دوم(& % - (٣٧$ +, *ن ٩٢ صص ٣3-1٩!ر ن لد تورد ٢٢3١-٧٢٨7 45 3 2 1 '( ) *# $%#! &' ($) * " (!"# $) -1 23 1 (!"# $) /$) 0,-). -2 23 1 (!"# $) &. &,4-3 0567 " -2 1 1391 < 8 :869 1392 A' 27 :869 >? " K,(.E 6 6, &FE I' *' H$G,D 8E &F 8G,# 8 &86B CD, -. L, MN. 9 89$ E B 8 * A 6 6, &FE K11 $3 O F,,.E QR3 SN# 0,3 SN# &?18 H &*3' P FE A,.E *W 1 W 8G,#, E 8 / VB F " E T U! &18E 85,#./ HB VW F ),[ >, &U F.*(.B Z,G, 7DX YE, & K U K _ VB K U 8 ]E &/,# V6 8E!.^ &(.,6 &F' \7 ),[ [) &8" E. A/. V# c$.n &F,` 099R# a L,b, 8E 7DX &(.B a. 8 8 [) -*de /, # U 6 &FE ET /, &(.B " 8E 8G,# 8E *B &#]E *W E U A K K# e,e FE K 0EN 8/E / E T F V3`. V/)... [)!.^ &8B9 & U.*dE (.,6 [) 8" F D# K# e,e FE E T /, # U: / 0/ 21 8G,# 8.?1 h,`,.e 8,/ `f,6 T' KG & E #,E >g# E,/ U,f K,G, &*'j *9$D */i) V6 8E./ ET & K 8$ 8E 8E _ KG A F NE # 8.B,# T,D &S[N# F e E k9' E &/. &U 35 0#" ) jamalshahrabi@aut.ac.ir :"."6 e
AB $ و?@ <ر=ن < EN9:; = EF G! ; H $ IJK L $ M U ز=ر VD RS م OPQ =ن C &F,` &FU 8 *A F.FnE K V$R# 8E P,/ &F,6 / m 0,3 KG 1_.* */... 6 [.W!I' 0b 8$/G F c$.n 8.B,. E * 8E 8.D &U,6 A 8 * &W 8E &D 0W,$N T' 0IG 8E 8.B $ WK U F DE V6 A/ 8E.E K,G, &*'j &,N A F DE E 6]. ("R 0.B V] W' E4# -5E " cj 0".VB &,E,G 3D k # U F c$.n &F,` 8 * N# & & E "$/) &F,[# ' E T.1 W m., [4] &^ [3] EFE * [2] (B,# *53 [1] 6 8$/G K *W P1 W 8G,#, E 8 / VB F " ET U! &18E 85,# F ),[ >, &U F.*(.B Z,G, 7D X YE, & K U K U 8 ]E &/,# V6 8E!.^ &(.,6 &F' \7 ),[ [) &8" VW V# c$.n &F,` 099R# a L,b, 8E 7DX &(.B _ VB &!g &> /, &> 8B9 K 8,G ' 0567.[5] &> #]E *W K &84. * 8.'1 r4 ET VB &FU... ARIMA 8$/G F 8E ET VB 8 /, &U A#U. F ".[7 6] * ET VB /, 7DX 2E,# K * 8E ]E *$EW & 8" V6 8E 8 * ),[ [) &8" P - u# 8.D _ 0,3 8E c$.n. At F 8 $B m. &E PE s. t. V# 8F A H6X &" 8E P1 4!0 3 (2.(F e,e ET ET &F,` L,b, 0E E 6/G & 8E TNE A, 3 4! 0 31-2 t K,1 VW F & &> P, m. ET 8F 8 U,/5. &!"# 8 E I"G -ve / &F,/ YR. A VW F F && &U s..[10-8] 8.'1 W m., c$.n 099R# 0u PE & & 8 &E m. &U x,' 099R# F &,G, & r */W E?1u# &s. K ke 5W &.* ),[ >, &!"# 85,# E CD.E YE, & & P,E 7DX 8/ r */W 8" &U. K,D F &.E "$/). &> 8E *B 8 8 m$.n &U E T K F K,# [) 8" U! >F, F 5E.E U A A#U,/5 F [). m. r */W 36
