li siv r cis, ro gorc ma ma kac Ta te ri to ri is, sazr v rebs mir ma. kom pi u te rul siv r ce Si gen de ru li uta nas wo ro bis kutxit ar se bu li Zal ze bev ri prob le ma sa Wi ro ebs ga daw ras. is faq ti, rom qa le bi flo ben ise Ti ve in te leq tu a lur Se saz leb lo bebs da aqvt ise Ti ve ini ci a ti ve bi, ro gorc ma ma ka cebs, axal sa in for ma cio teq no lo gi e bis gan vi Ta re ba Si Ta na ba ri mo na wi le o bis mi sa Re bad, ar mo Ce na ar aris, Tum ca, sa nam mat eq m ne bat prob le me bi sain for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis xel mi saw v do mo bis SezRud vas Tan da kav Si re bit, sa nam isi ni awy de bi an seq su a lur dis k ri mi na ci as da ar se bobs por nog ra fia, gen de ru li Ta nas wo ro bis per seq ti ve bi ara sa nu ge Soa. aq tu a lu ria Tu ara isev cif ru li da yo fa? SeS fo Te bas iw vevs cif ru li da yo fa, ker Zod, mom x ma re bel Ta da yo fa sxva das x va so ci a lur jgufad da qvey nad ICT-is ga mo ye ne bis mi xed vit. es afer xebs Se iq m nas Ta na ba ruf le bi a ni in for ma ci u li sa zo ga do e ba. swo red ami tom, mi Re bul iq na so ci a lur po li ti kas Tan da kav Si re bu li mte li ri gi zo me bi. ma ga li Tad, gan vi Ta re bul qvey neb Si Se mu Sav da we se bi or ga ni za ci is in f ras t ruq tu ri sa da sa zo ga do eb ri vi sub si di e bis Se sa xeb, ase ve Se Ta va ze bul iq na af ri ki sa da sxva qvey ne bi sat vis (sadac mi si ga mo ye ne bis da ba li do nea) Tan xis ga mo yo fa ICT-is gav r ce le bis mxar da sa We rad. am g va ri Ca re vis po li ti kis mo wi na ar m de ge ni mi u Ti Te ben, rom yo ve li axa li teq no lo gi is da ner g va Tavda pir ve lad mdi dar qvey neb Si xde bo da da mi sit sar geb lob d nen uf ro SeZ le bu li mo qa la qe e bi. dro Ta gan mav lo ba Si uf ro far Tod vrcel de ba ICT teq no lo gi e bi da mcir de ba sxva o ba mi si gamo ye ne bi sas. 36 Tu am g va ri mtki ce ba ni swo ria in ter net Tan mi mar Te ba Si, ma Sin Ca re va im prob le mis ga da saw re lad, ro me lic Ta vis Ta vad ga dawy de ba, sa zo ga do eb ri vi sax s re bis tyu i li xar j va iq nebo da. gar da ami sa, am g va ri Ca re va da a ma xin jeb da sa baz ro ur Ti er To bebs sa qon lis mwar mo eb leb sa da me war me ebs So ris mom sa xu re bis sfe ro Si. mnis v ne lo ba ar aqvs imas, rom am g va ri ar gu men ta cia efuz ne ba (zog jer da u sa bu Teb lad) va ra uds, rom axa li teq no lo gi e bis gav r ce le bis Se yov ne ba arc ise ga ar Tu lebs ara mom ge bi an mdgo ma re o ba Si myof so ci a lur jguf Ta mdgo ma re o bas. ise Ti ar gu men te bi, ro me lic Ta vi dan mxo lod ri to ri ku li iyo, axa li mo na ce me bis Se de gad sul uf ro Se u va li xde ba. Tan da Ta no bit qre ba cif ru li da yo fa, ro me lic jer ki dev xu Ti wlis win iw vev da gan gass. mag ram mat So ris gen de ru li cif ru li da yo fa ma inc yve la ze Se sam C ne via wlis ass-s mo na ce me bi mow mobs in ter ne tis mom x ma re bel Ta So ris gen de ru li gan s x va ve bis Sem ci rebas (NTIA 2002). Ci net Si, qve ya na Si, sa dac Se da re bit gvi an da iwyes in ter ne tis mox ma re ba, Se saz le belia da vak vir det Tu ra swra fad ic v le ba si tu a cia. 5 wlis gan mav lo ba Si, 1997 wel Tan Se da re bit, mom x ma re bel qal Ta pro cen ti ga i zar da 12-dan 39%-mde (CNNIC 2002). al ter na ti u li ar gu men tit Tu ki, sa va ra u dod, gaq re ba yve la ze uf ro cxa di da yo fa, kerzod, mom x ma re bel Ta cif ru li da yo fa de mog ra fi u li prin ci pit, iq ne ba nak le bad Se sam C ne vi. es exe ba ICT-is xel mi saw v do mo bis xa risxs, efeq tu ri unar-cve ve bis flo bas, ase ve, Tu ro gor aiolebs xelmi saw v do mo bas sa qo nel Tan da mom sa xu re bas Tan in ter ne tis mox ma re ba. es gan s x va ve be bi da kav Si rebu lia so ci a lur jguf Ta pri vi le gi re bul da arap ri vi le gi re bul kut v ni le bas Tan. zo gi er Ti ada mi a ni sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb Si xe davs ga mo sa vals, fiq robs, rom is aris samsaxuris moziebis sasualeba, mi si ar qo na ki ar r ma vebs prob le mebs. ama ve dros, bevrs epa re ba ew vi, rom ne bis mi er teq no lo gi as Se uz lia si Ra ri bis do nis an uta nas wo ro bis sxva as peq te bis Sem ci re ba. mi u xe da vad ami sa, mi ac ni at, rom ma Ti ar mo Ce na Se i tans po zi ti ur wvlils eko no mi kur-so ci a lur aror Zi ne ba Si. ro gor,,gan v sazr v rot xel mi saw v do mo ba xel mi saw v do mo ba so ci a lu ri mov le naa. iqam de, sa nam es mox de ba, auci le be lia, sul mci re, ga vigot imis Se sa xeb, Tu ras war mo ad gens in ter ne ti, ri Tia is sa in te re so, ro gor un da mi si mox ma re ba da ri si mir we va Se iz le ba mi si dax ma re bit. ada mi an Ta um rav le so ba amas igebs sam sa xur Si ko le geb- Tan, me gob reb Tan da oja xis wev reb Tan ur Ti er To bis pro ces Si, ase ve wig ne bis kitx vis, te le ga da Thierer 2000; Compaine 2001; Fink and Kenny; 2003

32 ce me bis yu re bis, ra di os mos me ni sa da swav lis Se de gad. in ter net Tan xel mi saw v do mo ba so ci a lu ri mov le naa, rad gan man un da mo i ta nos sar ge be li yo vel dri ur cxov re ba Si, iq ne ba es ma ta reb le bis gan ri gis Se sa xeb in for ma ci is mo po ve ba, da sas ve ne be li sag zu ris mi Re ba, me gob reb Tan ur Ti er To ba, sa mu Sa os Ses ru le ba, ub ra lod, Ta vi su fa li dro is ga ta re ba. am g va ri ga ge bit teq ni ku ri xel mi saw v do mo ba (in ter net Si Car Tul kom pi u ter Tan si ax lo ve, mobi lu ri te le fo ne bi, te le vi zo ri da sxva ICT mowyo bi lo be bi) auci le be li, mag ram arasak ma ri si piro baa xel mi saw v do mo bi sat vis. Tum ca, is mnis v ne lo van rols Ta ma Sobs xel mi saw v do mo bis xa ris xis gan sazr v ri sas. ma ga li Tad, far To zo li a ni ar xi sa Su a le bas iz le va ram de ni me mo na wi les Tan gqondes,,re a lu ri vi de o ur Ti er To ba, ma Sin, ro de sac mo bi lu ri te le fo ni, ro me lic ar Wur vi lia mo na cem Ta ga da ce mis uka be lo pro to ko lit (Wi re less Application Protocol (WAP)) sta va zobs efeq tur xel mi saw v do mo bas veb-gver de bis mxo lod gan sazr v rul ra o de no bas. mnis v ne lo va nia ro gor so cia lur pi ro beb Si xor ci el de ba ase Ti xel mi saw v do mo ba. es xde ba bib li o Te ka Si, ro me lic mu Sa obs gan sazr v rul sa mu Sao sa a Teb Si, Tu sa ku Tar sax l Si? SezRu du lia Tu ara in ter ne tis mox ma re bis dro msur vel Ta mra val ricxov ne bis ga mo da mi sa Re bia Tu ara mox ma re bis fa si? ar se bobs Tu ara SezRud va xel mi saw v do mo bis mi zan ze, ma ga li Tad, in ter ne tit ar Wur vi li obi eq te bi da sa zo gado eb ri vi mox ma re bis ko mu ni ka ci e bi an mu Sa o bis re le van tu ro bis Se mow me ba sa mu Sao ad gil ze? am g va ri mo saz re bit qmni an ara mxo lod cif rul da yo fas in ter ne tis ar qo nis an ar se bo bis Tvalsaz ri sit, ara med uf ro,,kav Si ris kon ti nu ums 37 ( con ti nu um of con nec ti vity (Mark War s c ha u er 2003). 38 xel mi saw v do mo bis Se saz leb lo ba ze ax dens gav le nas, ase ve, mte li ri gi faq to re bi. mxed ve lo ba- Si gvaqvs gar k ve u li unar-cve ve bis auci le be li flo ba. mag ram aq un da gan vas x va vot auci le be li we se bi (ma ga li Tad sad gan va Tav sot mi sa mar Ti eleq t ro nul fos ta Si) da unar-cve ve bi, ro gorc so ci a lu ri praq ti kis for ma, rac mo ce mul Sem Tx ve va Si ur Ti er To bis axa li sa Su a le be bis Ses wavlas gu lis x mobs. es uka nas k ne li ki gulisxmobs unar-cve ve bis flo bas sul uf ro me ti ada mi a nis mo na wi le o bit,,sa zo ga do eb riv praq ti ka Si, sa dac teq no lo gi e bis ga mo ye ne ba da mi si sa Wi ro e ba saq mi a no ba Ta zo gi ert sa xe o beb Si xels uwyobs mtel sa zo ga do e ba Si Se sa ba mi si cod nis flo bas (Je an Lave 39 and Etienne Wen ger) 40. teq no lo gi eb Tan xel mi saw v do mo ba da, sa bo loo jam Si, xel mi saw v do mo bis ti pi, da mo ki de bulia sar geb lo bis unar ze far To xel mi saw v do mo bis sis te mis ar se bo bi dan gar k ve u li ra o de no bis mom x ma re bel Ta ar se bo bam de. is, ase ve, da mo ki de bu lia unar-cve veb ze, rom lis gan vi Ta re bac aucile be lia. sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis Sem Tx ve veb Si sa u ba ria prog ra mu li in terfe i sis xa si at ze (Jan van Dijk) 41. uda vod, sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb Tan xel mi saw v do mo ba jer ki dev ar nis navs imas, rom ada mi a ni mar T lac SeZ lebs mi sit sar geb lo bas, da Tun dac ase iyos, is ar se bit gav le nas ver mo ax dens mis cxov re ba ze. xel mi saw v do mo ba zog jer dro e bi Tia, vi na i dan gar k ve u li periodis Sem deg ada mi an ma Se saz le be lia da kar gos mi sit sar geb lo bis Se saz leb lo ba an CaT va los, rom ar hyof nis cod na mat mo sax ma rad. Se iz le ba mox des isec, rom sa bo loo jam Si, ada mi an ma ga a ke Tos das k v na, rom mis T vis in ter ne ti ar war mo ad gens gan sa kut re bul Ri re bu le bas. ar se bobs ga dawy veti le bis mi Re bis uam ra vi va ri an ti ada mi a ne bis T vis, ro mel nic in ter ne tis mud mi vi mom x ma re bel ni xde bi an, mat So ris, in ten si vo ba da mox ma re bis sxva das x vag va ro ba. mas ze da mo ki de bu le bit ic v leba xel mi saw v do mo bis mnis v ne lo bac. aqe dan ga mom di na re ic v le ba xel mi saw v do mo bis mnis v ne lo bac kontinuumi movlenebis procesebis uwyvetoba; (aq: uwyveti kavsiri); ix: ucxo sityvata leqsikoni; 38 mark varsaveri (Mark Warschauer ) - ganatlebisa da informatikis departamentis profesori kaliforniis universitetsi. UCI cifruli laboratoriis damfuznebeli da direqtori. misi kvlevebi exeba sainformacio-sakomunikacio teqnologiebis integracias skolebsa da satemo centrebsi.,,technology and Social Inclusion: Rethinking the Digital Divide ; 2003; 39 Jan lave (Jean Lave) socialuri antropologi; 40 eten vengeri (Etienne Wenger) wamyvani eqsperti komunikaciebsi. is iyo pioneri,,komunikaciebis praqtikis kvl-,,komunikaciebis praqtikis kvlevasi da didi ariareba aqvs mopovebuli am sferosi; mecnierebata doqtori xelovnuri inteleqtis sferosi;. 1991; 41 Jan van Dijk; sociologiisa da komunikaciebis mecnierebata profesori. ikvlevs sainformacio sazogadoebis socialur aspeqtebs axal mediasi;the Network Society: Social Aspects of New Media; 1999, 2nd edition 2005

