Nastavno-naučnom veću Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu Na sednici Nastavno-naučnog veća Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu održanoj 12.02.2015. godine određeni smo za Komisiju, radi sprovođenja postupka za sticanje naučnog zvanja naučni saradnik dr Stevana R. Maćešića. Na osnovu priložene i prikupljene dokumentacije o kandidatu, biografskih podataka i pregleda naučno-istraživačkog rada, a u skladu sa Zakonom o naučno-istraživačkoj delatnosti i Statutom Fakulteta za fizičku hemiju, podnosimo sledeći: A. Opšti podaci o kandidatu I Z V E Š T A J Stevan R. Maćešić rođen je 09.01.1985 godine u Beogradu. Fakultet za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu, završio je 2010. godine sa prosečnom ocenom 9,30. Diplomski rad pod naslovom Monte Karlo metod: Primena metropolis algoritma u ispitivanju Izingovog modela feromagnetizma odbranio je sa ocenom 10 na katedri za dinamiku i strukturu materije, mentor redovni prof. dr Ljiljana Kolar-Anić. Marta 2011. zaposlen je na Fakultetu za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu na projektu Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, projekat 172015, rukovodilac prof. dr Liljana Kolar-Anić, kao istraživač pripravnik, a od juna 2012. ima zvanje istraživač-saradnik. Doktorske studije na Fakultetu za fizičku hemiju upisao je školske 2010/2011 godine. završio ih sa prosečnom ocenom 10,00 (deset), i odbranio 05. 12. 2014. godine doktorsku disertaciju pod nazivom "Razvoj metoda za ispitivanje stabilnosti neravnotežnih stacionarnih stanja složenih reakcionih sistema'', mentori redovni prof. dr Ljiljana Kolar-Anić i dr Željko Čupić. Dosadašnja istraživanja spadaju u oblasti dinamike nelinearnih procesa. Akcenat je na ispitivanju i razotkrivanju mehanizama složenih hemijskih sistema, kao što su oscilatorne reakcije Bray-Liebhafsky (BL) i Belousov-Zhabotinskii (BZ) i hipotalamo-hipofizno-adrenalni sistem (HPA).
Naučno-istraživački rezultati B. Bibliografija - spisak objavljenih naučnih i stručnih radova i saopštenja M20 - Radovi objavljeni u naučnim časopisima međunarodnog značaja M22 - Radovi u istaknutom međunarodnom časopisu 1 x 5 = 5 1. S. Maćešić, Ž. Čupić, S. Anić, Lj. Kolar-Anić, Autocatalator as the Source of Instability in the Complex Nonlinear Neuroendocrine Model, International Journal of Non-linear Mechanics doi:10.1016/j.ijnonlinmec.2014.11.008 ISSN: 0020-7462 Impakt faktor (2013): 1.463 Kategorije: Mechanics (56/139) M23 - Radovi u časopisima međunarodnog značaja 4 x 3 = 12 1. S. Maćešić, Ž. Čupić, Lj. Kolar-Anić, Model of the nonlinear reaction system with autocatalysis and autoinhibition: Stability of dynamic states, Hemijska Industrija 66 (2012) 637 646. ISSN: 0367-598X Impakt faktor (2013): 0.562 Kategorije: Engineering, Chemical (103/133) 2. V. M. Marković, Ž. Čupić, S. Maćešić, A. Stanojević, V. Vukojević, Lj. Kolar-Anić, Modelling cholesterol effects on the dynamics of the hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA), Mathematical Medicine and Biology doi:10.1093/imammb/dqu020 ISSN: 1477-8599 Impakt faktor (2013): 1.432 Kategorije: Mathematical & Computational Biology(31/52); Biology (43/85) 3. Željko D. Čupić, Ljiljana Z. Kolar-Anić, Slobodan R. Anić, Stevan R. Maćešić, Jelena P. Maksimović, Marko S. Pavlović, Maja S. Milenković, Itana Nuša M. Bubanja, Emanuela Greco, Stanley D. Furrow, Rinaldo Cervellati, Regularity of Intermittent Bursts in Briggs-Rauscher Oscillating System with Phenol, Helvetica Chimica Acta 97 (2014) 321-333.