ن (١٣٩٢) ٣٧ ٣3-1٩ تورد * m. */W ET *G [) &8" F 1 8 v] k,# 8 6 &8" *$EW.E r &FE */W ET [) &8" E E / 869 A.[11] *G &1 8E &.,# (i 7D X &(.B &,6 [) &> 8$/G F */W ET U. &!"# 869 A.* NE U 8E r */W ET.* 8B9 [) &8" E KE K,1 1 U,3 ' ET.,E ),[ >, # &U F m. ET &86B H6X " D &U,G, 7DX &,6 c,# 8. &.E &?O75 U A 8 * *Eu.E &.E 0W E K * 8E &E!.^ (.,6 F K 8 [)!.^ U! F K"/ A" m. " &8ID 6 &0,3 8 3 ET &E m. [) 8" &. [) &8" 8E *B &#\W ET,# x,' # U 8 84. A 8E K.[12]. 6, 3 4! 0 32-2 */W SD >F,1T /ET,i 8E " 85,# E e,e FE K1ET 8E V *9', $3 &.[13] I/# H && #. F m. E ]E, 8E E. r.* _X &U & VW` F m. O A T &E (/[# F K. (.B! [) &8"!.^ (.,6 H# E T"/ EE K * 8E &E!.^ (.,6 F 8 U. 85,#,,# e,e r &SD E.[14] * m. [) 8" &. T K 86,' &E!.^ (.,6 8 E &F' [) 8"! K"/,z.[15] E r */W E m &,.' 0u A.'1 i,# 8 8 &F' (.B U F V3` a. E 8E K,# e,e FE SD ET &E K& U K &8" F 869 A I.*,DE [) 8" &U 8E *B &.E *W F 8 #.( m. r */W ET,i 8E [) E 8" &KF >F, (.,6 "$/) &,R 8E C/9.B [) &8" "$/) 8 A F e,e K,t( YE, -' [) 8" >F, 7D. v (.,6 8 H AE 1-8E &(.,6 F 8 H$X D &U L,b, 0E [16] &Z` (2005) K"/ A".[13] 1 m. [) 8" &KF FE $"# &F (.,6 F (2005) K"/ At [17 1] >F, &E!.^ (.,6 F (2010) K"/ &.[18] m. &F8E &E K1 F 37
AB $ و?@ <ر=ن < EN9:; = EF G! ; H $ IJK L $ M U ز=ر VD RS م OPQ =ن C 8 K 869 A 8 >md F F r6 E &".E' /.,6 { 2010 U &.E "$/) K1 F (.,6!.^ (.,6 K,_/ > E 8B9 A, > A,#,4.BG v' *` *) K,t(. K,E 8E 8G,# E (.,6 A.E &F8E, t F 9m$# &869 8E. E G K 9 F8E *de (.,6,# E 8 & KD 869 < x,' 8 { 869 a. 8E. E 8" &KF >F, &E (>md) *de (.,6 F 869 A [20] 8R3 [) 8" >F,.[19].* V"# [) -*de &8" m. [) 37 $3 :* 8.'? r4 V< 8E 6,. r1 *m b` T K# e,e FE E T &..1.2.3!"# $%! &'.4!"# $%! ) *.5, -. /' 0 1 21.6 )'1 T r4 V`.1)-.(F r1 K, Rb,# 8E 8 38
ن (١٣٩٢) ٣٧ ٣3-1٩ تورد,33 (:9%1-3 e,e * F &, &8567,i 8E 8/E K 0EN / 8E },E & 8$` A. A 8E },E 0)gf,# (2) (1) UG 8 ~N. K# E x / K 0EN 8/E */W A */W A./ # F 90/1/17 90/1/17 */W A.E &, 8567 / 8E },E 0)gf.1 $(% # # 92/1/17 92/1/10 5# 454 246 :E F W F E, &8[N.E */W MN. & &8[N.2$(% 5# >F (4` ' ; <=>'2-3 P,E 8.?1 $5' FE F [.W &83) T 0Wm# 8 (, &[.W D 1 E 8"$E P/ V/R# FE 8E 0,3 8E,D 0s# u &[.W &SD F &BE 8 5 AE F 8[N u F D#?6./ U/),D *Z m u L,W 8iR6 F F *?1.(.D F &D# 8E H$. I'r F m. E T A.*,DE ]E *E,$7 F 5E VW F D# O 8[N E VE9# 8[N &E 8,E 0,3 AE > F 8$` &E K VE9..B/ (.'1 i (,G &D# 8F) m3 97# KF.(,/ 8R D# O 8[N E.( k# &8[N F &D# E g), A &-' VE9..B/ 8R &87E. & 8E I K &.B/ KI e E :E F 0,3 8E 8.BB1 * ( f * g )[ n] = f ( m ). g ( n + m ) m = (1) 39.* k$.n ~I 2E# m. F D# A.'1 i E ~, 8E# KI EF &E U >F, A F K 8 & E 8[N VE9. u P, 2W *$mx, 1 8 &8." <, E g)., s.! 8E # O 8[N * ET O T A K,t.* KF *?1 E K,D
AB $ و?@ <ر=ن < EN9:; = EF G! ; H $ IJK L $ M U ز=ر VD RS م OPQ =ن C &, F SN F &D# E N# u E &E.B/,D &> F P, R.(E E >,D & E O 8[N 8E e9 8/. Bm# F &1,$G &E V< E F V3` &,/ F &8,/. W +1 # -1 FE KB" 0,3 F D# &,/.2)- 40