33 zo gis T vis is ar se bi Tad Sec v lis mis saq mi a no bas, sxveb ze imoq me debs mxo lod cxov re bis gar k ve ul as peq t Si. cal ke ul pi rov ne ba sa Tu sa zo ga do e bis T vis es gav le na eko no mi ku ri xa si a Ti saa, ma Sin, ro de sac sxve bis T vis Se iz le ba mxo lod so ci a lu ri izo la ci i sa gan Ta vis dar we vis sa Su a le ba iyos. imis T vis, rom uf ro Rrmad Cav w v det am sa kitxebs, auci le be lia sir r mi se u li da Tvi sebri vi kvle vis Ca ta re ba. mi u xe da vad ami sa, ax lac Se iz le ba ga va Su qot zo gi er Ti as peq ti, Tu ki ga mo vi yenebt xel mi saw v do mo bis xa ris xis Se fa se bis im sa Su a le bas, ro me lic vax se net ze mot da ro mel sac Cven uf ro gan zo ga de bu lad war mo vad gent qve mot, mo du lis Sem d gom na wil Si. in ter ne tis xel mi saw v do mo bis Zi ri Ta di pa ra met re bi, rom le bic gav le nas ax de nen gen de rul da yo fa ze: teq ni ku ri xel mi saw v do mo ba: xel mi saw v do mo ba, rom lis dro sac ma ma ka ce bi da qa le bi sargeb lo ben in ter net Si Car Tu li mowyo bi lo bit, mnis v ne lo ba aqvs mowyo bi lo bis tip sa da kav Si ris xa risxs; xel mi saw v do mo bit sar geb lo bis Se saz leb lo ba: nac no be bi, ro mel nic Tvi Ton sar geb lo ben in ter ne tit da Se uz li at auci leb lo bis Sem Tx ve va Si dax ma re bis ga we va; sa ku Ta ri unar- Cve ve bis TviT Se fa se ba; kom for tis an dis kom for tis grzno ba sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis sis te mis ga mo ye ne bi sas; gan ga Si sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e- bis ga mo ye ne bis sa va ra u do ne ga ti ur Se de geb Tan da kav Si re bit (ma ga li Tad, TaR li To ba an vi ru se bi); xel mi saw v do mo bit sar geb lo ba: ari an Tu ara ma ma ka ce bi da qa le bi in ter ne tis mom x ma reble bi; in ter ne tit sar geb lo bis in ten si vo ba da xan g r Z li vo ba; mi zan Ta sxva das x va o ba, romlis T vi sac ga mo i ye ne ba xel mi saw v do mo ba; xel mi saw v do mo bis ga mo ye ne bis Se de ge bi: zo gi ert Sem Tx ve va Si in ter ne tit sar geb lo bam Secva la mom x ma reb lis saq mi a no bis xa si a Ti; xel mi saw v do mo bis sa Wi ro e bis Se fa se ba mi si gamo ye ne bis in ten si vo bis Tval saz ri sit axa li miz ne bis mi sar we vad da gen de ru li qce vis ste re o ti pe bis ga saz li e reb lad. gansaxilveli sakitxebi: 1. ro gor aisa xe ba Cven ze cif ru li da yo fa? 2. ra dab r ko le be bi ar se bobs sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis da sa ner gad Cvens ga re mo Si? 3. ra qme de be bi un da iq nas mi Re bu li, ra Ta ga da iw ras es prob le ma? 4. vin Se iz le ba iq nas Car Tu li am g var qme de beb Si? 5. ro gor vaz li e rebt Cven Tvi Ton cif rul da yo fas? me To di ka in te raq ti u li leq ci e bi,,tvi nis Stur mi geg mis Sed ge na kon k re tu li si tu a ci e bis gan xil va sa er To si tu a ci e bis gan xil va sa er To da jgu fu ri dis ku si e bi 33

34 34

35 mo du li III eleq t ro nu li de mok ra tia Si na ar si da amo ca ne bi mo dul Si ga ni xi le ba or ga ni za ci e bi, romlebic saq mi a no ben in ter netis sferosi, wyve ten ko ordi na ci ul amo ca nebsa da sa er Ta So ri so nor me bis Se mu Sa ve bit ari an da ka ve bul ni. sa mu Sao sa a Te bis ra o de no ba: 3 sa a Ti dam x ma re ma sa la: y eleq t ro nu li de mok ra tia (el-de mok ra tia) el-de mok ra tia aris ter mi ni, ro me lic war mo ad gens sity ve bis -,,eleq t ro nu li da,,de mok ratia - kom bi na ci as. igi gu lis x mobs ise Ti eleq t ro nul sa ko mu ni ka cio ter mi no lo gi is ga mo ye ne bas, ro go ri caa in ter ne ti, de mok ra ti ul qvey neb Si de mok ra ti u li pro ce se bis, rep re zen ta ci u li demok ra ti is an de mok ra ti is sxva ro me li me mo de lis gan vi Ta re bi sat vis. es aris po li ti ku ri ganvi Ta re bis pro ce si, ro me lic jer ki dev ad re ul sta di a Sia da aq ti u ri gan xil vis sa ga nia yve la mtav ro ba sa da sa zo ga do e ba Si. es ter mi ni er T d ro u lad aris ar we ri Tic da mi Ti Te bi Tic. ro gorc we si, el-de mok ra ti is momx re e bi is w raf vi an pro ce si ga xa don Ria da ga a far To von mo qa la qe Ta xel mi saw v do mo ba so ci a lur sfe ro sa da ga dawy ve ti le bis mi Re bis pro ces Si, rac sa Su a le bas mis cems uf ro di di ze gav le na iqo ni os rac Se iz le ba met in di vid ze po li ti ku ri pro ce se bis mim di na re o bi sas, ase ve, ga az li e ros gam W vir va lo ba da mtav ro bis an ga ris val de bu le ba, xo lo ma Ti si ax lo ve xal xis sa Wi ro e beb Tan aamar lebs mat po li ti kur le gi ti mu ro bas. el-de mok ra tia gu lis x mobs eleq t ro nul xmis mi ce mas, mag ram es ar aris de mok ra ti u li pro ce sis gan vi Ta re bis er Ta der Ti as peq ti. el-de mok ra tia es aris ki dev ra Rac, rac da kav Si re bu lia kom pi u ter Tan an cif rul de mokra ti as Tan. el-de mok ra ti is gan vi Ta re bis mi xed vit war mo i So ba sa mi mi mar Tu le ba, ker Zod: ser vise bit hi per-lo ka li ze bu li mom sa xu re o be bi, mo bi lu ro ba, sa zo ga do eb riv-yo fi Ti ga re mos ur Tier T q me de ba da efeq tu ro ba. el-de mok ra ti is mom x re e bi in ter net-teq no lo gi is ga mo ye ne bis, mi si mom sa xu re bis xa ris xi sa da ra o de no bis gaz r dis mom x re ni ari an. sa zo ga do eb ri vi veb-gver de bi an sam Tav ro bo veb-por ta le bi amar ti vebs mo na cem Ta xel mi saw v do mo bas da xels uwyobs mo qa la qe ebsa da mtav ro bebs So ris kav Sirs yve la do ne ze. kav Si ris dam ya re ba Se saz le be li gax da msof lio qse lis mes ve o bi Ta da mi si mud mi vi srul yo fit, rac, sa bo lo od, mo qa la qe Ta da mat mtav ro ba Ta kav Si ris tran s for ma ci am de mi vi da. es sa zo ga do eb ri vi por ta le bi ga mo i yu re bi an ro gorc ka tali za to re bi er Ti a ni kom pi u te ru li ga re mos Ta vi se bur war mo e bad gar da saq m ne lad, ro mel Sic in teg ri re bu lia so ci a lu ri sam sa xu ri mo qa la qe Ta mo na wi le o bit da am gav rad am ya reb s de mok rati u l pro ce se bs. y el-de mok ra ti is for me bi da sa Su a le ba uka nas k ne li otxi wlis gan mav lo ba Si Se im C ne o da el-de mok ra ti is for me bi sa da sa Su a le be bis mnis v ne lo va ni zrda, xo lo ma Ti da ner g vis mac ve neb leb ma mra val ka te go ri a Si mi ar wia ma Ral dones. am mo na ce me bis gac no ba Se saz le be lia veb-gver d ze Nic Re so ur ces. ker Zo seq to ris por ta le bi da plat for me bi mo qa la qe ebs sta va zo ben xel mi saw v do mo bas mat T vis auci le bel gam W vir va le infor ma ci a ze. sa zo ga do eb ri vi por ta le bit (an plat for me bit) mtav ro bebs Se uz li at ga na vi Ta ron da mar Ton qve ya na an mo i zi don re sur se bi ga re dan, an ga a for mon kon t raq te bi TviT da fi nan se bis sa fuz vel- 35

36 ze. mo de li gu lis x mobs por tal Ta Seq m nas, rom lis TviT da fi nan se ba xde ba sar fi a ni ga da sa xa dis xar j ze el-de mok ra ti is gan sazr v ru li ope ra ci i sat vis. pir ve li mo na wi le e bi am sfe ro Si iy v nen govone So li ti ons, First Data Government So lu ti ons da NIC kom pa ni e bi, rom le bic TviT da fi nan se bis mo de lis sa fuz vel ze Se iq m na. sa zo ga do eb ri vi qse li es aris el-de mok ra ti is ax la xan ga Ce ni li sfe ro. qsel Si Se ma va li werti le bi mde ba re obs So ri ax los mo qa la qe e bis gan da isi ni sazr v ra ven qsel Si mo na wi le o bis pi robebs. el-mtav ro bis mom x re ebs mi ac ni at, rom mtav ro bis mi er ga mo ye ne bu li sa zo ga do eb ri vi qse luri ga er Ti a ne be bi Se ma kav Si re be li rgo lia, ro me lic ex ma re ba mtav ro bas imoq me dos mo qa la qe e bivit, ma ga li Te bi Se iz le ba ixi lot veb-gver d ze,,the Official Com mon we alth of Virginia Homepage,, sa dac mo qa la qe ebs Se uz li at ipo von Google-is in s t ru men ta lia da gax s nan sa zo ga do eb ri vi fo ru me bi. mtav ro beb sa da mat war mo mad gen lebs Se saz leb lo ba aqvt, ase ve, da ak ma yo fi lon ram de ni me mo qa la qe mom sa xu re bit. List Servs 42 -is dax ma re bit, RSS fe eds-is 43 Cat vir T vit, mo bi lu ri kav Si ris mes ve o bit, Setyo bi ne bis gag zav nit, mtav ro bis blo ge bi Ta da mik ro-blo gin gis sam sa xu rit mat war mo mad gen lebs Se uz li at mo qa la qe ebs mi a wo don sa Wi ro in for ma cia. mtavrobam da iwyo, aseve, fi nan su ri in for ma ci is war d ge na. me xa zi ne frenk t. kap rio rod ailen di dan yo vel dri u rad iuwye ba Sta tis fu la di di ne bis Se sa xeb da da in te re se bul mo qa la qe ebs Se uz li at xe li mo a we ron am cno bebs. sa xel m wi fo sa a gen to e bis sru li sia, rom le bic am g var cno bebs iz le va Se giz li at ixilot veb-gver d ze Re al Life. Live do cu ment. y el-de mok ra ti is praq ti ku li sa kitxe bi el-de mok ra ti is war ma te bas Zi ri Ta dad ab r ko lebs mo qa la qe Ta iden ti fi ci re bis prob le ma. ar- Cev ne bis da cu lo bi s da mtav ro ba sa da mo qa la qe Ta So ris sxva ur Ti er T kav Si ris uz run vel sa yofad, mo qa la qe ebs un da hqon det iden ti fi ci re bis ra Rac for me bi, ro me lic uz run vel yofs sa i- dum lo e bas da da ex ma re ba mat isar geb lon in ter net-fo ru me bit. ano ni mu ri mi wer-mo we ris uz runvel yo fis auci leb lo bis prob le ma, ro me lic, ama ve dros, mo na wi le ebs az levs da ma te bit sta tuss, Se saz le be lia ga dawy des gan sazr v ru li krip tog ra fi u li me To dit. ki dev er Ti dab r ko le ba mdgo ma re obs ima Si, rom ar se bobs bevri ka no ni e ri in te re sebi, rom li- Tac Se saz le be lia za ra lis mi ye ne ba uf ro sruli de mok ra ti is pi ro beb Si. sa u ba ria po li ti kis, me dia-mag na te bis, di di biz ne si sa da prof kav Sir Ta sxva war mo mad gen leb ze. ar se bobs va ra u di, rom es or ga ni za ci e bi Se iz le ba el-de mok ra ti is kon cef ci is aq ti u ri ga mo ye ne bis wi na ar m deg ni iy v nen. ro ber t sis 44,,wes ri gis we seb Si (Ro bert s Ru les of Order) ar nis nu lia, rom sa TaT bi ro asam b lea unda tar de bo des er T d ro ul audio-ur Ti er To be bis vi Ta re ba Si, wi na ar m deg Sem Tx ve va Si,,Se iz le ba war mo is vas sa par la men to ka non m deb lo ba Si up re cen den to si tu a cia, te le-kon fe ren ci is an video-kon fe ren ci is Ca ta re bis dro sac ki auci le be lia imis gan sazr v ra, Tu ro gor un da mox des mo na wi le Ta war d ge na da mat T vis sity vis mi ce ma. Cve u leb riv, sa par la men to ka non m deb lo bas jer ki dev ar aqvs Se mu Sa ve bu li eleq t ro nu lad saq mis war mo e bis stan dar tu li pro ce du ra. y mo qa la qe Ta ro li el-de mok ra ti a Si 36 de mok ra ti is pro ces Si Se i nis ne ba sa mo qa la qo seq to ris mo na wi le o bis mzar di in te re si, sa zoga do e bis aq ti u ri na wi li elo de ba mtav ro bi sa gan met gam W vir va lo bas. in ter net Si ar se bu li in for ma ci is mo cu lo ba mo qa la qe ebs az levs sa Su a le bas iy v nen uket in for mi re bul ni xe li suf lebis moq me de be bi sa da po li ti ku ri pro ce se bis Se sa xeb, in te raq ti u li ga re mo sasualebas izleva hqondet ur Ti er To bis axa li for ma ofi ci a lur pi reb Tan, ro mel Tac mo qa la qe eb ma mis ces Ta vi si 42 pirveli eleqtronuli programa, romlis sasualebitac SesaZlebeli iyo erti el-fostis gagzavna ertdroupirveli eleqtronuli programa, romlis sasualebitac SesaZlebeli iyo erti el-fostis gagzavna ertdroulad ramdenime adamianisatvis. amgvar programas iyenebdnen 1986 wlidan specialuri programa, romelic sasualebas izleva veb-gverdebze gantavsebuli axali informacia gamoviwerot da mivirit Cveni eleqtronuli fostit;