ISSN: 0018-019X Impakt faktor (2013): 1.394 Kategorije: Chemistry, Multidisciplinary (75/148) 4. Stevan R. Maćešić, Željko D. Čupić, Slavica M. Blagojević, Nataša D. Pejić, Slobodan R. Anić, Ljiljana Z. Kolar-Anić, Current rates and reaction rates in the Stoichiometric Network Analysis (SNA), Central European Journal of Chemistry (Open Chemistry) 13 (2015) 591 599. ISSN: 1895-1066 Impakt faktor (2013): 1.329 Kategorije: Chemistry, Multidisciplinary (80/148) M30 - Zbornici sa međunarodnih naučnih skupova M33 - Saopštenja na skupovima od međunarodnog značaja štampana u celini 6 x 1 = 6 1. V.M. Marković, S. Maćešić, S. Damjanović, Lj. Kolar-Anić, Inclusion of cholesterol in hypothalamic-pituitary-adrenal axis stroichiometric model, Proceedings of 11 th International Conference on fundamental and applied aspects of Physical chemistry, Beograd, Serbia, (2012), 264-266. 2. S. Maćešić, V.M. Marković, A. Ivanović-Šašić, Ž. Čupić, Optimization of hypothalamic-pituitary-adrenal model with cholesterol, Proceedings of 11 th International Conference on fundamental and applied aspects of Physical chemistry, Belgrade, Serbia, (2012), 267-269. 3. S. Maćešić, J. Maksimović, M. Pavlović, M. Milenković, E. Greco, S. Furrow, R. Cervelatti, Intermitent oscillations obtained under CSTR conditions in the Briggs-Rauscher reaction modified by phenol, Proceedings of 11 th International Conference on fundamental and applied aspects of Physical chemistry, Belgrade, Serbia, (2012), 285-287. 4. V. Marković, A. Stanojević, S. Maćešić, Z. Čupić, V. Vukojević, Lj. Kolar-Anić Dynamic states of Cortisol as a Function of Cholesterol Concentration in a Model Of HPA Axis Dynamics, Fourth Serbian (29 th Yu) Congress On Theoretical and Applied Mechanics Vrnjačka Banja, Serbia 4-7 June, (2013) pp. 889-894 5. I. N. Bubanja, S. Maćešić, J. Maksimović, M. Milenković, E. Greco, R. Cervellati, S.D. Furrow, Z. Čupić, S. Anić, Lj. Kolar Anić, Intermittences or Bursting Oscillations in Briggs- Raucher Oscillating System, Fourth Serbian (29 th Yu) Congress On Theoretical and Applied Mechanics Vrnjačka Banja, Serbia 4-7 June, (2013) pp. 899-902
6. B. Stanković, Ž. Čupić, S. Maćešić, N. Pejić, Lj. Kolar-Anić, Merging and annihilation of saddle loop, supercritical and subcritical Andronov-Hopf bifurcations, Physical Chemistry 2014, Proceedings of the 12th International Conference on Fundamental and Applied Aspects of Physical Chemistry, Belgrade, Serbia, (2014), 356-359. M34 - Saopštenja na skupovima od međunarodnog značaja štampana u izvodu 2 x 0,5 = 1 1. S. Maćešić, V. M. Marković., A. Ivanović-Šašić, Ž. Čupić, Lj. Kolar-Anić, Bifurcation analysis of the oscillatory region of a hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis model, Symposium Nonliniar Dynamics Milutin Milanković, Multidisciplinary and Interdisciplinary Applications (SNDMIA 2012), Beograd (2012), 113-114. 2. Lj. Kolar-Anić, Ž. Čupić, S. Jelić, V. Marković, S. Maćešić, V. Vukojević, Hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis as nonlinear system with feedback, Symposium Nonliniar Dynamics Milutin Milanković, Multidisciplinary and Interdisciplinary Applications (SNDMIA 2012), Beograd (2012), 121-122. M70 - Magistarske i doktorske teze M71 - Odbranjena doktorska disertacija 1 x 6 = 6 1. S. R. Maćešić, "Razvoj metoda za ispitivanje stabilnosti neravnotežnih stacionarnih stanja složenih reakcionih sistema '', Fakultet za fizičku hemiju, Univerzitet u Beogradu, 2014. Na osnovu kriterijuma za procenu naučne kompetentnosti kandidata u grupaciji prirodnomatematičkih nauka kandidat je ostvario sledeće kvantitativno izražene rezultate: Ukupno: M = (za naučnog saradnika potrebno 16) M10+ M20+M31+M32+M33+M41+M42 =5 + 12 + 6 = 23 (potrebno 10) M11+ M12+M21+M22+M23+M24 = 5 + 12 = 17 (potrebno 5)