ن (١٣٩٢) ٣٧ ٣3-1٩ تورد $' 3-3 E & F 0m., F &BE K0s# 8 8[N F r ` 8 4 F F K,D F &.E "$/) U & &E ),[ [) 8" 8 8." A 8E 8G,# E.( V9.! # m3 8 8E (,/ m. T &FU U. &, F " & E & A.'1 ' 8 * (/I -(/ V# &FU U.,! A.E 0/0 & (8/) 9 A./.E 1/0 0/0 AE &9 8E K V" s# K ` F &' At r4 &E./ VB# I 8B9 V/) A.1 W 1/0 & (8E) 9 U & = ( 9 &8/) / ( &8E &8/) :(.BG E V< 87E (2) @* - 3AB4-3 7 &g 40 &8 FX F ),[ >, F ( NE K,) 8E ),[ [) &8" & (. B &85,# ( &IE 8E [) &8" F. ƒ 90 &8 K /t "m# 8 E W 8 * & _ BE (. B K B I s.* V# c$.n &F,` /, b & U F m. E [W 8 * & [) &8"!"#.* VB V` &. &F8 KB Is & &8G F DE #,n K,#. 8.' V" # P, K 8 ( 8E V[. >F &` &5# F [) &8" F.* UZ & F KB [) &8" &1.E &1 [) &8" ( *$EW &8 ]) 8" & & : F, 8 E K, # [) & 8" &/5 ( &,.' 8 E 8 ] U [#, t (K &8]) &8] 5# (GD &8]) 8" &GD (&.8] &K 5# 8] V# 2E# " 8 E ), [ [) & 8" F m. E r FE ET F,` 8 [D 0]9 8E 8G,# E m. (., 6 A F T ET &86B &E # ( K E ( RE r TNE ) t.,[# 8E T (.,6 F &83gD 3 V".(/ & E 7D 5 K,F F 5# A 8 m. K 8] K t E [) 8" F T A V # 2E# GD 8] (,/ m. )5 8 V# 2E# F K 8] &E. * 8E F4 9 7DX 2 E,# A /N# &. B1 0, 3 8 E )5 8 [) &8".* 8.'1 8E 7D k,# 8., &8 69 8 E. E.[21] * 8.'1 W m., (.B U. &Eeg 2 G A /N#,# K 8]! E )5 8 &8" 8 ) K,# (1991) E Y.(/ m. [) 8" (BW A F <, 8E 8G,# E?6.[22] E 41
AB $ و?@ <ر=ن < EN9:; = EF G! ; H $ IJK L $ M U ز=ر VD RS م OPQ =ن C 05 $": -3* 4'567 8 *!"# $%! 05 $%! $7 &' -3*?1 $* $7?,@ 4'567 * $%!? ) ) 5-3* 5? 0* )A $!B >* $*,L* 4.@ 8 *, JN; ) 4ML O: 21 4'567 )5 9 )5, ;<, =5 * >1? 5 ) 5 C'D*,E* FG * 9 " *5 CE? 0AG 0 1 21? -',B ' H,, I $K* $9' J% $%! & [) -*de (.,6.3)- 42
ن (١٣٩٢) ٣٧ ٣3-1٩ تورد DE F>BG,3H> @* - ( ' (5-3 8G,# D U t a. K NEu KI [) 8" KF FE */ 8E 8G,# E 0]9 H$G 8" KF &F8E &".E' /, &(.,6 F m. 8E K.* t 8E F,` A 9',,i 8E,G, /, &(.,6 \m$# K,#, &".E' &(.,6 &1 F.E r M,$7 &8[N 2/4# $,f 8E &(.,6 &,# F &1E E SW, O?` 8 K */ 8E F O (*de) >md.' 8 E /.,6 [19] { 2010 U >F, &E K F,G, E r, &(.,6 8E *B K #E &1 8E 8G,# E 8 *' v' A M#FE.W.' I#,$ 200 # I#,$ 20.(,/ m. [) 8" DE F>BG 1-5-3 v' E G, >md 8F.[23],E,D [9 # >md F 8$3' A./ F 8$3' &8R 8E (/ 8E 8$3' 8F # V/) A T 6 ~, v' P,!I,D [9 8E >md i (*de) >md! K,) 8E 7 1K PE * m n ƒ c$.n ~, U,f E #m. #,3 U >md. m Dki f k = c1 i = 1 m!i [9 8E >md 8 F, m.. 8 PE m3 5,D J'I2-5-3 v# 0,3 8E D { B, B,, B, B } v 1 2 k n ˆ' P, 8.'1.( T/ f E B >md #,3 v'. U 0m. v6 : * 8E V< 0,3 8E 8 * B i >md #,3 e' f i B k >md f k (i#,r 8E },E &87E., (i#,d,f 8E (c 1 5) v' U. &E P,E v6 ƒ c 1 (3) 8 9 A 1 K F,.,D 8. A.(/ MN. 1/0 0/0 AE 86 v' 9 [19] (2010) { 869 8E. E 5# T,E z T. * 8E f k '[# KF E D k Mb E z /KI3-5-3 F B k >md S 8$3'.*eg 43