37 xma. sa kon taq to in for ma ci is, sa ka non m deb lo saq mi a no bis, po li ti ku ri stra te gi i sa da Ro nis Zi e- ba Ta geg me bis da ma das tu re be li in for ma cia xels uwyobs xe li suf le bis gam W vir va lo bas da, na wilo biv, Se saz le bels xdis mis mo na wi le o bas ro gorc av to no mi ur, ase ve ara av to no mi ur (on la in) re Jim Si. uf ro daw v ri le bi Ti in for ma cia Se iz le ba mi vi RoT sa i ti dan tran s pa rent-gov. cif ru li de mok ra ti is mom x re e bi ama Si xe da ven mar T vis stra te gi as, ro me lic mi mar Tu lia mo qa la qe Ta sa- Wi ro e be bis dak ma yo fi le ba sa da gansxvavebul mom sa xu re baze, rac amar lebs xe li suf le bis re a gire ba sa da gam W vir va lo bas. on la in mom sa xu re bi sa da el-de mok ra ti is por ta lis pro va i de re bi ex ma re bi an mtav ro bebs daam ya ron kon taq ti far To sa zo ga do e bas Tan. y in ter ne ti, ro gorc po li ti ku ri Su a ma va li in ter ne ti ga ni xi le ba, ro gorc plat for ma da sa Su a le ba, ro me lic ar mofx v ris dis tan ci ur prob le mebs Ria de mok ra ti ul sa zo ga do e ba Si. mo sa lod ne lia, rom el-de mok ra ti is dros teq niku ri sa Su a le ba ni da u kav Sir des mo bi lur teq no lo gi ebs. ni San dob li vi gan s x va ve ba ar se bobs ad re ga mo ye ne bul sa ko mu ni ka cio sa Su a le beb sa da in ternets, ro gorc po li ti kur pro ce seb Si Su a ma vals So ris. in ter ne tis mta va ri Ta vi se bu re ba mdgoma re obs,,mravali mravaltan ur Ti er To bis sa Su a le ba Si, ma Sin, ro de sac ma sob ri vi ko mu ni ka ciis ise Ti sa Su a le ba, ro go ri caa ra dio da te le vi zia, war mo ad gens ko mu ni ka ci is tips -,,erti mravaltan, xo lo te le fo ni -,,erti erttan. gar da ami sa, in ter ne ti flobs ga ci le bit far To kom pi u te rul Se saz leb lo bebs, ro go ri caa, ma ga li Tad, mo na cem Ta ba ze bis mar T va da ga Sif v ra, rac Za li an mnis v ne lo va nia in for ma ci a ze far To xel mi saw v do mo bi satvis da, ase ve, ar Cev ne bis Ca ta re bis dros TaR li To bis asa ci leb lad. gar da ami sa, in ter ne ti sa Su a le bas az levs ada mi a nebs ita nam S rom lon sin q ro nul re Jim Si, anu, raime saq mi a no bis gan xorcielebistvis mat sru le bit ar esa Wi ro e bat fi zi ku rad gar k ve u li dro it sadrac yof na. in ter ne ti saarcevno kam pa ni is Ca sa ta reb lad (tra di ci u li qce vis gan gan s x va ve bit, ro de sac agi ta to re bi da di od nen amom r Cev leb Tan sax l Si an ure kav d nen te le fon ze) uf ro iafi da mo xerxe bu li al ter na ti vaa mra va li po li ti ko si sat vis. dres mra val ma kan di dat ma da iwyo sa zo ga do ebri vi sa i te bis ga mo ye ne ba axal gaz r deb Tan urtiertobisatvis da am g va rad po u lo ben po ten ci ur mom x re ebs. kam pa ni is Ca ta re bi sas ara av to no mi ur re Jim Si (on la in), aq ti u rad ga mo i ye ne ba, ase ve, eleq t ro nu li fos ti sa da po li ti ku ri blo gis sis te ma. amom r Cev lebs Se uz li at ko men ta re bis gake Te ba, sa ku Ta ri az ris ga mo xat va po li ti kur blo geb sa da veb-gver deb ze. fos ti sa da te le vi zi is mes ve o bit wi na sa ar Cev no agi ta ci is tra di ci ul me Tod ze gav le na mo ax di na gan cxa de bis on la in re Jim Si gan Tav se bis in te raq ti ul ma me Tod mac. in ter net Si in for ma ci is gan Tav se bis/ga nax le bis mom sa xu re bis da bal ma Ri re bu le bam, ase ve, am in for ma ci is efeq tu ro bis po ten ci u rad ma Ral ma xa ris x ma in ter ne ti gaxada mim zid veli da in tere se bul sa zo ga do eb riv jgu feb sa da Se da re bit da bal bi u je ti an po li ti kur par ti ebs So ris, po li ti ku ri in for ma ci is ga sav r ce leblad. ma ga li Tad, sa zo ga do eb ri vi jgu fe bi sat vis, ro mel nic so ci a lu ri an ga re mos dac vis sa kitxe bit ari an da ka ve bul ni, in ter ne ti Se sa ba mi si in for ma ci is ga sav r ce leb lad ga ci le bit mar ti vi sa Su a- le baa, vid re tra di ci u li te le vi zia an ga ze Ti, ro me lic mo itxovs did fi nan sur xar jebs. yve la am faq to ris dax ma re bit internetma po li ti ku ri kam pa ni is Catarebisas SesaZlebelia Caanacvlos tradiciuli sa Su a le be bi, ro go ri caa te le fo ni, ga ze Ti da ra dio. 37 ki dev ert ma ga li Tad Se iz le ba mo viy va not sa i ti open fo rum.com.au, av s t ra li u ri ara ko mer ciu li el-de mok ra ti u li pro eq ti, ro me lic iw vevs po li ti ko sebs, ma Ral Ci nos nebs, aka de mi ko sebs, biz ne sis war mo mad gen lebs da a.s. po li ti kur de ba teb Si mo na wi le o bis mi sa Re bad. axa li xer xe bi sa Su a le bas az levs blo ge rebs, veb-mas te reb sa da in for ma ci is sa Su a le ba Ta sxva mflo be lebs, in ter ne ti sa zo ga do e bis or ga ni ze bis sa Su a le bad ga mo iyenon da ara mxolod

38 informaciuli TvalsazrisiT, am g var axal kon cef ci ebs So ris Se iz le ba da va sa xe lot, ma ga li Tad,,,saq mi a no bis ini ci a ci is kon cef cia, ro me lic sa Su a le bas az levs veb-mas te rebs mo bi li ze ba mo axdi non Ta vi an Ti mom x ma reb le bis ra i me saq mi a no bis T vis xel m ZR va ne lo bis ga re Se. y ad gi lob riv de mok ra ti ul ga er Ti a ne ba Ta eleq t ro nu li mxar da We ra sa mo qa la qo ga er Ti a ne be bi mnis v ne lo van rols Ta ma So ben de mok ra ti ul pro ce seb Si. isi ni az leven Se saz leb lo bas cal ke ul mo qa la qe ebs me ti ga i gon po li ti ku ri mov le ne bis Se sa xeb da zo gier Ti Te o re ti ko sis, ma ga li Tad, aleq sis de to ke vi lis 45 (Alexis de Toc qu e vil le) az rit, war mo ad ge nen wya ros ara sa xel m wi fo eb riv xe li suf le ba Si. sa zo ga do eb ri vi po li ti kis mkvle va ri jor ji is Statis teq no lo gi u ri in s ti tu ti dan, hans kle i ni, ar nis navs, rom sa zo ga do eb riv fo ru meb Si mo nawi le o bis T vis mte li ri gi dab r ko le be bi ar se bobs, ise Ti, ro go ri caa Sek re ba konkretul dros konkretul ad gil ze. Ta vis nas rom Si, ro me lic Crdi lo et ame ri kis Sta teb Si sa mo qa la qo aso ci a- ci ebs ezr v ne ba. kle in ma, ase ve, ar nis na, rom ko mu ni ka ci is eleq t ro nu li sa Su a le be bis ga mo ye ne ba mnis v ne lov nad afar To ebs Ta vi si mi si is Se sas ru leb lad ase Ti or ga ni za ci e bis Se saz leb lo bebs. y Ri re bu le ba da nak li sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bi Ta vis Ta vad arc de mok ra ti u lia da arc arade mok ra ti u li, da ar ata re ben nor ma ti ul xa si ats. isi ni gar k ve u li miz nis mir we vis sa Su a le bas war mo ad ge nen (zogjer arapozitiursac ki, ma ga li Tad, cif rul teq no lo gi ebs Se uz li at wa a xa lison izu le bi Ti kon t ro li an mo na wi le o ba), Tum ca, gar k ve ul in s ti tu ci ur struq tu rebs Se uz liat xe li Se uwyon an da ab r ko lon eleq t ro nu li sa Su a le be bis ga mo ye ne ba de mok ra ti u li pro ce sebis sa si ke Tod. Se sa ba mi sad, kom pi u te ri za ci is ris ke bi da Se saz leb lo be bi de mok ra ti ul pro ce seb Si bev rad aris da mo ki de bu li de mok ra ti u li mo de lit ar Ce ul kon k re tul in s ti tu ci o na lur struq tu rebze (Cve u leb riv, kon s ti tu ci it ga ni sazr v re ba da mo i cavs so ci a lu r kon taq te bs, sa ka non m deb lo sa mar T lis speci fi kur as peq tebs, rep re zen ti re bul an pir da pir de mok ra ti as da a.s.). 38 Ri re bu le ba Ta na med ro ve teq no lo gi e bi, ise Ti ro gorc eleq t ro nu li mi mo we ra, Ta na to le bis ur Ti er Toba eleq t ro nu li qse lis sa Su a le bit, kol la bo ra to ri u li prog ra mu li uz run vel yo fa, wi kis 46, in ter net-fo ru me bi da blo ge bi - war mo ad gens el-de mok ra ti is zo gi er Ti sa kitxis po ten ci u ri ga dawy ve tis sa Su a le bas. mra va li ara sam Tav ro bo or ga ni za ci is sa i ti ori en ti re bu lia iuri di u li sa kitxe bit da in te re se bul mom x ma re bel ze, mo i po ve ben in for ma ci as ata so bit sam Tav ro bo or ga niza ci i sa da mravali pro va i de risagan, da aer Ti a ne ben mo na cem Ta ba za Si. am g va ri sa i te bis mox ma re ba mo sa xer xe be lia biz ne si sat vis, isi ni far To sa zo ga do e bas az le ven Se saz leb lo bas ad vi lad da ufa sod mi uw v de bo det xe li uka nas k nel sa in for ma cio si ax le eb ze. ert-er Ti ase Ti ma ga li Ti Se saz le be lia iyos sa i ti Tran s pa rent-gov.com, ro m lis mesveobitac moqa la qe ebs Se uz li at ufa sod miiron informacia qvey nis re gi o neb Si Ca ta re bu li sxva das x va sam- Tav ro bo ini ci a ti ve bis Se sa xeb. el-de mok ra tia mo qa la qe ebs Se saz leb lo bas az levs iolad da wi na ar m de go be bis ga re Se mo i povon mtav ro bas Tan da kav Si re bu li in for ma cia. ma ga li Tad, in di a nas Sta tis sat ran s por to bi u rom (the Indiana Bureau of Motor Vehicles) ga a mar ti va mzro le bis ser ti fi ci re bis do ku men te bis ga da ce mis pro ce du ra sa ol qo sa sa mar T lo Si. in di a na gax da pir ve li Sta ti, sa dac eleq t ro nu li Stam pe lis (Electronic Postmark) teq no lo gi is ga mo ye ne bit xde ba sam Tav ro bo do ku men te bis xel mo we ra, ofi ci- 45 aleqsi de tokevili (Alexis de Toc qu e vil le) me-19 saukunis frangi istorikosi da politologi; 46 iseti serveri, romelic momxmarebels sasualebas azlevs Tavisuflad gaaketos veb-gverdis redaqtireba nebismieri veb-brauzeris sasualebit;