C. Kvalitativna ocena naučnog doprinosa 1. Pokazatelji uspeha u naučnom radu 2. Angažovanost u razvoju uslova za naučni rad, obrazovanju i formiranju naučnih kadrova Glavni doprinos kandidata razvoju nauke u zemlji ogleda se u istraživanjima koja je kandidat ostvario u oblasti modeliranja složenih nelinearnih procesa u biološkim i fizičkohemijskim sistemima pod neravnotežnim uslovima. U svom naučno-istraživačkom radu kandidat se prvenstveno bavio modeliranjem oscilatornih rekacija Bray-Lienhafsky (BL) i Belousov-Zhabotinsky (BZ), kao i modeliranjem hipotalamusno-hipofizno-nadbubrežne (HPA) osovine. Pored modeliranja navedenih sistema, kandidat je značajno doprineo razvoju analize stehiometrijskih mreža (SNA) koja predstavlja veoma moćno sredstvo u analizi modela složenih reakcionih sistema. Kandidat je poseban doprinos dao u vidu pisanja programa neophodnih za izvođenje SNA analize kao i programa neophodnih za izvođenje bifurkacione analize primenom metoda numeričke kontinuacije u okviru MATLAB programskog paketa, čime je znatno poboljšana efikasnost procesa modeliranja kompleksnih reakcionih sistema, koji su predmet rada kandidata, Pored navedenih aktivnosti kandidat se bavio i eksperimentalnim radom, gde je ispitivao uticaj fenola na oscilatornu dinamku BR sistema. U okviru svog naučnoistraživačkog rada kandidat je pokazao visok nivo samostalnosti kandidat je na sistematičan i kritički način pristupao rešavanju naučnih problema i sa uspehom je rešavao projektne zadatke na kojima je bio angažovan. 3. Organizacija naučnog rada Kandidat je kao istraživač angažovan na projektu: 1),,Dinamika nelinearnih fizičkohemijskih i biohemijskih sistema sa modeliranjem i predviđanjem njihovih ponašanja pod neravnotežnim uslovima'', br. 172015, rukovodilac prof. dr Ljiljana Kolar-Anić Takođe, kandidat učestvuje i u radu međunarodnog naučnog projekta, i to: 1) COST Action CM1304, Emergence and Evolution of Complex Chemical Systems (decembar 2013 decembar 2017)
4. Kvalitet naučnih rezultata Sumarni impakt faktor svih časopisa u kojima kandidat ima objavljene radove iznosi 6.18. D. Kratak prikaz radova M22-1 - U okviru ovog rada pokazano je da postoji matematička analogija između jednostavnih i kompleksnih modela nelinearnih rekacionih sistema, koja se može iskoristiti za određivanje uslova nestabilnosti i tipova bifurkacija koje se javljaju u ispitivanim reakcionim sistemima. Kao primer jednostavnog sistema iskorišćen je model autokatalatora dok je kao primer kompleksnog sistema iskorišćen četvorodimenzionalni model HPA osovine. Za oba modela su utvrđeni uslovi nestabilnosti primenom SNA analize, utvrđeni uslovi pri kojima dolazi do promena u dinamici sistema, odnosno pojave bifurkacija, pri čemu su određeni i tipovi bifurkacija. Pokazano je da oba modela mogu da simuliraju superkritičnu Andronov-Hopf bifurkaciju, dok se bifurkacija sedlasti-čvor javlja samo u modelu HPA osovine. M23-1 - Osnovni cilj rada je bio da se utvrde kritični uslovi koji moraju biti zadovoljeni, da bi u sistemu u kome su spregnuti autokatalitički i autoinhibicioni procesi, došlo do pojave superkritične Andronov-Hopf bifurkacije. Model je ispitan primenom SNA analize. M23-2 - U navedenom radu postavljen je i analiziran novi model hipotalamusno-hipofiznonadbubrežne (HPA) osovine koji sadrži holesterol kao promenljivu. Osnovni cilj rada je bio da se ispita uticaj holesterola na ultradijalni i cirkadijalni ritam HPA osovine. U cilju postavljanja modela urađena je detaljna analiza uticaja parametera