AB $ و?@ <ر=ن < EN9:; = EF G! ; H $ IJK L $ M U ز=ر VD RS م OPQ =ن C S objectz = f k Dk wt.e m T F +0/5 # -0/5 AE &9 E KF v# (4) :* T/ 8E F V". "$/),R V 8 wt E k = S 1 objectz Pk = Pk + E k *de (.,6.4)- LH; D M ' (4-5-3 :87E \f F 7D 8R F v. SN eg! (5) :E s# F 0,3 8E >md *5W, 8.W *5W, A. W m3 *5W, 8 ( ˆ' P F 8E L >md 8F.E T m3 */ 8E E k (6) P k E s#,!i & \f F 9 U. E ( A c 1 c = f + c E P 2 1 k 2 k k LH; D M N J wt ( ( f J' ' (5-5-3. T 8E L v' P,!I O 8E >md.w :, $/) v' &8R &87E 8E A.?1 u?6 F &87E (7) 44
٣3-1٩ (١٣٩٢) ٣٧ ن تورد i 0/0011 ` K. 8.'1 i >md &1 ƒ K,) 8E 8 * *Eu &9.(.'1 wt = wt + 2 µ E k (8) c 2.* K 5 V" *de (.,6 "$/) &,R 8E },E 0t,$' 45 *de (.,6 8E },E 0t,$'.5)-
AB $ و?@ <ر=ن < EN9:; = EF G! ; H $ IJK L $ M U ز=ر VD RS م OPQ =ن C $ DP ( QB>' L3 J6-3 8E [) -*de (.,6 F m. E 1 U/) 8" 8E *B# 8),/4 r1 A.(F EN. &/ r >F E T 80 8 0,3 AE m. *B# >F, TNE F' U. &, F T A W m., *B# & K,) 8E 89E 3 20 F, & K,) 8E 86 N# 3 (Mean Absolute Percentage Error) MAPE & 5 8 8." A 8E 8G,# E a. E &E..'1 E U ET x7 KI E &E P* ET &U 8B9 &5 A#E F " MAPE :E F 0,3 8E A 8R &87E.(,/ m. "$/) >I1 *G, A F 5W 1 n &G 8E },E n i i = i = 1 t A t i MAPE MAPE &7D A./ 100 (9) :K 8 E T 9 : t i 5W 9 : A i.e E V 5# : n V< UG K KI T4 & U "$/) 8B9 &E.* 8B9 8 U E 2G /.), /, &U K 0EN / &E,G, &(.,6 E & [) - *de (.,6 8B9.3 $(%. U K,) 1/7341 1/7533 1/6938 1/6037 = 0 / 8 = 0 / 05 =4 = 0 / 8 = 0 / 05 =6 = 0 / 2 =35! =10 =0 " =1 = 1 / 2 h = 0 / 5 46 (4)[) -!.^ (6)[) -!.^ (/5#,1 [) 8" 8.' [) - *de
ن (١٣٩٢) ٣٧ ٣3-1٩ تورد 8/E / &E,G, &(.,6 E & [) - *de (.,6 8B9.4 $(% MAPE &7D A./. U K,) 2/6799 2/7104 2/8885 2/2026 = 0 / 8 = 0 / 05 =4 = 0 / 8 = 0 / 05 =6 = 0 / 3 =35! =10 =0 " =1 = 1 / 2 h = 0 / 5 &U F.E &"$/) [) -*de U * I (4)[) -!.^ (6)[) -!.^ 8.' (/5#,1 [) 8" [) -*de (4) (3) UG F 8,fK/.* 84. &8B9 (3) UG E, &U AE *,. -# GF ˆ' K,F F ET *W EF,i 8E :.'1 W E, F 0b',i A 8E.(,/ m. [) -*de & U.,G &8B9 U & [) - *de U AE &5 Og.D : H.*,G, &8B9 U [) - *de & U K 5 'g.d : H 1.* T/ 8E F UG K,F A r4 F V3` a. K 0EN / &E *,. -# K,F a..5 $(% &1 84. p-value t test 8 U. 5 OR A U $ %&' > $ )** 0/0000616 6/0526 [) -*de 0/0858 1/9099 (4)[) -!.^ $ %&+ > $ )** 0/0238 2/2571 0/5145 2/2807 (6)[) -!.^ $ %,** > $ )** 0/000185 8/4978 0/0091 1/6938 8.' (/5#,1 [) 8" 1/6102 [) -*de 8/E / &E *,. -# K,F a..6 $(% &1 84. p-value t test 8 U. 5 OR A U $ %&' > $ )** 0/1521 1/1232 [) -*de 1/0403 3/7171 (4)[) -!.^ $ %&+ > $ )** 0/0782 1/6194 1/0754 4/1223 (6)[) -!.^ $ %,** > $ )** 0/5006 0/0017 1/1901 2/8885 8.' (/5#,1 [) 8" 2/8908 [) -*de 47