39 a lu ri ser Ti fi ci re ba da mim Re bi st vis mi wo de ba. ala ba mas Sta tis bu neb ri vi re sur se bi sa da ga re mos dac vis de par ta men t ma, ma Ra zi a Ta qsel ma Wal-Mart da NIC Seq m nes na di ro bi sa da Tev z Weris li cen zi e bis ga yid vis eleq t ro nu li sis te ma. pir ve li na di ro bis se zo nis dros Wal-Mart -is ma Ra zi eb Si gaiyida 140 atas ze me ti li cen zia. sa a gen to am sam sa xu ri dan yo vel dri u rad do la ris ode no bis eko no mi as ireb da. eleq t ro nu li de mok ra ti is ki dev er T Ri re bu le bas warmoadgens is, rom sa Su a le bas iz leva axal gaz r do ba uf ro aq ti u rad Car Tos ar Cev neb Si. el-de mok ra ti a sa da xmis mi ce mis eleq t ro nul sis te mas Se uz lia, ase ve, ga mo as wo ros bo lo dros Sem C ne u li ten den cia amomrcevelta Sem ci re ba. ar Cev neb Si mo na wi le axal gaz r da ada mi an Ta ricx vi mkvet rad Sem cir da in dus t ri u lad gan vi Tare bul qvey neb Si, ma ga li Tad, ro go ri caa ka na da, ame ri kis Se er Te bu li Sta te bi da di di bri ta ne- Ti. po li ti kur pro ce seb Si eleq t ro nu l mo na wi le o bas Se uz lia mi i zi dos mra va li axal gaz r da ada mi a ni, rome lic sxva Sem Tx ve va Si tra di ci uli me Todi ga ci le bit xel say re li da mim zid ve li mi acndat. eleq t ro nul de mok ra ti as Se uz lia de mok ra ti ul pro ce seb Si aamar los mo na wi le Ta aqti u ro ba, ga nat le bis do ne, Se am ci ros amom r Ce vel Ta apa Tia da gax des po li ti ku ri dis ku si e bis sa Wi ro na wi li. nak li pozitiur SedegebTan er Tad, zo gi ert te ri to ri ul zo na Si, am teq no lo gi as Se uz lia ga mo iw vios gar k ve u li prob le me bi, ma ga li Tad, mas ar Ses wevs una ri mxa ri da u Wi ros axal ini ci a ti vebs, an da ic vas,,pi rov nu li Zar c vi sa gan, ase ve prob le me bi, ro me lic ukav Sir de ba in for ma ci ul ga datvir T vas da van da lizms. yve la ze xsi ri utan x mo e ba Ria eleq to ro nu li de mok ra ti is wi na ar m deg ukav Sir de ba mmar T ve li wre e bis po pu liz m sa da de ma go gi i sa ken swraf vis saf r Txes. ar se bobs uf ro re a lu ri utan x mo e bac, ma ga li Tad cif ru li da yo fa mat So ris, vi sac xe li mi uw v de ba el-de mok ra ti a ze da mat So ri sac, vi sac is ar aqvs (ma ga li Tad, in ter ne ti, mo bi lu ri te le fo ni), ase ve al ter na ti ul Ri re bu le bas- Tan eleq t ro nu li de mok ra ti is unar-cve ve bis da ner g vi sas. y Ria eleq t ro nu li de mok ra ti u li sa zo ga do e ba Ria eleq t ro nu li de mok ra tia es aris Ria de mok ra ti is for ma, ro de sac in ter ne ti da sxva eleq t ro nu li sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bi ga mo i ye ne ba re fe ren dum Tan da kav Si re bu li bi u rokra ti u li pro ce se bis srul yo fi sat vis. mi si mom x re e bi ama te ben aq sa TaT bi ro pro ce se bis teq nolo gi ur srul yo fi le ba sac. Ria eleq t ro nu li de mok ra tia ari nis ne ba ab re vi a tu rit EDD, mag ram ga mo i ye ne ba sxva ab re vi a tu re bic, rom le bic, ar se bi Tad er Ti da ima ve cne bas war mo ad ge nen. Ria eleq t ro nu li de mok ra tia gu lis x mobs xmis mi ce mi sa da re gis t ra ci is sxva for mebs eleq t- ro nu li teq no lo gi e bis mes ve o bit. ro gorc sxva ne bis mi er Ria de mok ra ti ul sa zo ga do e ba Si, Ria eleq t ro nul de mok ra ti a Si (EDD) sa zo ga do e ba flobs uf le bas xma mis ces ka non p ro eq tis sa sargeb lod an sa wi na ar m de god, Se ad gi nos ka non p ro eq te bi da da itxo vos Ta vi si war mo mad gen le bi. Ria eleq t ro nu li de mok ra ti is (EDD) mxar da We ris teq no lo gia Se mu Sa ve bul iq na flo ri dis teq no lo gi ur in s ti tut Si. es teq no lo gia uk ve ga mo i ye ne ba or ga ni za ci is Ta nam S rom leb Si. yvela ze mnis v ne lo va ni mim di na re pro eq tebs So ris aris pro eq ti,,me tam Tav ro ba (Metagovernment). Ria eleq t ro nu li de mok ra tia (EDD) ro gorc sis te ma, mtli a no ba Si jer ki dev ar aris mi Rebu li ar sad msof li o Si, mag ram zo gi er Ti mas Tan da kav Si re bu li ini ci a ti ve bi uk ve for mi re bis sta di a Sia. ass-s pre zi den tis sa ar Cev no kam pa ni is dros pos t ze 1992 da 1996 wleb Si, ros pe ro em x ro bo da Ria eleq t ro nul de mok ra ti as (EDD) da ga mo vi da,,eleq t ro nu li me ri is Seq m nis wi nada de bit. am sfe ro Si gar k ve u li war ma te be bia Sve i ca ri a Sic, sa dac na wi lob riv uk ve ar se bobs Ria de mok ra tia. av s t ra li ur ma po li ti kur ma par ti am Se na tor OnLine, ro me lic 2007 wlis fe de ra luri ar Cev ne bis dros ib r Zo da se na to ro bi sat vis, Ses Ta va za Ria eleq t ro nu li de mok ra ti is (EDD) 39

40 sis te mis da fuz ne ba, ra Ta av s t ra li e lebs Tvi Ton ga da ewy vi tat se na to rebs ro gor mi e cat xma ama Tu im ka non p ro eq ti sat vis. gam W vir va le an Ria de mok ra tia, ro me lic gu lis x mobs uf le ba mo si le bis de le gi re bas, mo qa laqe ebs mis cems sa Su a le bas air Ci on ndo bit ar Wur vi li pi ri, ro me lic xmas mis cems ma Ti sa xe lit, amas Ta na ve Se i nar Cu nebs sa ku Ta ri xmis mi ce mis uf le bas. ndo bit ar Wur vil pir Ta ar Cev ne bi da da nis v na Se iz le ba mox des eleq t ro nu li sa Su a le bit. ndo bit ar Wur vil pi rebs Se uz li at ase ve ndo bit ar Wur vil pir Ta jaw vis for mi re ba, ro mel Sic Tu,,a ir Cevs,,b -s, xo lo,,b ir Cevs,,g -s, da arc,,a -m da arc,,b -m ar air Cia Se mo Ta va ze bu li ka non p ro eq ti, xo lo,,g -m xma mis ca, ma Sin,,g -s xma Ca it v le ba sa mi ves ma giv rad. mo qa la qe ebs, ase ve, Se uz li at ga mo i ye non Ta vi an Ti ndo bit ar Wurvi li pi re bi upi ra te so bis mi xed vit, ase rom, Tu pi ri, ro me lic pir ve lia am si a Si ver SeZ lebs xmis mi ce mas, ma Sin mi si xma Se iz le ba gadaeces si a Si ndo bit ar Wur vil mom dev no pi r s. am g va ri siste mis to po lo gia asa xavs TviT in ter ne tis struq tu ras, ro mel Sic mar S ru ti za tors aqvs sawyi si da al ter na ti u li ser ve ri, sa i da nac Se iz le ba in for ma ci is ga motxo va. el-mtav ro ba (Se mok le ba, mi Re bu li eleq t ro nu li mtav ro bis ar sa nis nad, ase ve cno bi lia, rogorc e-gov, cif ru li, on la in an tran s for ma ci u li mtav ro ba) es aris gav r ce le bu li ne o logiz mi, da kav Si re bu li sa in for ma cio da sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis ga mo ye ne bas Tan sam Tav ro bo sam sa xu re bis srul yo fi sa da uz run vel yo fis, ope ra ci e bi sa da ur Ti er T kav Si ri sat vis mo qa la qeeb Tan, biz ne seb Tan da a.s. y el-mtav ro bis fun q ci o ni re bis mo de li el-mtav ro bis fun q ci o na lu ri kav Si re bis Zi ri Ta di mo de le bi Se saz loa da yo fil iq nas am g varad: mtav ro ba mo qa la qe an, mtav ro ba dam k ve Ti (G2C) mtav ro ba biz ne si (G2B) mtav ro ba mtav ro ba (G2G) mtav ro ba mom sa xu re e bi (G2E) yve la am sfe ro Si xde ba otxi sa xis moq me de ba: [1] [2] in for ma ci is ga da ce ma in ter ne tis mes veo bit, ma ga li Tis T vis, ma re gu li re bel sam sa xur Tan, sadre sas wa u lo dre eb Tan, sa ja ro mos me nis gra fik Tan, sxva das x va Setyo bi ne bastan, cno beb Tan da a.s. da kav Si re bit. - or m x ri vi kav Si ri mtav ro ba sa da mo qa la qe ebs So ris, biz nes sa da sxva sam Tav ro bo struq turebs So ris. am mo de lit mom x ma reb lebs Se uz li at Ca er Ton sxva das x va or ga ni za ci astan di a log Si da Se atyo bi non Ta vi an Ti prob le me bis Se sa xeb, ga a ke Ton ko men ta ri, mi mar Ton Txov nit an motxovnit. - ope ra ci is Ca ta re ba, ma ga li Tad, sa ga da sa xa do de kal ra ci is gan Tav se ba, gan cxa de be bit mi mar T- va, an gran ti da a.s. - mar T va, ma ga li Tad, on la in-ga mo kitx va, xmis mi ce ma an kam pa ni is Ca ta re ba. 40