sistema na dinamiku HPA osovine upotrebom analize stehiometrijskih mreža (SNA) i bifurkacione analize. Utvrđeni su tipovi bifurkacija koji se javljaju u sistemu usled variranja parametara sistema i pokazano da ponašanje predloženog modela odgovara eksperimentalno dobijenim rezultatima. Predloženi model daje osnovu za bolje razumevanje mehanizama koji kontrolišu dinamiku HPA osovine, koji istovremeno imaju veliki uticaj na razvoj različitih bolesti. M23-3 - U radu je ispitivan uticaj fenola na oscilatornu dinamiku Briggs-Rauscher (BR) oscilatorne reakcije. Eskperimenti su rađeni sa različitim koncentracijama fenola u otvorenom i zatvorenom reaktoru. Utvrđeno je da usled dodavanja fenola u Briggs- Rauscher oscilatorni sistem dolazi do pojave intermitencija, oscilatornog stanja u kome oscilatorna dinamika biva prekinuta na određeno vreme paketima oscilacija malih amplituda, kako u otvoreno tako i u zatvorenom reaktoru. M23-4 - U radu je obrađen problem vezan za izvođenje SNA analize. U SNA analizi uslov nestabilnosti se izračunava u funkciji brzina struja, što predstavlja problem budući da se vrednosti brzina struja u većini slučajeva ne mogu odrediti, zbog čega se uslov nestabilnosti mora predstaviti u funkciji brzina reakcija, veličina koje se eksperimentalno mogu meriti. S obzirom da se vrednosti brzina struja ne mogu odrediti postavilo se
pitanje da li je potrebno koristiti ove parametre u analizi stabilnosti ili se analiza može izvesti korišćenjem samo brzina reakcija. U radu je kroz analizu modela Belousov- Zhabotinsky (BZ) reakcije odgovoreno na ovo pitanje. TABELA SA KVANTITATIVNOM OCENOM NAUČNIH REZULTATA Diferencijalni uslov - Od prvog izbora u prethodno zvanje do izbora u zvanje potrebno je da kandidat ima najmanje ХХ poena, koji treba da pripadaju sledećim kategorijama: Neophodno XX= Ostvareno Naučni saradnik Ukupno 16 30 М10+М20+М31+М32+М33 М41+М42 10 23 М11+М12+М21+М22 М23+М24 5 17
ZAKLjUČAK Na osnovu relevantnih podataka Komisija zaključuje da kandidat dr Stevan Maćešić, doktor fizičkohemijskih nauka, istraživač-saradnik Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu, ima odbranjenu doktorsku disertaciju, 1 rad u istaknutom međunarodnom časopisu M22, 4 rada u međunarodnim časopisima kategorije M23, 6 radova u zbornicima radova na međunarodnim naučnom skupovima štampanim u celini kategorije M33 i 2 rada u zbornicima radova na međunarodnim naučnim skupovima štampanim u izvodu kategorije M34. Prema svemu navedenom može se zaključiti da je dr Stevan Maćešić u oblasti fizičkohemijskih nauka ostvario rezultate koji su u skladu sa Pravilnikom o postupku i načinu vrednovanja i kvantitativnom iskazivanju naučno-istraživačkih rezultata istraživača Nacionalnog saveta za naučni i tehnološki razvoj Republike Srbije, i koji ga kvalifikuju za izbor u zvanje naučni saradnik. Na osnovu pregledanog materijala i napred izloženih rezultata naučnoistraživačkog i stručnog rada dr Stevana Maćešića, dipl. fizikohemičara, Komisija je utvrdila da su ispunjeni svi uslovi na osnovu kojih Nastavno-naučno veće Fakulteta za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu može da prihvati predlog da dr Stevan Maćešić bude izabran u zvanje naučni saradnik. U Beogradu, 18. 02. 2015. god. Komisija dr Ljiljana Kolar-Anić, redovni profesor, Fakultet za fizičku hemiju, Univerzitet u Beogradu, predsednik Komisije dr Dragomir Stanisavljev, redovni profesor, Fakultet za fizičku hemiju, Univerzitet u Beogradu dr Željko Čupić, naučni savetnik, Centar za katalizu i hemijsko inženjerstvo, IHTM, Univerzitet u Beogradu dr Miloš Mojović, vanredni profesor, Fakultet za fizičku hemiju Univerzitet u Beogradu