AB $ و?@ <ر=ن < EN9:; = EF G! ; H $ IJK L $ M U ز=ر VD RS م OPQ =ن C F && ET &#]E *W [) -*de & U 8 K I ˆ' K,F a.. 8 (e,e FE K,t() YE, RA >' 4.E 6 6, &FE I' *' P* H$G,D 8E &F 8G,# 8 &86B CD 9 89$ E B 8 * A 6 6, &FE K11 $3 O F " K,( SN# &?18 H &*3' P FE A,.E L, MN. 8 6 8E K,#. A/./ HB,,.E QR3 SN# 0,3 6 6, &FE 8E KNE L,#,i 8E 6 L,. &IE `f K &*6 A#( F " 5E 8 (/[# A 0u# F &86 &1(/[# */ *$) 8E 6 ` F,`.E HG,? U. 0u# A E *$EW., 8.'1 i P ƒ * A"/ &1(/[# F &"$/) U. `f &E. &(.B fd A/ 8E.,D &1(/[# MN.,E. ET 8E F,D #g"#.fne e,e FE E T 8E /, 6 &85,# E #,/ >g# K1B, b` 869 "$/) K,F m. ),3, [) &8" >F, &E *de &".E' (.,6 F. A/ &U F.E &"$/) & /, U 8 K K# e,e FE F / & E K. \$7 )5 8 8" 8.' (/5#,1 [) 8" [) -!.^ K,t( &v9 9 [1] Hadavandi, E., H. Shavandi, A., (2010). Ghanbari, Integration of genetic fuzzy systems and artificial neural networks for stock price forecasting. Knowledge Based System, 23, 800 808. [2] Hadavandi, E., et al., (2011). Tourist arrival forecasting by evolutionary fuzzy systems. Tourism Management, 32(5), 1196-1203. [3] Efendigil, T., Önüt, S., Kahraman, C., (2009). A decision support system for demand forecasting with artificial neural networks and neuro-fuzzy models: A comparative analysis. Expert Systems with Applications, 36(3), 6697-6707. [4] Azadeh, A., Saberi, M., Asadzadeh, S. M., (2011). An adaptive network based fuzzy inference system auto regression analysis of variance algorithm for improvement of oil consumption estimation and policy making: The cases of Canada, United Kingdom, and South Korea. Applied Mathematical Modelling. 35(2), 581-593. [5] Konar, (2005). Computational Intelligence: Principles, techniques. Berlin. Springer. [6] Khashei, M., Bijari, M., (2010). An artificial neural network ) p, d,q) model for timeseries forecasting. Expert Systems with Applications, 37, 479 489. [7] Khashei, M., Hejazi, S. R., Bijari, M., (2008). A new hybrid artificial neural networks and fuzzy regression model for time series forecasting. 159, 769-789. [8] Virtanen, I., Yli-Olli, P., (1990). Working's effect revisited Fitting univariate time series to stock price data. Omega. 18(3), 229-230. [9] Grillenzoni, C., (1998). Forecasting unstable and nonstationary time series. International Journal of Forecasting, 14(4). 469-482. 48