41 y el-mtav ro ba, ro me lic ar aris da kav Si re bu li in ter net Tan mi u xe da vad imi sa, rom el-mtav ro bas yve la ze xsi rad ar viq vamt, ro gorc,,on la in an,,in ter netze da fuz ne buls, am kon teq s t Si Se saz le be lia Ca er Tos,,eleq t ro nu li mtav ro bis sxva teq no logi e bic, ro me lic in ter net Tan ar aris da kav Si re bu li. mat So ris: te le fo ni, faq si, PDA, SMS, MMS, uka be lo qse le bi da ser vi se bi, blu Tu si, CCTV, sat val T va lo sis te me bi, RFID, bi o met ri u li identi fi ka cia, sag zao moz ra o bis mar T va, sa i den ti fi ka cio ba ra Te bi, smart-ba ra Te bi da ko mu ni ka ci is ga mo ye ne bis sxva mo sazr v re sfe ro e bi, ase ve teq no lo gi e bit ar Wur vi li sa ar Cev no ub ne bi (sa dac tar de ba eleq t ro nu li xmis mi ce ma ara on la in), sam Tav ro bo sam sa xu re bis mu Sa o ba te le vi zi i sa da ra di os mes ve o bit, eleq t ro nu li fos ta, ko mu na lu ri on la in sam sa xu re bi, mi sa mar Te bis eleq t ronu li wig ni, on la in Ca Ti da ko res po den ci is swra fi mi wo de bis teq no lo gi e bi. y el-mtav ro bis po ten ci u ri Rir se ba da ris ki ris ki bevrs sa ub ro ben el-de mok ra ti is Seq m ni sa da da ner g vis po ten ci ur Se de geb ze. mas ve mi e kut v neba mo qa la qe eb sa da mtav ro bas So ris Su a le du ri rgo lis arar se bo bis sa kitxe bi, ase ve dar R veve bi sta tus quo 47 am sfe ro eb Si. gan sa kut re bu li met val yu re o ba mtav ro ba sa da mo qa la qe ebs So ris kon taq te bis ga far To e ba ata rebs or m x riv xa si ats. mi u xeda vad el-mtav ro bis gan vi Ta re bi sa da srul yo fi sa mo qa la qe ebs mo u wevt mat Tan eleq t ro nu li sa Su a le bit Ta nam S rom lo ba, ra mac po ten ci u rad Se iz le ba Se la xos mo qa la qe Ta uf le be bi pi rad cxov re ba Si, vinaidan mtav ro ba s ga uc n de ba sul uf ro me ti mtki ce bu le ba Ta vis mo qa la qe eb ze. uares Sem Tx ve va Si, ro de sac eleq t ro nu li gzit ga dis in for ma cia mtav ro ba sa da mo qa la qe ebs Soris, qve ya na Si Se iz le ba gan vi Tar des sis te ma, msgav si to ta li ta riz mis. ro de sac mtav ro ba flobs uam rav in for ma ci as Ta visi mo qa la qe e bis Se sa xeb, ikar ge ba pi ra di cxov re bis cneba. da na kar ge bi mi u xe da vad imi sa, rom el-mtav ro bis gan vi Ta re bi sa da re a li za ci i sat vis da xar jul iq na auarebe li Tan xa, zo gi er T i adamianis az rit, Se de gi arc ise sa xar bi e lo iyo. in ter ne tis ba za ze elmtav ro bis Seq m nis mcde lo bis Se de gi an ara da mak ma yo fi le be lia, an rtu lia mi si ga zom va. xel mi uw v dom lo ba el-mtav ro bis veb-gver di, ro me lic uz run vel yofs qse lur xel mi saw v do mo ba sa da mxar da We ras, xsi rad ar iz le va mom x ma re bel Tan da kav Si re bis Se saz leb lo bas, mat So ris mat Tan, vinc So re ul ra i o neb Si cxov robs, ar Se uz li at sax li dan gas v la, cu dad flo ben in g li sur enas, im yo fe bi an si Ra ri bis zrvar ze, itan je bi an qro ni ku li da a va de be bit da ari an mar to xe la de de bi an xan dazmu le bi. gam W vir va lo bi sa da an ga ris val de bu le bis mcda ri grzno ba el-mtav ro bis mo wi na ar m de gebs miacniat, rom el-mtav ro bis gam W vir va lo ba Zal ze sa ew voa, vina i dan mas mxars uwers Ta vad mtav ro ba. in for ma cia Se iz le ba TviT ne bu rad gan Tav s des an amo vardes in ter ne ti dan une bar T vod, an sa zo ga do e bis ne bar T vit. ma ga li Tad, 2001 wlis 11 no em bers, niu-or k Si msof lio sa vaw ro cen t r ze te ro ris te bis Tav das x mis Sem deg ass-s fe de ra lur ma xe li status-kvo [lat. status quo] - saertasoriso samartalsi: raime garkveul momentsi (winat an amjamad) arsebuli mdgomareoba.

42 suf le bam amo i Ro di di ra o de no bit sam Tav ro bo in for ma cia Ta vi si veb-gver de bi dan erov nu li usaf r Txo e bis dac vis miz nit. am faq t ma ass-is mo qa la qe e bis Se um C nev lad Ca i a ra. dres dre o bit mxo lod zo gi er Ti or ga ni za cia awarmoebs gam W vir va lo bis kon t rols am mo di fi ka ci it. xsi rad ese ni ara ko mer ci u li, mo xa li se ob ri vi or ga ni za ci e bi ari an, ro go ri caa United Sta tes OMBWatch da Government Accountability Project (mtav ro bis an ga ris val de bu le bis pro eq ti). TviT xe li suf le bac ki ar adev nebs yo vel T vis Tval yurs in for ma ci as, ro mel sac isi ni atav se ben an ire ben in ter net Si. upi ra te so ba upi ra te so ba mdgo ma re obs ima Si, rom el-mtav ro ba mo xer xe bu li da ren ta be lu ria biz ne si satvis, xo lo sa zo ga do e bas xe li mi uw v de ba uax les in for ma ci a ze dro is, ener gi i sa da fu lis da nakar gis ga re Se. el-mtav ro ba xels uwyobs pro ce se bis ga mar ti ve bas, mo qa la qe e bi sa da sa zo ga do eb ri vi or gani za ci e bis xel mi saw v do mo bas sa ja ro in for ma ci as Tan. ma ga li Tad, in di a nas Sta tis sa pas por to bi u rom ga a mar ti va sa ol qo sa sa mar T lo Si mzrol Ta ser ti fi ci re bis do ku men te bis ga da ce mis proce du ra. in di a na pir ve li Sta tia, sa dac Electronic Postmark teq no lo gi e bis ga mo ye ne bit xde ba sam- Tav ro bo do ku men te bis xel mo we ra, ofi ci a lu ri ser Ti fi cir de ba da ad re sa tis T vis mi wo de ba. el-de mok ra ti is ser vi se bi ewe vi an sax s re bis eko no mi as. ala ba mas Sta tis bu neb ri vi re sur se bi sa da ga re mos dac vis de par ta men t ma, Wal-Mart-isa da NIC-is ma Ra zi e bis qsel ma ar se bul kom pi u te rul ba za Si Seq m na na di ro bi sa da Tev z We ris li cen zi e bis ga yid vis eleq t ro nu li sis te ma. pir vel sa mona di reo se zon ze Wal-Mart-is ma Ra zi eb Si ga i yi da 140 atas ze me ti li cen zia da sa a gen to va ra u dobda am sam sa xu ri dan yo vel dri u rad 200 ata si do la ris eko no mi is mi Re bas. el-mtav ro bis sar ge be li mdgo ma re obs mis efeq tu ro ba Si, sam sa xu re bis sa mu Sa os ga um jo be se ba- Si, sa zo ga do eb riv sam sa xur Ta uf ro far To xel mi saw v do mo ba Si, gam W vir va lo ba sa da mtav ro bis an ga ris val de bu le ba Si. de mok ra ti za cia el-mtav ro bis ert-er Ti mi za ni qvey nis de da qa laq Si mim di na re pro ce seb Si mo qa la qe Ta uf ro far To mo na wi le o ba gax de ba. in ter ne tis dax ma re bit mo qa la qe e bi qvey nis yve la kutxi dan SeZle ben ze moq me de ba iqo ni on po li ti ko seb ze da mi aw v di non xma. blo gin ge bi da in te raq ti u li mimo xil ve bi da ex ma re bat po li ti ko sebs Se ityon ada mi an Ta az ri ne bis mi er kon k re tul sa kitx ze. spe ci a lur Ca Teb Si mo qa la qe ebs Se uz li at re a lur dro Si da u kav Sir d nen ar Ce ul ofi ci a lur pi rebs, mat ofi sebs da usu a lo ze moq me de ba iqo ni on xe li suf le ba ze. am g va ri teq no lo gi e bi xels Se uwyobs xe li suf le bis gam W vir va lo bas da sa Su a le bas mis cems amom r Cev lebs da u yo neb liv Seityon ma Ti war mo mad gen le bi da da qa laq Si ro gor da ra tom az le ven xmas swo red ase, da ara sxvag va rad. es da ex ma re ba amom r Cev lebs uket gan sazr v ron vis mis cen xma mo ma val Si. Te o ri u lad, el-mtav ro bis Se saz leb lo be bis ga mo ye ne bit, mtav ro bas Se uz lia mi u ax lov des WeS ma rit de mok rati as. xe li suf le bis gam W vir va lo ba sa Su a le bas mis cems sa zo ga do e bas uket ga i gos ro gor xde ba ga dawy ve ti le be bis mi Re ba da mat mi er ar Ce ul mo xe le ebs aizu lebs Ta vi ant qme de beb ze an ga risval de bu le bas. ra Rac do nem de sa zo ga do e bas Se uz lia ar se bi Tad da usu a lod imoq me dos sa ka nonm deb lo xe li suf le ba ze. 42 sar ge be li ga re mo sat vis el-de mok ra ti is mom x re ebs mi ac ni at, rom on la in mtav ro bis dros Sem cir de ba bew dur for maze motxov na. ga re mos dam c ve le bis, ma sob ri vi in for ma ci is sa Su a le be bi sa da sa zo ga do e bis ze wolit zo gi er T ma mtav ro bam da or ga ni za ci am upi ra te so ba mi a ni Wa in ter nets, ra Ta Sem ci re bu li yo motxov na qa Ral d ze. ma ga li Tad, ass-s mtav ro ba iye nebs veb-gverds Si da sa xe li suf le bo for me bis ga da sa ce mad fe de ra lu ri Ta nam S rom le bi sat vis da am g va rad mnis v ne lov nad am ci rebs qa Ral dis ga mo ye ne bas.

43 sic qa re, efeq tu ro ba da mo xer xe bu lo ba el-mtav ro bis mmar T ve lo bis dros mo qa la qe e bi kom pi u te re bis mes ve o bit wyve ten Ta vi ant amoca nebs ne bis mi er ad gil ze, ne bis mi er dros, Se sa ba mi sad, mcir de ba sa ja ro mo xe le e bis nax vis aucileb lo ba sam sa xu reb sa da ka bi ne teb Si. kom pi u te ri za cia sa Su a le bas iz le va amar l des an ga risval de bu le ba da re gis t ra cia, ga ad vil des in for ma ci i sa da sxva das x va an ke tis xel mi saw v do mo ba, da i zo gos dro. Te ma tu ri in for ma ci i sa da fa i le bis Zeb na dres rtu li ar aris, vi na i dan isi ni ina xe ba mo na cem Ta ba za Si da ara da bew di li for mit, gan Tav se bu li sxva das x va ad gi las. avad m yofe bi da SezRu du li Se saz leb lo be bis mqo ne pi re bi auci le be li ar aris iy v nen mo bi lu re bi, ra Ta mo na wi le o ba mi i Ron mtav ro bis mu Sa o ba Si, mat Se uz li at dar C nen sa ku Ta ri sax lis kom for t ul garemosi. sa zo ga do eb ri vi mxar da We ra el-mtav ro bis Seq m nis mcde lo bam sa zo ga do e bis mxri dan mo i po va mxar da We ra da mo wo ne ba. moqa la qe eb ma mo ux Si res po li ti kur sa kitxeb ze on la in-dis ku si a Si mo na wi le o bas, xo lo axal gaz r- do ba, ro mel sac, Cve u leb riv, nak le bad ain te re sebs sa xel m wi fo eb ri vi saq me e bi, sul uf ro me tad er T ve ba eleq t ro nu li ar Cev ne bis pro ce du reb Si. sam Tav ro bo prog ra mebs in ter net-siv r ce Si ak ri ti ke ben mo qa la qe Ta pi ra di cxov re bis ara sakma ri sad dac vis ga mo. kvle vam ac ve na, rom ada mi a ne bi sat vis uf ro mnis v ne lo va nia ara ma Ti pi ra di cxov re bis kon fi den ci a lo ba, ara med is, rom dam na Sa ve eb ma airon pa su xis m geb lo ba sa ku Tar da na- Sa ul ze. ass-s zrdas ru li mo sax le o bis 90% mxars uwers dam na Sa ve Ta Zeb nis T vis in te re net-sis teme bis ga mo ye ne bas, xo lo 57% Ta nax maa dat mon ano ni mu ro ba, Tu ki es da ex ma re ba te ro ris te bi sa da dam na Sa ve e bis da We ra sa da pa su xis ge bas. el-mtav ro bis spe ci fi ku ri teq no lo gi e bi el-mtav ro bis qve ka te go riasi ar se bobs ise Ti spe ci fi ku ri teq no lo gi e bi, ro go ri caa: em-mtavro ba (mo bi lu ri mtav ro ba), U-mTav ro ba (U-go ver n ment - yvel gan ar se bu li mtav ro ba) da G-mTav ro ba (va ri an te bi GIS/GPS el-mtav ro ba). el-mtav ro bis por ta le bi da plat for me bi. el-mtav ro bis in for ma ci is mi wo de bis Zi ri Ta di mo de le bi efuz ne ba sargeblianobis princips. sa zo ga do eb ri vi Tu ker Zo seq to ris por ta le bi sa da plat for me bis Se mu Sa ve bi sas iq m ne ba sis te ma, ro me lic sa Wi roa ori ve seq to ri sat vis. mo qa la qe ebs, ro mel Tac esa Wi ro e bat sa ku Ta ri av to mo bilis re gis t ra ci is ar d ge na, Se uz li at iolad aradginon. biz ne si ari s sxva das x va ser vi sis mom wo debe li, rac tra di ci u lad mxo lod mtav ro bis pre roga ti va iyo da moq me de ben ro gorc am sa xel m wi fos par t ni o re bi. biz ness Se uz lia mi i Ros Se mo sava li am mom sa xu re bi dan da mo i zi dos axa li kli en te bi. sam Tav ro bo sa a gen to e bi Ta vi suf l de bi an da na kar ge bi sa da zed me ti prob le me bi sa gan, ro me lic am g va ri ope ra ci e bis Ca ta re bas ukav Sir de ba. mtav ro bas Se uz lia ga na vi Ta ros sa zo ga do eb ri vi por ta le bi (an plat for me bi) da mar Tos mi sit qvey nis Sig nit, an mo i zi dos re sur se bi ga re dan, an ga a for mos kon t raq te bi TviT da fi nan se bis safuz vel ze. TviT da fi nan se bis mo de li gu lis x mobs por ta le bis Seq m nas, rom le bic TviT fi nan s de ba el-mtav ro bis gan sazr v ru li ope ra ci e bis xel say re li sa fa su ris xar j ze. am sis te ma Si pir ve le bi iy v nen govone So li ti ons, First Data Government So lu ti ons da NIC kom pa ni e bi, rom le bic Se iq m na TviT da finan se bis mo de lis sa fuz vel ze. sa zo ga do eb ri vi qse li - es aris el-mtav ro bis mxo lod ax la xan ga Ce ni li sfe ro. qsel Si Se ma vali wer ti le bi mde ba re o ben usu a lod mo qa la qe eb Tan ax los da isi ni Tvi Ton sazr v ra ven qsel Si ma Ti mo na wi le o bis pi ro bebs. el-mtav ro bis mom x re ebs mi ac ni at, rom mtav ro bis mi er sa zo ga do eb- 43

44 ri vi qse lu ri ga er Ti a ne be bis ga mo ye ne ba war mo ad gens da ma kav Si re bel rgols, ro me lic ex ma re ba mtav ro bas imoq me dos ise, ro gorc imoq me deb d nen TviT mo qa la qe ni, ro mel Tac is em sa xu re ba. maga li Te bi Se iz le ba vi po vot veb-gver deb ze The Official Com mon we alth of Virginia Homepage, sa dac mo qala qe ebs Se uz li at ipo von Google-is in s t ru men ta ria da gax s nan sa zo ga do eb ri vi fo ru me bi. ga e ros mi er Se mu Sa ve bu li el-mtav ro ba ze ga das v lis mza o bis mac ve ne be li ar se bobs el-mtav ro bis ram de ni me sa er Ta So ri so gra da cia. uf ro xsi rad asa xe le ben The Eurostat Ran kings, Economist, Brown University, da UN e-government Re a di ness Index. ga e ro yo vel w li u rad am za debs mi mo xil vas el-mtav ro bis Se sa xeb, ro mel Sic Se dis er Ti Ta vi sa xel wo de bit,,el-mtav ro ba ze gadas v lis mza o ba. mas Si moy va ni lia msof li os qvey ne bis Se da re bi Ti gra da cia ori Zi ri Ta di mac veneb lit: (1) el-mtav ro ba ze ga das v lis mza o ba, da (2),,eleq t ro nu li mo na wi le o bis xa ris xi. cifru li mom sa xu re bis Se fa se bis mo de lis Seq m nis miz nit mi mo xil va Si mo ce mu lia ga e ros 191 wev ri sa xel m wi fos el-mtav ro bis mza o bis ra o de nob ri vi Se mad gen lo bis in deq sis Se fa se ba, ro me lic efuz ne ba veb-gver de bis, te le sa ko mu ni ka cio in f ras t ruq tu ri sa da ada mi a nu ri re sur se bis Se fase bas. kitx ve bi msje lo bi sat vis: 1. ri Tia el-de mok ra tia sa sar geb lo qa le bi sat vis? 2. Se saz le be lia Tu ara el-de mok ra ti is mir we va Cvens kon k re tul pi ro beb Si? 3. ra aris sa Wi ro el-de mok ra ti is mi sar we vad? 4. ra tom un da gan vi xi lot el-mtav ro bis Te ma? me To di ka: in te raq ti u li leq ci e bi dis ku sia imi ta cia 44

45 45

46 46

47 mo du li IV erov nu li stra te gia da sa moq me do geg ma sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi eb ze y Si na ar si da amo ca ne bi mra va li qveya na cdi lobs Se i mu Sa vos erov nu li stra te gia da sa moq me do geg ma imi sat vis, rom mo em za don in for ma ci ul sa zo ga do e ba Si Se sas v le lad. in dus t ri u lad gan vi Ta re bu li qvey ne bi Sevid nen am pro ce sis me o re fa za Si da ga mo i ye ne ba xel mi saw v do mo bis far To zo lo va ni sa Su a le be bi. mra val ma gan vi Ta re bad ma qve ya nam, mat So ris, yve la ze nak leb gan vi Ta re bul mac (Least Developed Coun t ri es (LDCs) mo ax di na Ta vi an Ti stra te gi i sa da sa moq me do geg mis for mu li re ba, Tum ca, zo gi er Ti mat ga ni gar k ve ul sir Tu lis wi na Se ar moc n da re a li za ci is Tval saz ri sit. stra te gia da sa moq me do geg ma iq m ne ba mtav ro ba sa da sa mo qa la qo sa zo ga do e bas So ris far To di a lo gis far g leb Si. am g va ri di a lo git Se saz le be lia erov nu li kon se su sis mir we va sa zo ga doe bis wi na Se mdga ri sa Wi ro e beb sa da amo ca neb Tan da kav Si re bit, ase ve, Sem d gom qme de beb Tan da kav- Si re bu li mte li ri gi pri o ri te te bis gan sazr v ra. stra te gi isa da erov nu li geg mis Se mu Sa ve ba Ta vi dan ag va ci lebs wi na ar m de gob riv ini ci a ti vebs da ga a aq ti u rebs mo na wi l e ebs, rom le bic dagvex ma re bi an uke Te sad gan v sazr v rot amo ca ne bi da mo vax di not sa zo ga do e bis mo bi li ze ba. sa qar T ve lo 1992 wels gaxda sa er Ta So ri so te le ko mu ni ka ciis kavsiris wevri (ITU). es or ga niza cia Seq m ni lia sa er Ta So ri so do ne ze stan dar ti za ci is, ra dio-ko or di na ci is, gan vi Ta re bi s sxva sa te le ko mu ni ka cio sa kitxe bis gan sa xil ve lad da sa er To ga dawy ve ti le be bis mi sa Re bad. igi warmo ad gens ga e ros sis te mis wevr or ga ni za ci as da koordinacias uwevs ro gorc sa xel m wi fo, ase ve ker Zo seq to ris sa te le ko mu ni ka cio qse le bi sa glo ba lur mom sa xu re bas. am Ja mad, or ga ni za ci a Si sa qar T ve los xe li suf le bas war mo ad gens sa qar T ve los eko no mi ku ri gan vi Ta re bis sa mi nis t ro wle bi sat vis sa qar T ve los eko no mi kis ert-ert pri o ri te tul seq to rad te le komu ni ka ci e bi iq na ari a re bu li. aqe dan ga mom di na re dad ga imis auci leb lo ba, rom Se mu Sa ve bu li yo sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis gan vi Ta re bis erov nu li stra te gia. 49 pir ve li na bi ji, ro me lic am mi mar Tu le bit ga da id ga, iyo sa qar T ve los mtav ro bi sa da msof lio ban kis dak ve TiT Seq m ni li,,sa qar T ve lo Si sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis gan vi Ta rebis Car Co-prog ra ma 50, ro me lic ko mu ni ka ci e bis erov nu li ko mi si is, in for ma ti za ci is sa xel m wi fo de par ta men ti sa da ga e ros gan vi Ta re bis prog ra mis (UNDP) sa qar T ve los war mo mad gen lo be bis mier mom zad da. am do ku men tis mi za ni iyo Seq m ni li yo kon cef cia, ro me lic da ex ma re bo da mtav ro bas ga ne sazr v ra qve ya na Si sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis gan vi Ta re bis stra te gia da taq ti ka. sa ka non m deb lo ba zis for mi re bis sa kitxi ert-er Ti mnis v ne lo va ni eta pia da war mo ud ge ne lia qve ya na Si ICT- is gan vi Ta re ba mya ri sa ka non m deb lo ba zis ga re Se. sa qar T ve lo Si sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio teq no lo gi e bis gan vi Ta re bis Car Co-prog ra ma Si war mod ge ni lia ICT-is gan vi Ta re bis msof lio xed va da sa mo mav lo ten den ci e bi. te le ko mu ni ka cie bis seq to ri aris qvey nis eko no mi kis ert-er Ti Zi ri Ta di seg men ti, ro me lic pir da pir gav le nas ax dens mak ro e ko no mi kur gan vi Ta re bis per s peq ti va ze. me otxe mo dul Si ga ni xi le ba ICT- is sa moq me do geg mi sa da stra te gi is ti pu ri kom po nen te bi, samoq me do geg mis stra te gi i sa da re a li za ci is for mu ri le bi s Sefaseba. sa mu Sao dro is ra o de no ba: 2 sa a Ti dam x ma re ma sa la: saqartvelos komunikaciebis erovnuli komisiis wliuri angarisi 2009 weli saqarvelos sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganvitarebis CarCo - programa. /dokumenti moamzada da gamosca gaeros ganvitarebis programis proqtma UNDP/GEO/ saqartvelosi sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis ganvitarebis CarCo-programis SemuSaveba /-/k. demetrasvili[da sxva], Tb.,2004