ن (١٣٩٢) ٣٧ ٣3-1٩ تورد [10] Yuan, Y., Zhuang, X. T., (2008). Multifractal description of stock price index fluctuation using a quadratic function fitting. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 387(2-3), 511-518. [11] Lawrence, R., Using Neural Networks to Forecast Stock Market Price. no. Department of Computer Science, University of Manitoba. [12] Aiken, M. Bsat, M., (1999). Forecasting market trends with neural networks. Information Systems Management, 16(4). 42-48. [13] Atsalakis, G., Valavanis, K., (2009). Surveying stock market forecasting techniques Part II: Soft computing methods. Expert Systems with Applications, 36, 5932 5941. [14] Baba, N., Inoue, N., Asakawa, H., (2000). Utilization of Neural Networks and GAs for Constructing Reliable Decision Support Systems to Deal Stocks. IEEE INNS ENNS International Joint Conference on Neural Networks (IJCNN 00)5, 5111 5116. [15] Kuo, R. J., Chenb, C. H., Hwang, Y. C., (2001). An intelligent stock trading decision support system through integration of genetic algorithm based fuzzy neural network and artificial neural network. Fuzzy Sets and Systems, 118, 21-45. [16] Asadi, S., et al., (2012). Hybridization of evolutionary Levenberg Marquardt neural networks and data pre-processing for stock market prediction. Knowledge-Based Systems, 35. 245 258. [17] Doesken, B., et al., (2005). Real stock trading using soft computing models. Proceedings of International Symposium on Information Technology: Coding and Computing ITCC, 2, 162-167. [18] Chen, Y., et al., (2005). Hybrid methods for stock index modelling, in Proceedings of Fuzzy Systems and Knowledge Discovery. Second International Conference, 1067 1070. [19] Yang, X. S., A New Metaheuristic Bat-Inspired Algorithm. Springer, 201, 65 74. [20] Khan, K., Sahai, A., (2012). A Comparison of BA, GA, PSO, BP and LM for Training Feed forward Neural Networks in e-learning Context. I.J. Intelligent Systems and Applications, 7, 23-29. [21] Dua, D., Li, K., MinruiFei, (2010). A fastmulti-outputrbfneuralnetworkconstructionmethod. Neurocomputing, 73, 2196 2202. [22] Park, J., Sandberg, I. W., (1991). Universal Approximation Using Radial-Basis-Function Networks. Neural Computation, 3, 246-257. [23] Herman, H., Gudra, T., (2010). New Approach in Bats Sonar Parameterization and Modelling. Physics Procedia, 3, 217-224. 49