48 y am Ja mad ar se bu li in f ras t ruq tu ra sa in for ma cio-sa ko mu ni ka cio in f ras t ruq tu ra aris te ri to ri u lad ga na wi le buli sa xel m wi fo da ker Zo sa in for ma cio sis te me bis, sa te le ko mu ni ka cio qse le bis, mat So ris, kav Sir gab mu lo bis xa ze bis, mo na cem Ta ga da ce mis qse le bi sa da ar xe bis, sa in for ma cio na ka de bis ko mu ta ci i sa 51 da mar- T vis sa Su a le be bis, ag ret ve, or ga ni za ci u li struq tu re bisa da sa mar T leb riv-nor ma ti u li ad minis t ra ci u li me qa niz me bis er Tob li o ba, ro me lic uz run vel yofs sa in for ma cio pro duq te bi sa da mom sa xu re bis in dus t ri as da efeq tur ga mo ye ne bas. 52 sa qar T ve lo Si ar se bobs kar gad gan vi Ta re bu li ra dio da sa te le vi zio qse li. qve ya na Si mokle tal Ro va ni ra di o sad gu re bis ricx vi 145-ze 53 me tia da mo i cavs mte li qvey nis te ri to ri as. amas Tan, ri gi kom pa ni e bi ma uwyeb lo bas axor ci e le ben ori da sa mi prog ra mit. ma ga li Tad, Tbi lis- Si, ba Tum Si, qu Ta is Si sxva das x va prog ra ma ze fun q ci o ni rebs er Ti da i ma ve kom pa ni is ram de ni me ra di o sad gu ri. sa qar T ve lo Si 39 ra dio da 35 te le vi ziaa 54. aqe dan Tbi lis Si 1 sa xel m wi fo sa zoga do eb ri vi te le vi zia da 8 ker Zo te le kom pa niaa; sa xel m wi fo sa kut re ba Sia sa zo ga do eb ri vi mauwyeb lis 2 qse li; fun q ci o ni rebs ato bit sa ka be lo te le vi zia da ram de ni me msxvi li ko mer ci u li sa te le vi zio sad gu ri; sa xel m wi fo sa kut re ba Sia 2 sa zo ga do eb ri vi ra dio; ase ve fun q ci o ni rebs ram de ni me ate u li ker Zo sa ma uwyeb lo sad gu ric. 55 wle bis gan mav lo ba Si sa qar T ve los ko mu ni ka ci e bis erov nu li ko mi sia mu Sa ob da ram de ni me mnisv ne lo van da stra te gi ul sa kitx ze, ert-er Ti mat ga ni cif ru li ma uwyeb lo baa wels ITU-s wi nas wa ri ga na wi le bis Se de gad, sa qar T ve los er go sul 72 cif ru li ar xi wels me zo bel qvey neb Tan war mo e bu li mo la pa ra ke be bi sa da Se sa ba mi si xel Sek ru le be bis xel mo weris Se de gad, mox da ar nis nu li ar xe bis 72 dan 175 mde gaz r da da 2006 wlis no em b ris Tve Si ma Ti sa bo loo dam t ki ce ba wels ase ve ITU-s mi er, ra di o kav Si ris re gi o na lur kon fe ren ci a ze (RRC 06) Se mu Sa ve bul iq na pir ve li da me sa me re gi o ne bi sat vis mghc da mghc six Si rul di a pa zo neb Si mi wis ze da cif ru li ma uwyeb lo bis geg ma Geneva 06, ro me lic miz nad isa xav da ra di o- six Si ru li speq t ris efeq tur ga mo ye ne bas, ro gorc na ci o na lur, ase ve sa er Ta So ri so do ne ze. ama ve geg mis mi xed vit sa qar T ve los T vis da geg ma rda 175 cif ru li ar xi, rom le bic ga na wil da qvey nis te ri to ri a ze 10 sa ma uwyeb lo zo na Si. 56 y in ter ne tis gan vi Ta re ba in ter ne tis gan vi Ta re bis pir ve li eta pi sa qar T ve lo Si 90-iani wle bis da sawyis Si da iwyo. sa a bonen to ga da sa xa di Tve Si 300 ass do lars, xo lo in ter ne tis er Ti sa a TiT mox ma re bis sa fa su ri - 3 do lars Se ad gen da. mog vi a ne bit,,,sa ne ti sa da,,kav ka sus net vor qis Se mos v li sa da kon ku ren ci is Se de gad fa seb ma ik lo. sa a bo nen to ga da sa xa di 20 ass do la ri, sar geb lo ba ki sa at Si - 2 do la ri gax da. pro va i de re bi Ta nam g zav rul da sa ka be lo SeR we vas iye neb d nen. ga da ce mis sic qa re pir da pir ar x Si Se ad gen da 64 kbt/wm far g leb Si, rac dre van de li ga da sa xe di dan mwi ri mac ve ne be lia. Sem deg etap ze qve ya na Si op ti kur-bow ko va ni sa ka be lo ma gis t ra le bis qse li gac n da: 2003 wlis ag vis to dan Tbi lis Si abo nen te bi sat vis da iwyo ADSL teq no lo gi e bis Car T va. am etap ze mom x mareb lebs am teq no lo gi as 10-ze me ti in ter net-pro va i de ri sta va zobs: li ne.ge, le net. ge, net.ge, u ca sus.net, o net.ge, vi ce net.ge, ri si.ge da sxva. in ter ne tis mom sa xu re bis fa se bi Sem cir da, sic qa re ki Se da re bit ga i zar da. im dros pro va i de re bis 57 80% ma inc komutacia - eleqtrodenis mimartulebis Secvla, cvladi denis gardaqmna mudmiv denad specialuri aparatis sasualebit saqartvelos informatizaciis saxelmwifo koncefcia saqartvelos komunikaciebis erovnuli komisia;,,saqartvelos radio cifrebsa da faqtebsi ; 54 ix ix saqartvelos komunikaciebis erovnuli komisiis wliuri angarisi 2009 weli provaideri (organizacia, romelic uwevs momsaxurebas internettan da internettan dakavsirebul sxva momsaxurebas)

49 Ta nam g zav rul ar xebs iye neb da wels sa qar T ve lo Si in ter ne tit mo sax le o bis 17,7% sar geb lob da da mom x ma reb le bi Zi ri- Ta dad iy v nen wlam de asa kis ada mi a ne bi wlis asa kob riv jguf Si in ter nets mxo lod 11,4% mo ix mar da, wlis jguf Si ki 6,4%. 58 ko mu ni ka ci e bis erov nu li ko mi si is mo na ce me bit 59, 2008 wlis bo los sa qar T ve lo Si in ter net-mom x ma reb le bis ra o de no ba da ax lo e bit 115 atass Sead gen da. rac Se e xe ba in ter net-pro va i de re bis wils: kav ka sus-on la ins 57% eka va,,,ga er Ti a ne bul te le koms -33%, axa li qse le bi sa da ax te lis er Tob li vi wi li 6,5%-s iyo, ser vis ne tis -0,5%-, sxva da nar Ce ni ope ra to re bis ki - 3%-i 60. in ter net wor l d s tats.com-is 61 mi er ga moq vey ne bu li sta ti si kis mi xed vit sa qar T ve lo Si in ter ne tis mom x ma re bel Ta ricx vi bo lo wleb Si sag r Z nob lad iz r de ba. mat aqvt Se da re bu li 2000 wli sa da 2010 wlis mo na ce me bi 62, ro mel Ta Se de ge bic ase Tia: saqartvelosi internetis momxmarebelta ricxvi weli momxmarebeli mosaxleoba % ,000 4,389,004 0,5% ,000 4,389,004 7,6% ,034,000 4,615,807 22,2% ,300,000 4,600,825 28,3% sam wu xa rod dre i sat vis zus ti mo na ce me bi imi sa Tu ram de ni mom x ma re be li hyavs qar Tul in ternets ar ar se bobs. es faq ti gan pi ro be bu lia imi Tac, rom abo nen ti, ro mel sac in ter ne ti ga yavs, xde ba am in ter ne tis gam na wi le be li. anu xsi rad re gis t rir de ba er Ti abo nen ti, si nam d vi le Si ki mom x ma re be li ram de ni me pi ria. qve mot moy va ni l cxril Si Se da re bu lia sa qar T ve los, azer ba i ja ni sa da som xe Tis in ter net-momxma re bel Ta ra o de no bis zrdis ten den cia: (cxri li efuz ne ba Internetworldstats-s mo na ce mebs). momxmarebelta raodenobis zrdis tendencia: qveyana 2009 weli amierkavkasiis qveynebsi internetis momxmarebelta zrdis macvenebeli internetis momxmareblebi (2000 weli) internetis momxmareblebi (2009 weli) internetit sargeblobs mteli mosaxleobis wlebis zrdis % macvenebeli saqartvelo 4,615,807 20,000 1,024, % 5,020.0 % somxeti 2,967,004 30, , % % azerbaijani 8,238,672 12,000 1,485, % 12,275.8 % 58 gamokitxva Caatara biznes konsaltingis jgufma, gazeti basta, dekembri saqartvelosi yoveli me-6 internetis momxmarebelia 59 ix. saqartvelos komunikaciebis erovnuli komisia; wliuri angarisi; 2009 weli; gv natia axalasvili,,,internet omi ; 13 ianvari, 2010 eleqtronuli versia ix:

50 y ICT-is ga mo ye ne bis ten den cia sa qar T ve lo Si in ter ne tis ga mo ye ne ba da ba lia. in ter ne ti xel mi saw v do mia zo gi ert bib li o Te kasa da in ter net-ka fe Si. in ter net-ka fe Si mi sa Re bi fa se bia, mag ram isi ni, Zi ri Ta dad did qa la qeb Si mde ba re o ben da mxo lod ram de ni me ak ma yo fi lebs mo sax le o bis motxov ni le bas. in ter net-ka fe e bis ume te so bad sa mi dan atam de kom pi u te ri aqvs da msur ve lebs xsi rad uwevt rig Si lo di ni. bevri res to ra ni, ka fe, ba ri, ko no, Te at ri da Tav Sey ris sxva ad gi li mom x ma re bels uka be lo in ter nets sta va zobs, mag ram lep to pi an mo bi lu ri te le fo ni yve las ar aqvs. mo bi lu ri kav Sir gab mu lo bis kom pa ni e bi Ta vi ant mom x ma reb lebs in ter ne tis av to ma tu ri ser vi sit ar uz run vel yo fen. am fun q- ci is ga sa aq ti u reb lad da ma te bi Ti Tan xis ga dax daa sa Wi ro. mo sax le o bis ume te so bi sa da mci re biz ne si sat vis in ter ne ti xel mi saw v do mi ar aris fi nan suri Tval saz ri sit. Cve u leb riv, saq mi a ni kon taq te bis dam ya re ba da Se nar Cu ne ba xde ba pi rov nul do ne ze, xo lo eleq t ro nu li fos ta ga mo i ye ne ba ucxo el par t ni o reb Tan da sa kav Si reb lad, ram dena dac sa er Ta So ri so sa te le fo no sa ub re bis T vis ta ri fe bi ma Ra lia. sam Tav ro bo struq tu reb sa da biz nes struq tu reb Si sa bu Ral t ro ope ra ci e bis 90% xor ci el de ba kom pi u te re bis mes ve o bit, na wi lob riv imi tom, rom,,fi nan se bi er Ta der Ti sap rog ra mo pa ke tia qar Tul ena ze. sam Tav ro bo sam sa xu re bis ume te so ba da msxvi li biz ne si ar Wur vi lia kom pi u te re bit. uni ver si te teb Si kom pi u- te reb Tan sru lad xel mi saw v do mo ba, Cve u leb riv, ne ba dar Tu lia mxo lod per so na li sat vis, xo lo kom pi u te ru li swav le ba da tre nin ge bis Ca ta re ba mxo lod ax la xan da iwyo. ami tom mas wav le bel- Ta kompiuteruli programebis cod na sawyis do ne zea. sa qar T ve los sa xel m wi fo uni ver si tet Si da Tbi li sis teq ni kur uni ver si tet Si tar de ba kom pi u te ru li prog ra mi re bi sa da sa in for ma cio teq no lo gi e bis kur se bi. ram de ni me ker Zo sko la Si do no re bi sa da ko mer ci u li or ga ni za ci e bis mxar da We rit, ase ve, mim di na re obs kom pi u te ru li swav le ba da tre nin ge bi. ar se bobs or ga ni za ci e- bi, ro mel Ta um rav le so ba gan Tav se bu lia qvey nis de da qa laq Si, Tbi lis Si, rom le bic spe ci a li zire bu lia kom pi u te ru li mom sa xu re bis, swav le bi sa da tre nin ge bis mi wo de ba ze wels, fri dom ha us ma qve ya na Si ar se bu li vi Ta re ba Se is wav la da in ter ne ti sa da cifru li me di is xel mi saw v do mo bis da mab r ko le be li ga re mo e be bi ga mo av li na. am ga re mo e bebs So ris pir vel rig Si, in ter ne ti sa da mo bi lu ri te le fo nis mom x ma re bel TaT vis ser vi sis ma Ra li fa si, da mi wis ze da sa te le fo no in f ras t ruq tu ra da a sa xe la, ro me lic gan sa kut re bit da mab r ko le be li sof lis mo sax le o bi sa da nak le bad SeZ le bu li oja xe bis T vi saa. mo bi lu ri sa te le fo no ser vi si, sof le bis CaT v lit, mte li qvey nis mas S ta bit xel mi saw v do mia. izrdeba im mom x ma re bel Ta ra o deno bac, rom le bic mo bi lurs in ter net Tan da sa kav Si reb lad iye ne ben, Tum ca es mac ve ne be li ma Ra li ta ri fe bis ga mo li mi ti re bu lia wlis ian var Si mo bi lu ri in ter ne tis mom x ma re bel Ta ra o- de no ba 5500 ar wev da. isi ni er Ti da imave ser vis pro va i de ris mom sa xu re bit sar geb lob d nen wlis oq to m ber Si mo bi lu ri in ter ne tis mom x ma re bel Ta ra o de no ba mde ga i zar da, in ternet-pro va i der Ta ki oram de. msof lio ban kis mo na ce me bit 2000 wels in ter ne tis mom x ma re bel Ta ra o de no ba qvey nis mas S ta bit 0.5% ar are ma te bo da. internetis moxmarebis macvenebeli 50 60% 40% 20% 0% 38% 40% 52% 2008 weli 2009 weli 2010 weli 63 fridom hausis angarisi Tavisufleba qselsi: internetisa da cifruli mediis globaluri Sefaseba

51 2010 wlis de kem b ris mo na ce me bit, Tbi lis Si, qu Ta is sa da ba Tum Si uk ve mo sax le o bis 50%-ze meti iye nebs in ter nets. Se da re bit mci rea mom x ma re bel Ta ra o de no ba sa qar T ve los sxva qa la qeb Si. in ter ne tis mox ma re ba qa la qe bis mi xed vit 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 55% 51% 53% 40% Tbilisi batumi qutaisi sxva qalaqebi sa in te re soa, rom in ter ne tis mom x ma re bel Ta ricx v Tan er Tad ga i zar da mox ma re bis six Si rec. sa va ra u dod, amis mi ze zi gax da is, rom kom pi u te ris gar da, in ter ne tis mox ma re ba da iwyes te le fonit, ipad-it, xolo uka be lo in ter ne tit sar geb lo ba uk ve sa zo ga do eb ri vi Tav Sey ris ad gi leb sa da ka fe eb Si gax da Se saz le be li. ra six Si rit sar geb lobt in ter ne tit? 64 TveSi ertxel an ufro isviatad TveSi 2-3-jer kvirasi ertxel kvirasi 2-3-jer yoveldre 2% 5% 6% 14% 74% y ICT-is gavrcelebis mac ve ne be li ga e ros kvle vis - `eleq t ro nu li mmar T ve lo bis ber ke te bi eko no mi kis kri zi sis dros - Zi ri- Ta di ja mu ri qu le bis mi xed vit, sa qar T ve los mi ni We bu li aqvs sak ma od da ba li (1.00 maq si ma lu ri qu li dan), 0.42, som xets , azer ba i jans qu la 65. Se sa ba mi sad, sa qar T ve lo 184 qvey ni dan ar c Tu ise sa xar bi e lo me-100 ad gil zea, azer ba i ja ni 83-e, som xe Ti 110-e. mo wi na ve 35 qvey nis, uda vo, li de re bi ari an ass, ka na da, ko rea, ga er Ti a ne bu li sa me fo da skan di na vi is qvey ne bi. ga e ros eko no mi kur da so ci a lur saq me Ta de par ta men tis mi er eleq t ro nu li mtav ro bis gan vi- Ta re bis do nis gan sa sazr v rad, kvle va 2005 da 2008 wleb Sic Ca tar da wels sa qar T ve lo 83-e ad gil ze iyo, 2008 wels 90-ze wels ki ati sa fe xu rit ukan da i wia. sa qar T ve lo Si ar se bu li mzi me so ci al-eko no mi ku ri vi Ta re ba usu a lo ze gav le nas ax dens inf ras t ruq tu ris SezRud va ze. yo vel 100 ada mi an ze in ter ne tis mom x ma re bel Ta ra o de no bit saqar T ve lo, ise, ro gorc azer ba i ja ni da som xe Ti, im yo fe ba Zal ze Ca mor Ce nil qve ya na Ta So ris. sa qar T ve lo Si yo vel 100 ada mi an ze mo dis mxo lod 8.26 in ter net mom x ma re be li, som xet Si , azer ba i jan Si 10.74; ho lan di a Si yo vel 100 ada mi an ze 86 in ter net-mom x ma re be lia, da ni a Si 84, statistikuri informacia arebulia yovelkvireuli el-gamocemidan (#89) ACT marketinguli kvlevebisa da konsultaciis mowinave kompania; rubrika: media da komunikaciebi;,,internetit sargebloba ; / php?lang_id=geo&sec_id=296&info_id= gaeros kvleva,,eleqtronuli mmartvelobis berketebi ekonomikis krizisis dros ; 2010 weli; un.org/intradoc/groups/public/documents/un/unpan pdf

52 eleqtronuli mtavrobis ganvitareba dasavlet aziasi qveyana eleqtronuli mtavrobis ganvitarebis indeqsi msofliosi eleqtronuli mtavrobis ganvitarebis indeqsi bahreini israeli kipri arabetis gaertianebuli saamiro 0,5349 0, quveiti iordania saudis arabeti katari TurqeTi omani azerbaijani libani saqartvelo somxeti siria erayi iemeni regiontasorisi sasualo macvenebeli msoflio macvenebeli Sve i ca ri a Si 79, nor ve gi a Si 84. ar se bu li dis pa ri te ti 66 praq ti ku lad, xa ris xob ri vad igi vea rac per so na lu ri kom pi u te re bis, Zi ri Ta di sa te le fo no xa ze bis, mo bi lu ri te le fo ne bis mom x ma rebel Ta ra o de no bis Se fa se bi sas. qve ya na Si ar se bu li ada mi a nu ri re sur sis po ten ci a lis in deq sis mi xed vit sa qar T ve los, azer bai ja ni sa da som xe Tis mac ve ne be li Se ad gens 0.91 qu las. ama ve dros, eleq t ro nul mmar T ve lo ba Si sa qar T ve los mo qa la qe e bis mo na wi le o bis mxriv, Zal ze sazogadoebas sus ti po zi ci e bi aqvs. 157 ad gi li dan sa qar T ve lo 127 ad gil zea, som xe Ti 135-e, azer ba i ja ni ki 68-e ad gil ze. 66 dispariteti finansur, ekonomikur urtiertobebsi Tanabari sargeblis, eqvivalentobis principis darrveva, utanasworoba. samsaxursi warmatebis misarwevad Sida konkurenciis processi aratanabari sastarto poziciebi.

53 reitingi qveyana onlain momsaxureba da misi Semadgeneli komponentebi Sefasebis indeqsi sainformacio momsaxurebis ganvitarebis qula sainformacio momsaxurebis zrdis qula 100 saqartvelo somxeti azerbaijani onlain momsaxureba da misi Semadgeneli komponentebi reitingi qveyana Sefasebis indeqsi onlain momsaxurebis komponenti satelekomunikacio infrastruqturis komponenti adamianuri kapitalis komponenti 100 saqartvelo somxeti azerbaijani adamianuri kapitalis indeqsi monawileobis indeqsi reitingi qveyana Sefasebis indeqsi reitingi qveyana Sefasebis indeqsi 52 saqartvelo somxeti azerbaijani saqartvelo somxeti azerbaijani ,,das k v nis sa xit Se iz le ba it q vas, rom sa qar T ve lo, in for ma ti za ci i sa da eleq t ro nu li mmar- T ve lo bis mxriv, im yo fe ba gan vi Ta re bis da bal sa fe xur ze. Cvens qve ya nas Zli e ri po zi ci e bi ga acnia ada mi a nu ri re sur sis mxriv, mag ram se ri o zu li xar ve ze bis wi na Se dgas uax le si teq no lo gi e- bis da ner g vis, ga mo ye ne bis, mo qa la qe Ta mom sa xu re bi sa da ma Ti mmar T ve lo bi Ti pro ces Si Car T vis mxriv. 67 mtavrobis ganvitarebis indeqsi reitingi qveyana Sefasebis indeqsi onlain momsaxurebis komponenti satelekomunikacio infrastruqturis komponenti adamianuri kapitalis komponenti 100 saqartvelo somxeti azerbaijani qetevan rostiasvili:,,eleqtronuli mmartveloba saqartvelosi: msoflio tendenciebi ;

54 y ad re ar se bu li da am Ja min de li ICT stra te gia da cod nis ga da ce mis Se saz leb lo be bi ar se bobs ori Zi ri Ta di Se nis v na ar nis nul sa kitx Tan da kav Si re bit: pir vel rig Si, qal Ta or ga ni za ci e bi sa da stra te gi ul sa kitxeb ze mo mu Sa ve or ga ni za ci e bis mi er Sed ge ni li mi mo xil ve bi mow mo ben, rom ar se bobs uam ra vi dab r ko le ba yve la sfe ro Si, sa xel dobr: erov nu li qse li sa da Si da or ga ni za ci u li Ta nam S rom lo bis arar se bo ba ICT- is in f ras t ruq tu ris Se saq m ne lad, per so na lis mi er ucxo ena Ta sus tad flo ba, kom pi u te re bis sim ci re, moz ve le bu li sa te le ko mu ni ka cio teq no lo gi e bi da po li ti ku ri ne bis arar se bo ba. me o re rig Si, yve la or ga ni za ci is az rit, erov nu li qse lis arar se bo ba, ad gi lob riv da sa er Ta- So ri so or ga ni za ci e bis Ta nam S rom lo ba aris Zi ri Ta di prob le ma, ro me lic sas w ra fo ga dawy ve tas itxovs. is, rom es prob le me bi pir vel plan zea wa mo we u li, Se iz le ba ar viq vat, ro gorc in for maci is er Tob li vi mox ma re bis kul tu ris gan vi Ta re bis sur vi li. prob le ma ze am g va ri Tval saz ri si auci le be lia eq s per t Ta sis te mis (qse lis) gan vi Ta re bi sat vis. am Ja mad TiT q mis ar xde ba in for maci is gac v la sxva das x va or ga ni za ci as So ris. mi ze zi mdgo ma re obs ima Si, rom ar aris mis w ra fe ba, ar aris kva li fi ci u ri kad ri da Su a ma va li or ga ni za cia, ro me lic xels Se uwyob da or ga ni za ci ebs So ris kav Si ris gaz li e re bas. am prob le me bis ga daw ra ga a aq ti u reb da ro gorc ad gi lob riv, ase ve, sa er Ta So ri so da ara sam Tav ro bo or ga ni za ci e bis mo na wi le o ba sa da mxar da We ras. mi u xe da vad xe li suf le bis gan cxa de bi sa po li ti kur do ne ze ICT stra te gi as Tan da kav Si re bit, dafi nan se ba jer ki dev ar aris ga mo yo fi li, rac imis ma nis ne be lia, rom am mimartulebit prog re si ar aris. imi sat vis, rom stra te gia nam d vi lad gan xor ci el des cxov re ba Si, auci le be lia seq to ruli sa moq me do geg me bi re a lu rad amoq med des, sxvag va rad, do no reb ma da sa er Ta So ri so or ga niza ci eb ma Se saz le be lia uari Tqvan ICT pro eq te bis da fi nan se ba ze, xo lo ker Zo seq tor ma in vesti ci eb ze. si Ra ri bis do nis Sem ci re bis miz nit auci le be lia par t ni o ro bi sa da Tana m S rom lo bis gan vi Ta re ba sa zo ga do eb riv or ga ni za ci ebs, ker Zo fir mebs, ara sam Tav ro bo or ga ni za ci ebs, mom x mare bels, fer me reb sa da ucxo ur hu ma ni ta rul or ga ni za ci ebs So ris. sa zo ga do eb riv da ker Zo seq tors So ris Ta nam S rom lo ba mi mar Tu li un da iyos kva li fi ci u ri sa mu Sao Za lis Seq m na ze, rac xels Se uwyobs sa zo ga do e bis ori ve na wi lis gan vi Ta re bas. am g va ri Ta nam S rom lo bis ele men te bi ga mov lin da ker Zo kom pa ni e bis mxar da We rit or ga ni za ci e bi sa da perso nal sat vis in for ma ci ul teq no lo gi eb ze umar le si kur se bi sa da tre nin ge bis sa xit. xe li sufle bas Se ez lo da ec qa re bi na kva li fi ci u ri kad re bis mom za de ba, mi e ca eko no mi ku ri Se Ra va Te bi, maga li Tad ICT swav le bas Tan da kav Si re bit ga e Ta vi suf le bi na ga da sa xa de bis gan, rac xels Se uwyob da ker Zo in ves ti ci e bis sti mu li re bas. sa Wi roa ga um jo bes des, ase ve, ga dawy ve ti le bis mi Re bis stra te gia da efeq tu ro ba ax lad Seq m nil sam Tav ro bo qve ga na yo feb Si, sa dac mka fi od iq ne ba ga ge bu li stra te gi u li ber ke te bis ur Ti er T- da mo ki de bu le ba. ma ga li Tad, in te leq tu a lu ri sa kut re bis efeq tu rad moq med ma dac vis sis te mam Se iz le ba moi zi dos in ves ti ci e bi ICT sfe ro Si im pi ro bit, Tu mtav ro bis dad ge ni le ba vaw ro ba ze ar iq ne ba am k r Za la vi xa si a Tis. 54 kitx ve bi msje lo bi sat vis: 1. ra Si mdgo ma re obs sa qar T ve lo Si in for ma ci u li sa zo ga do e bis Se saq m ne lad ar se bu li po li tikis Rir se ba da nak li? 2. ro gor Se iz le ba mi si srul yo fa? 3. erov nu li stra te gi is da ba de ba? me To di ka: in te raq ti u li leq cia cal ke u li ma ga li Te bis gan xil va jgu fu ri mu Sa o ba

55 55

56 56